Bảo tồn Khu dự trữ sinh quyển Miền Tây Nghệ An
 |
| Một góc Vườn quốc gia Pù mát |
Khu dự trữ sinh quyển có diện tích 1.303.285 ha, trong đó, lấy Vườn quốc gia Pù Mát làm trung tâm, bao gồm 3 vùng lõi: Vườn quốc gia Pù Mát và 2 khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống và Pù Hoạt nằm trong địa giới hành chính của 9 huyện miền Tây Nghệ An và toàn bộ lưu vực đầu nguồn sông Cả với 3 chi lưu quan trọng là sông Hiếu, sông Nậm Nơn, sông Nậm Mộ.
Đây cũng là khu vực giàu tài nguyên đa dạng sinh học vào loại bậc nhất của cả nước, với nhiều loài sinh vật quý hiếm, phần lớn các loài sinh vật mới đều được phát hiện tại đây. Đặc biệt, Khu dự trữ sinh quyển miền tây Nghệ An được xác định là một trong ba khu vực trong cả nước hiện đang tồn tại quần thể voi Châu Á có số lượng tốt nhất theo quy mô đàn.
 |
| Ngã ba sông Nậm Mộ, Nậm Nơn (Ảnh: Báo Nghệ An) |
Khu DTSQ còn bao gồm đặc trưng văn hoá - nhân văn nổi bật của cộng đồng người Thái, Mông cũng với những giá trị bản địa sâu sắc và không thể bỏ qua giá trị cội nguồn tộc người Ơ Đu có dân số ít nhất trong cộng đồng dân cư Việt Nam.
Thời gian qua, Công tác bảo tồn tài nguyên rừng, đặc biệt là công tác bảo tồn các loài động vật quý hiếm đã được các cấp chính quyền tỉnh Nghệ An và các cơ quan ban ngành liên quan quan tâm bằng việc tăng cường lực lượng kiểm lâm hàng năm và đào tạo nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học về lâm nghiệp, chỉ đạo mạnh mẽ các địa phương, các ban ngành tích cực và làm tốt công tác bảo vệ tài nguyên rừng tại địa phương mình và khu vực do mình quản lý. Do vậy, số vụ vi phạm năm sau đều giảm so với năm trước. Đặc biệt là việc thành lập Vườn quốc gia Pù Mát và hai Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống và Pù Hoạt với mục đích bảo tồn nguồn tài nguyên rừng trọng yếu của Nghệ An tập trung tại đây nên đã phần nào gìn giữ được tài nguyên rừng.
Đồng thời, sự đầu tư của Nhà nước thông qua các chương trình phát triển kinh tế xã hội cho vùng đồng bào, dân tộc miền núi, Sự đầu tư của quốc tế thông qua các dự án như dự án SFNC đầu tư để phát triển kinh tế cho các hộ gia đình thuộc vùng đệm Vườn quốc gia, dự án bảo vệ rừng lưu vực sông Cả, dự án Dadida của Đan Mạch, dự án phát triển miền núi phía tây Nghệ An của Lucxambua nhằm bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ đầu nguồn đã góp phần nâng cao đời sống kinh tế của các hộ gia đình và các làng bản. Nhận thức của người dân về rừng đã thay đổi, đã giảm được sự phụ thuộc các sản phẩm thu nhập từ rừng và giảm được sự tác động của người dân vào rừng.
Tuy nhiên, các xã, huyện nằm trong khu vực vùng đệm của khu dự trữ sinh quyển này cũng là vùng có mức sống nghèo so với toàn tỉnh. Phần lớn mức sống đồng bào dân tộc thiểu số Thái, H' Mông, Ơ Đu, Khơ Mú và Đan Lai ở các xã vùng sâu, vùng xa vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Do đó, sự tác động của người dân vào rừng vẫn thường xuyên diễn ra. Đặc biệt, sự tác động vào các khu rừng đặc dụng. Ơ' một số vùng, phong tục, tập quán chặt phá rừng lấy đất canh tác, khai thác lâm sản vẫn còn. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến mất cân bằng sinh thái, thu hẹp sinh cảnh sống của các loài động vật, nhất là các loài quý hiếm có phạm vi hoạt động rộng đang đứng trước nguy cơ diệt chủng ở khu vực này. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng gặp rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý để có thể chấm dứt hoàn toàn các hoạt động khai thác rừng trái phép.
 |
| Rừng nguyên sinh ở Khu DTSQ Miền Tây Nghệ An |
Để thực hiện tốt kế hoạch hành động bảo tồn khu dự trữ sinh quyển miền Tây đã được công nhận, UBND tỉnh đã ban hành văn bản giao cho Vườn quốc gia Pù Mát xây dựng dự án bảo tồn trên địa bàn Nghệ An. Dự án được xây dựng với các nội dung cụ thể, cần thiết phải thực hiện trong thời gian sớm nhất để bảo tồn và phát triển khu dự trữ sinh quyền miền Tây. Đặc biệt, với diện tích trải rộng trên địa bàn 9 huyện, công tác phối kết hợp với các cấp chính quyền cơ sở đến tận người dân có vai trò hết sức quan trọng trong việc quản lý, bảo tồn và phát triển khu dự trữ sinh quyển này, nhất là khu vực vùng lõi Vườn Quốc gia Pù Mát và 2 khu bảo tồn Pù Huống, Pù Hoạt.
Xã Tam Đình là địa bàn thuộc vùng đệm Vườn quốc gia Pù Mát. Diện tích rừng tự nhiên nằm trên phạm vi xã là hơn 5.800ha, chưa bằng 1/5 so với diện tích của xã Tam Quang. Tuy nhiên, đây lại là 1 điểm nóng trong việc khai thác rừng trái phép của huyện Tương Dương kéo dài nhiều năm. Chính vì vậy, song song với các chương trình phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc dân tộc, việc nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân vẫn là biện pháp được chính quyền địa phương và các ngành chức năng đẩy mạnh thực hiện. Đến nay, tình trạng vi phạm trên địa bàn đã giảm rõ rệt.
Bên cạnh việc tuyên truyền nâng cao nhận thức đến học sinh trường học, người dân người dân địa phương về việc chấp hành các quy định Nhà nước về bảo tồn động vật hoang dã, cần đẩy mạnh đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nâng cao thu nhập cho người dân địa phương. Đào tạo phát triển và tìm đầu ra cho sản phẩm các ngành nghề như dệt thổ cẩm, các sản phẩm đan lát, sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ tre, nứa, luồng tạo thêm công ăn việc làm cho người dân. Đồng thời, công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng cũng như chính quyền địa phương các huyện, xã vùng đệm Vườn quốc gia Pù Mát cần chặt chẽ, thường xuyên hơn cũng như xử lý nghiêm khắc các vi phạm nhằm ngăn chặn tình trạng săn bắt, vận chuyển, tiêu thụ động vật hoang dã trên địa bàn, các hoạt động khai thác gỗ, đốt nương làm rẫy và các hoạt động bất hợp pháp khác tác động đến các vùng sinh cảnh.
Du lịch sinh thái được coi là chìa khoá nhằm cân bằng giữa mục tiêu phát triển du lịch với việc bảo vệ môi trường; góp phần bảo tồn các nguồn tài nguyên thiên nhiên và duy trì tính đa dạng sinh học. Hoạt động du lịch sinh thái còn có tác dụng giáo dục con người bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường, qua đó hình thành ý thức bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên cũng như thúc đẩy các hoạt động bảo tồn, đảm bảo phát triển bền vững.
Sự tham gia tích cực của họ sẽ có tác dụng to lớn trong việc hướng dẫn du khách bảo vệ các nguồn tài nguyên và môi trường của địa phương, đồng thời thông qua hoạt động du lịch giúp người dân đẩy mạnh các hoạt động giao thương, buôn bán, thúc đẩy các ngành nghề của địa phương phát triển.
Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An là tài sản quí không chỉ của xứ Nghệ mà đó còn là tài sản của Việt
(Việt Anh)
