Tục gội đầu của phụ nữ Thái ngày đầu xuân
Từ bao đời nay, phụ nữ dân tộc Thái miền Tây Nghệ An đã có phong tục gội đầu ngày đầu xuân, với ý nghĩa xua đi những điều không tốt đẹp trong năm vừa qua, cầu mong những điều may mắn, viên mãn cho năm mới.
Năm mới, ai cũng vui vẻ đón Tết. Với chị em phụ nữ người Thái ở bản Tằng Phăn xã biên giới Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn vẫn không quên phong tục truyền thống bao đời của dân tộc mình, đó là tục gội đầu để đón năm mới.
 |
| Phong tục gọi đầu ngoài suối ngày 30 Tết là một trong những nghi lễ bắt buộc để chuẩn bị chào đón năm mới. |
Theo phụ nữ Thái, hàng năm chị em cần mẫn làm nương, làm rẫy có được hạt lúa, mùa vụ bội thu. Dịp Tết đến, các gia đình người Thái tổ chức nấu cơm, nấu nếp để cảm ơn trời đất, tổ tiên đã phù hộ cho một năm mưa thuận gió hòa.
Sau khi vò gạo, vò nếp để nấu, phụ nữ người Thái dùng nước vò gạo này để gội đầu. “Lấy gạo của gia đình làm lụng trong 1 năm. Sau khi vò gạo để nấu cơm, thì dùng nước vò gạo ủ trong vòng 5 đến 7 ngày. Đến ngày 30 Tết, chị em chúng tôi dùng ống tre, ống mét để đựng nước vò gạo, rồi ra suối để gội đầu”- Chị Lương Thị Đương ở bản Tằng Phăn, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn chia sẻ.
Khác với gội đầu ngày thường, gội đầu để đón năm mới, tất cả chị em phụ nữ người Thái đều xuống dòng suối đầu nguồn của vùng biên giới Na Ngoi - nơi có nước chảy tự nhiên để gội đầu. Theo chị Lương Thị Son - Bản Tằng Phăn: “Mục đích của việc gội đầu là để những cái gì không suôn sẻ, không may mắn cho nó trôi hết. Chỉ đón lại những điều may mắn, hạnh phúc cho chị em phụ nữ chúng tôi cũng như bà con dân bản”.
 |
| Mục đích của việc gội đầu này là gạt bỏ những điều không may mắn trong năm cũ. |
Những suối tóc dài, đen nhánh, mềm mại từ từ được buông xõa dưới dòng sông, hòa vào dòng nước. Tất cả những gì không may mắn trong năm qua giờ đây đã không còn là nỗi bận lòng, nó sẽ được trôi chảy theo dòng nước, gợi lên những điều tốt đẹp cho ngày mai bước vào một năm mới thật tinh khôi.
Năm mới đã đến, chị em phụ nữ dân tộc Thái ở Na Ngoi, cũng như ở miền Tây Nghệ An phấn khởi đón một mùa xuân qua những phong tục văn hóa mà ông cha truyền lại. Tiếng cồng, tiếng chiêng rộn rã cùng âm vang của vũ hội rượu cần đang vang xa, vang mãi, với nhiều ước vọng, niềm tin mới…
Ngày nay, dù cuộc sống của đồng bào Thái ở Nghệ An có nhiểu đổi thay, song phong tục gội đầu đón năm mới bằng nước ngâm gạo ở các con khe, con suối vẫn được gìn giữ và phát huy từ đời này qua đời khác mà không hề mai một.
(Thạch Sơn)
