Vất vả mưu sinh bằng nghề cào ngao

Thủy triều vừa rút, bãi biển lộ ra các bãi cát trải dài như những cánh đồng lớn. Với bàn tay trần hoặc các dụng cụ thô sơ như thìa, muỗng, những người đàn bà miền biển tỉ mẩn, lặng lẽ cào xới lớp cát, mắt chăm chú nhìn theo lớp sóng trào qua để lộ rõ những con ngao bé tí bằng đầu ngón tay cái. Thi thoảng cũng có vài con ngao lớn hơn, bằng 2 ngón tay người lớn. 

Thủy triều vừa rút lộ ra những bãi cát dài là nơi trú ngụ của ngao biển.

Cụ Phạm Thị Ấu, khối Thân Ái, phường Quỳnh Phương là một trong những người có mặt sớm nhất tại bãi biển. Bàn tay nhăn nheo, mò mẫm dưới lớp cát, lần mò nhặt từng con ngao bé xíu. Cụ cho biết, nghề cào ngao đã gắn bó với cụ hàng chục năm nay. Lúc còn trẻ, cũng như bao người phụ nữ dân biển trong vùng, cụ đi làm thuê chế biến hải sản cho các kho, xưởng đông lạnh. Đến lúc tuổi cao, không đủ sức khỏe để làm việc tính công theo thời gian, cụ chuyển sang nghề cào ngao. Gần 80 tuổi, mùa hè sáng nào cụ cũng ra biển từ lúc 3-4 giờ sáng. 

Nghề cào ngao gắn bó với cụ Phạm Thị Ấu, khối Thân Ái, phường Quỳnh Phương đã hàng chục năm nay.

Đó là lúc thủy triều vừa rút, lại ít người nên có thể chọn cho mình vị trí ngồi thoải mái. Nếu chăm chỉ và may mắn gặp hôm ngao nhiều, cụ có thể đào được từ 5-6kg ngao. Những con ngao nằm sát mép bờ thường khá nhỏ, nhập sỉ cho các cơ sở thu mua ngao giống với giá 7.000 đồng/kg. Hôm nào gặp khách du lịch hoặc người đi tắm biển mua về nấu canh thì có thể bán được 10.000 đồng/kg. Số tiền thu nhập ít ỏi đó đủ để cụ tằn tiện ăn bữa sáng đơn sơ và dành mua gạo, ít cá, rau. Đối với cụ, đó cũng là một nguồn thu nhập rất có giá trị.

Nhiều em nhỏ cũng theo bà, theo mẹ ra biển cào ngao.

Còn đối với bà Nguyễn Thị Chiên, phường Quỳnh Phương, TX Hoàng Mai thì nghề cào ngao đã trở thành nghề mưu sinh chính. Hơn 60 tuổi, một mắt bị mờ và sức khỏe yếu, bà không thể làm các việc nặng. Chồng mất sớm, 2 con gái đã lập gia đình riêng, một mình bà phải tự xoay xở ăn bữa nay, lo bữa mai. Vì thế, khi mùa ngao đến, sáng nào bà cũng có mặt ở bãi biển, cặm cụi với công việc của mình. Bà cho biết, những năm trước ngao giống xuất hiện rất nhiều. Có hôm bà cào được gần 10kg. Nhưng vài năm trở lại đây, lượng người đến bãi tăng rất đông nên ngao cũng dần ít đi. Không chỉ có những người xem việc cào ngao là nghề mưu sinh mà mùa hè, nhiều khách du lịch hoặc người dân các xã, phường lân cận cũng kéo xuống vừa tắm biển, vừa cào ngao mang về nấu canh, xem đây như một thú vui dân dã.

Những người đàn ông có sức khỏe thì dùng dụng cụ cào được làm từ thanh thép và lưới, tiến sát mặt nước và đi giật lùi để kéo.

Mùa ngao thường xuất hiện từ tháng 3 âm lịch kéo dài cho đến tháng 9. Muốn tìm được ngao phải đi thật sớm, lúc triều hạ, các bãi cát ngầm hiện ra là nơi ngao sinh sống. Người dân cứ thế cào cho đến khi nào nắng lên, nước lớn, không cào được nữa thì quay về. Nghề này không chỉ thu hút chị em phụ nữ mà cả nhiều đàn ông và cả trẻ em cũng theo bà, theo mẹ ra bãi. Những người đàn ông có sức khỏe thì dùng dụng cụ cào được làm từ thanh thép và lưới, tiến sát mặt nước và đi giật lùi để kéo. Mặc dù ngao ít hơn trong bờ nhưng bù lại con sẽ to hơn, có thể nhập cho các nhà hàng, quán nhậu. 

Cào ngao đã trở thành nghề mưu sinh chính của nhiều người dân vùng biển.

Những đứa trẻ thì ngồi sõng soài trên bãi cát, vừa xới lật tìm ngao vừa nô đùa rất hồn nhiên. Đối với chúng, cào ngao không chỉ là kiếm thêm chút tiền phụ bố mẹ mua sách vở cho năm học tới mà còn là thú vui, thoát ra khỏi bốn bức tường và máy tính, điện thoại. 

Ngao sau khi bắt được sẽ  nhập cho các cơ sở thu mua ngao giống hoặc bán ra chợ.

Mặt trời nhô cao trên mặt biển, nắng bắt đầu gay gắt. Những người dân biển lại lầm lũi đứng dậy, rửa sạch mớ ngao vừa cào được và ra về. Những khuôn mặt sạm đen vì nắng, vì gió, có cả những giọt mồ hôi mặn mòi hương vị biển. Dù công việc không nhẹ nhàng, thu nhập ít ỏi và bấp bênh nhưng đối với nhiều người, nhất là phụ nữ lớn tuổi, nghề cào ngao vẫn là một nghề để mưu sinh, tồn tại.

Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thông TX Hoàng Mai
Ảnh: