Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh: Di sản văn hóa độc đáo của xứ Nghệ và cả dân tộc Việt Nam

NTV trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông!

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông phát biểu tại Chương trình kỷ niệm 10 năm Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO ghi danh.

Kính thưa: Đồng chí Nguyễn Đức Trung, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An!

Kính thưa các đồng chí Lãnh đạo tỉnh Nghệ An và tỉnh Hà Tĩnh!

Kính thưa các quý vị đại biểu! Thưa toàn thể Nhân dân!

Trong chuỗi hoạt động tôn vinh di sản văn hóa Việt Nam nhân dịp kỷ niệm ngày Di sản văn hóa 23/11, hôm nay tôi rất vui mừng có mặt tại đây, cùng chính quyền và nhân dân tỉnh Nghệ An ôn lại chặng đường 10 năm di sản dân ca Ví, Giặm được UNESCO ghi danh. Thay mặt lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tôi xin gửi tới quý vị đại biểu cùng toàn thể nhân dân lời chào trân trọng và lời chúc tốt đẹp nhất. 

Kính thưa các quý vị đại biểu!

Thưa toàn thể Nhân dân!

tôi muốn bạn chọn lọc những nội dung mà bài phát biểu của đồng chí Tạ Quang Đông - Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch muốn gửi gắm
Trong bức tranh nhiều màu sắc của nền văn hóa Việt Nam, xứ Nghệ tự hào đóng góp một mảng màu riêng không thể trộn lẫn. Và Ví, Giặm là nét vẽ chính tạo nên mảng màu ấy, cũng là nhân tố chính định hình cho tên gọi của một vùng văn hóa - vùng văn hóa Ví, Giặm. Là loại hình nghệ thuật diễn xướng đặc sắc trong kho tàng văn hoá dân gian xứ Nghệ, mỗi câu dân ca Ví, Giặm đều là sản phẩm tinh thần được hun đúc và định hình qua thời gian, không ngừng được tái tạo và lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Qua bao đời nay, dân ca Ví, Giặm đã là tiếng lòng, là tâm tư, tình cảm của người dân xứ Nghệ, lắng đọng, chắt chiu những tinh túy của hồn quê mộc mạc, dung dị mà trữ tình, đầy gợi nhớ, gợi thương. Như câu thơ của một chàng thi sĩ phải lòng câu Ví, Giặm: 

“Em có về miền non nước Hồng Lam
Du thuyền trên sông nghe câu Ví, Giặm
Đã nhủ lòng anh chỉ thương, nỏ giận
Dẫu ngái ngôi muôn trùng sớm muộn vẫn chờ nhau”.  

Các đại biểu tham dự Chương trình.

Cùng với 14 di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của cả nước, Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh vinh dự được UNESCO ghi danh di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại từ năm 2014. Đó không chỉ là niềm tự hào của người dân hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh mà còn là niềm vui của cả quốc gia. Chặng đường 10 năm từ khi được UNESCO ghi danh, Ví, Giặm đã và đang chứng minh sức sống, sức lan tỏa mạnh mẽ bất kể không gian và thời gian, với những kết quả tích cực trong công tác truyền dạy di sản cho cộng đồng, tạo điều kiện khuyến khích, hỗ trợ nghệ nhân thực hành và trao truyền di sản; mở rộng mạng lưới hoạt động của các câu lạc bộ, đưa Ví, Giặm vượt ra khỏi không gian của vùng văn hóa xứ Nghệ để đến với cả nước và vượt biên giới quốc gia, lan tỏa ra thế giới. Để có được những thành công này có sự vào cuộc, phát huy vai trò, trách nhiệm, thể hiện được nguyện vọng cũng như cam kết của chính quyền và cộng đồng nhân dân hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh trong việc bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa dân ca Ví, Giặm theo Công ước 2003 của UNESCO. Thay mặt lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tôi ghi nhận, đánh giá cao sự nỗ lực, tâm huyết của chính quyền cùng nhân dân và chúc mừng những kết quả mà địa phương đã đạt được trong thời gian qua. 

Các đại biểu tham dự chương trình.

Kính thưa quý vị đại biểu!

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa là góp phần gìn giữ hồn cốt của dân tộc. Bảo tồn, phát huy giá trị di sản được UNESCO ghi danh vừa là niềm vinh dự, tự hào nhưng đồng thời cũng là trách nhiệm, là cam kết không chỉ của hai tỉnh Nghệ An - Hà Tĩnh mà là của quốc gia với UNESCO trong việc thực hiện Công ước về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể năm 2003. Để làm được điều này, rất cần sự vào cuộc, chung tay của cả chính quyền và cộng đồng. 

Trong tương lai, để dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh thực sự lan tỏa và trường tồn, tôi đề nghị chính quyền tỉnh Nghệ An chủ động, tích cực, phối hợp tốt hơn nữa với tỉnh Hà Tĩnh và các Ban, Bộ, ngành Trung ương, Ủy ban nhân dân các cấp, các cơ quan hữu quan, các cộng đồng là chủ thể của di sản Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh và nhân dân cả nước, với tất cả tinh thần trách nhiệm, tâm huyết, tình yêu với di sản văn hóa truyền thống dân tộc để thực hiện có hiệu quả Chương trình hành động quốc gia nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể này, trong đó chú trọng những nội dung sau:

Tiết mục nghệ thuật tại Chương trình.

1. Tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ đối với việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh.

2. Tăng cường đầu tư các nguồn lực cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, trong đó có di sản dân ca Ví, Giặm. Ban hành và triển khai có hiệu quả các chính sách về bảo tồn, phát huy giá trị dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, trong đó ưu tiên hỗ trợ cộng đồng, câu lạc bộ và nghệ nhân tổ chức truyền dạy, quảng bá Dân ca Ví, Giặm; phục hồi, lưu truyền các làn điệu và hình thức diễn xướng truyền thống; mở rộng các hình thức và môi trường sinh hoạt mới, phù hợp với mục tiêu bảo vệ và phát huy giá trị Dân ca Ví, Giặm trong cuộc sống đương đại.

Tiết mục hát múa Huyền thoại đất Hồng Lam do NSND Phương Thảo, NSƯT Vũ Thắng Lợi và các nghệ sĩ, diễn viên biểu diễn.

3. Tăng cường giới thiệu, quảng bá giá trị Dân ca Ví, Giặm ở trong và ngoài nước thông qua các chương trình đối ngoại, các hoạt động giao lưu văn hóa, hợp tác quốc tế để Ví, Giặm được lan tỏa sâu hơn, rộng hơn đến bạn bè trên thế giới. 

4. Xây dựng dân ca Ví, Giặm thành sản phẩm du lịch đặc trưng của xứ Nghệ. Lựa chọn, đầu tư xây dựng thương hiệu cho Ví, Giặm và thương hiệu du lịch địa phương gắn với Ví, Giặm, thông qua các tour du lịch về miền di sản để khách du lịch biết đến nhiều hơn về Ví, Giặm.

Trong hành trình để Ví, Giặm luôn tỏa sáng, ngân xa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ đồng hành, phối hợp với các Ban, Bộ, ngành, cơ quan Trung ương để có những giải pháp đồng bộ, tích cực, cùng chính quyền, cộng đồng địa phương hai tỉnh Nghệ An - Hà Tĩnh thực hiện tốt Chương trình hành động quốc gia bảo tồn, phát huy giá trị di sản dân ca Ví, Giặm, xứng tầm là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Một lần nữa, xin chúc các quý vị đại biểu, các đồng chí cùng toàn thể nhân dân mạnh khỏe, hạnh phúc và luôn dành tình yêu cho câu dân ca Ví, Giặm ân tình.

Xin trân trọng cảm ơn.

(*) Tiêu đề do BBT đặt