Từ dự án Care, làng Cáo nuôi gà hiệu quả
Chúng tôi đến làng Cáo, xã Nghĩa Mai, huyện Nghĩa Đàn khi cái nắng chiều oi ả vẫn còn như thiêu đốt trên các tầng đồi, vườn tược mà đất đai vốn đã trơ cằn bao đời nay đối với đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng này. Được cán bộ xã giới thiệu, chúng tôi tìm đến nhà chị Trương Thị Nhất. Chị Nhất là một những hộ nuôi gà theo dự án Care “Tăng cường tiếng nói và sự tham gia của người dân tộc thiểu số trong xoá đói giảm nghèo”. Chị cho hay, dịp gần tết vừa rồi, nhà chị đã bán hơn 5 yến gà HMông, được gần 10 triệu đồng. Đây là lần thu tiền bán gà thứ 3 kể từ khi dự án Care hỗ trợ cho nhà chị 50 con gà, và bày cho cánh chăn nuôi, phòng bệnh hợp lý theo ngày tuổi của vật nuôi. Nay, vì giá gà HMông bán ra còn khá cao, từ 180 – 200.000 đồng/kg, sợ khó bán, nên gia đình chị Nhất chỉ giữ lại 5 con giống tốt để lai tạo về sau. Còn lại chuồng trại của gia đình hiện có khoảng 200 con gà cỏ, mỗi con tầm 0,5kg.
 |
| Chị Trương Thị Nhất đã phát triển được đàn gà đông đúc từ dự án Care
|
Trước khi dự án phát triển sinh kế bền vững của tổ chức Care quốc tế tại Việt Nam về hỗ trợ cho bà con sinh kế làm ăn, làng Cáo vẫn nuôi gà và các loại gia súc khác. Tuy nhiên, vì thiếu khoa học kĩ thuật chăn nuôi, đàn gà của nhiều hộ dân liên tiếp mắc dịch cúm, chết hàng loạt. Tháng 5 năm 2011, dự án “Tăng cường tiếng nói và sự tham gia của người dân tộc thiểu số trong xoá đói giảm nghèo” đã phối hợp với HĐND các cấp từ tỉnh đến huyện, xã đem áp dụng một số mô hình phát triển kinh tế tại vùng đồng bào thiểu số đói nghèo của tỉnh Nghệ An. Xã Nghĩa Mai là một trong những địa phương được thụ hưởng. Dự án Care khác biệt so với những dự án hỗ trợ xoá nghèo trước đây. Đó là sự tăng cường tiếng nói của người dân, nghĩa là, tất cả những mô hình mà tổ chức Care của Ai Len hỗ trợ hoàn toàn dựa trên nhu cầu nuôi con vật gì, và trồng cây gì..., là do người dân tự quyết định. Các chuyên gia của dự án có trách nhiệm tư vấn một cách cụ thể cho người dân về đặc điểm tự nhiên, khí hậu, việc nuôi, trồng có thích hợp hay không...
Đối với tất cả mô hình hỗ trợ, tổ chức Care đều hướng dẫn theo kiểu “cầm tay chỉ việc”. Điều này đã giúp cho người dân nắm bắt đầy đủ về khoa học kĩ thuật tiên tiến trong làm chuồng trại, chăn nuôi, phòng bệnh, đào hố, bón phân hợp lý... Nổi bật trong một số mô hình phát triển sinh kế cho bà con đói nghèo ở xã Nghĩa Mai, huyện Nghĩa Đàn là mô hình nuôi gà HMông ở làng Cáo.
Cuối năm 2011, khi 7 hộ dân tộc Thổ được nhận 350 con gà HMông về nuôi, mỗi hộ 50 con, thì đúng lúc trong làng Cáo đang có dịch cúm gà. Nhưng để kiểm chứng cho một cách nuôi gà mới qua sự hỗ trợ con giống, hướng dẫn cụ thể quy trình nuôi, và các chi phí khác của dự án Care, bà con đã tập trung làm mô hình, và đã không có một con gà dự án nào bị nhiễm bệnh. Sau 4 tháng nuôi thả gà HMông 3 ngày tuổi, kết quả giám sát của dự án Care, và HĐND các cấp cho thấy: Trên 90% hộ nuôi đã bán những lứa gà đầu tiên, lời lãi đáng kể.
Dự án Care tại tỉnh Nghệ An đã tổ chức tổng kết, đánh giá các mô hình sinh kế vào quãng tháng 6 năm 2012. Hiện thời, tại làng Cáo nói riêng và các xã khác trong tỉnh được dự án hỗ trợ vẫn đang phát huy tốt hiệu quả các mô hình. Làng Cáo, Nghĩa Mai không những không xuất hiện ổ dịch cúm gia cầm nào, mà còn phát triển mạnh giống gà HMông, với thế hệ F1,F2, và đàn gà cỏ đông đúc trong vườn nhiều hộ dân.
Hiện nay, tại làng Cáo không chỉ có 7 hộ hưởng dự án Care nuôi được gà một cách an toàn, mà nhiều hộ khác cũng đã học được kiến thức chăn nuôi rất thực tế từ các mô hình nuôi gà HMông, để phát triển đàn gà nhà mình. Làng Cáo tuy đất đai không thuận lợi, khó trồng hoa màu tươi tốt, nhưng chăn nuôi trâu, bò, dê, và đặc biệt nay là nuôi gà được mở rộng. Xã có hơn 120 hộ, thì hầu như nhà nào cũng nuôi được đàn gà, ít thì dăm đến 10 con, nhiều thì hàng trăm con.
6,7 năm qua, diện mạo làng Cáo, xã Nghĩa Mai, huyện Nghĩa Đàn không có sự đổi thay. Vẫn những con đường nhỏ ngoằn nghèo, gồ ghề lưng trâu, đi bộ dễ hơn đi xe. Chương trình xây dựng nông thôn mới đối với Nghĩa Mai còn quá khó khăn. Làng Cáo vẫn chưa có một mét đường bê tông nào cả! Dự án Care “Tăng cường tiếng nói và sự tham gia của người dân tộc thiểu số trong xoá đói giảm nghèo” triển khai tại đây hai năm, dù là một việc làm không lớn, nhưng cái mới của nó so với nhiều dự án trước đây là thực sự đã tạo ra một cách thức chăn nuôi gà hợp lý cho người dân. Hiệu quả thực tế và tính nhân văn của Dự án Care quả đã tạo được một sinh kế bền vững cho đồng bào thiểu số, mà nuôi gà ở làng Cáo là một điển hình sinh động.
Thiết nghĩ, những dự án như thế sẽ cần phải được nhân rộng cho bà con đồng bào nhiều vùng khó khăn trong tỉnh hiện nay.
(Dương Cầm)
