Giáo dục kỹ năng sống ở một trường vùng cao
Trường THCS Dân tộc nội trú Kỳ Sơn đóng trên địa bàn thị trấn Mường Xén, huyện Kỳ Sơn. Trường có 19 lớp với tổng số 500 học sinh, thuộc các dân tộc H’Mông, Khơ-mú, người Hoa và người Kinh. Trong đó, học sinh người H’Mông chiếm tỷ lệ khá lớn, khoảng trên 50%. Đối với học sinh dân tộc thiểu số, do điều kiện địa lý, kinh tế, tập quán nên môi trường sống của các em từ nhỏ khá khép kín, ít được tiếp xúc với thế giới bên ngoài dẫn đến thiếu các kỹ năng sống cơ bản để hòa nhập với đời sống hiện đại. Ý thức được tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng sống đối với học sinh người dân tộc thiểu số, từ năm học 2008-2009, Trường THCS DTNT Kỳ Sơn đã triển khai chương trình Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Cô giáo Trần Thị Châu, hiệu trưởng nhà trường cho biết: Trong thời gian đầu, nhà trường gặp rất nhiều khó khăn trong việc triển khai chương trình này. Cái khó đầu tiên chính là ở các giáo viên, vì chính họ cũng chưa hiểu hết được thế nào là kỹ năng sống và các phương pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh. Hơn nữa, trường là đơn vị đầu tiên trên địa bàn huyện triển khai thí điểm chương trình nên mọi việc đều là tự mày mò, chưa có kinh nghiệm, không có mô hình mẫu để học hỏi. Với lòng quyết tâm của Ban giám hiệu và đội ngũ giáo viên, chương trình đã được triển khai dần dần, và đến nay, sau 4 năm, mọi hoạt động đã đi vào nề nếp và cho thấy hiệu quả đáng mừng.
 |
 |
| Học sinh trường THCS DTNT Kỳ Sơn tham gia buổi ngoại khóa về ATGT |
Ngay từ đầu năm học, nhà trường vạch ra chủ đề hoạt động cho mỗi một tháng trong năm học. Xoay quanh chủ đề này có các hình thức sinh hoạt ngoại khóa đa dạng để mọi học sinh đều được tham gia. Các hình thức sinh hoạt được nhiều học sinh yêu thích là tổ chức câu lạc bộ học tập; câu lạc bộ văn nghệ, thể thao; các cuộc thi vui như Nét đẹp đội viên, Tìm kiếm nhà khoa học nhỏ tuổi, Khéo tay hay làm; các buổi học ngoại khóa về các chuyên đề kiến thức cần thiết như sức khỏe, giới tính vị thành niên, vệ sinh học đường, an toàn giao thông,… Thông qua chuỗi hoạt động liên tục suốt năm học, học sinh được rèn luyện các kỹ năng cơ bản như kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng giải quyết các tình huống khó khăn trong cuộc sống, kỹ năng giao tiếp và ứng xử trước đám đông, kỹ năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt,… Đặc biệt, đối với các học sinh lớp 6, phần nhiều còn bỡ ngỡ, rụt rè và e ngại, các giáo viên phải dành nhiều thời gian với các em hơn, hướng dẫn từng kỹ năng nhỏ nhất như sắp xếp nơi ở gọn gàng, rửa tay trước và sau khi đi vệ sinh, đi vệ sinh đúng nơi qui định, kĩ năng tự chăm sóc và bảo vệ bản thân, không đi tắm sông, tắm suối, kĩ năng làm vườn rau, chăn nuôi lợn, gà,... sau khi các em thành thạo mới đưa các em vào nề nếp sinh hoạt chung của trường.
 |
 |
| Học sinh trường THCS DTNT Kỳ Sơn trong Hội thi Khéo tay hay làm |
Hoạt động giáo dục kỹ năng sống của nhà trường đem lại nhiều hiệu quả tích cực. Phần lớn học sinh sau khi vào trường học tập đã xóa bỏ được tâm lý tự ti, rụt rè, e ngại, hiểu biết, nắm vững các kỹ năng sống cơ bản. Năm nào trường cũng có học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh. Nhiều em thành công trong các cuộc thi như em Lầu Y Xồng đạt giải đặc biệt cuộc thi Tiếng hát dân ca trong trường học năm 2010; Em Vừ Y Hải đạt giải nhì cuộc thi Kể chuyện về Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh năm 2008, đến nay khi đã vào học trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Nghệ An em cũng là một trong những học sinh tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa sôi nổi, đứng trong top đầu của nhà trường; Em Vi Thị Xiêm đạt giải Nhất môn Điền kinh trong Hội khỏe Phù Đổng tỉnh Nghệ An lần thứ XV; tháng 3 năm 2012.
Nhiều trường học trên địa bàn các xã Nậm Càn, Tà Cạ, Na Ngoi, Hữu Kiệm, Mường Lống cũng đã học hỏi và áp dụng có hiệu quả chương trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh dân tộc của Trường THCS Dân tộc nội trú Kỳ Sơn. Chương trình này cũng phù hợp để áp dụng cho các trường học trên địa bàn các huyện miền núi Nghệ An như Tương Dương, Con Cuông, Quỳ Châu, Quế Phong,… Việc hoàn thiện và nhân rộng những chương trình này là điều cần thiết và hữu ích, để con em các dân tộc ít người có được môi trường giáo dục lành mạnh, giúp các em phát triển toàn diện về mặt kiến thức và kỹ năng, tự tin khi hòa nhập với xã hội hiện đại ngày nay.
(Anh Đào)
