Thành phố Vinh: Quy hoạch, xây dựng hệ thống chợ và phố chuyên doanh
Phát triển hệ thống chợ
Hiện nay, trên địa bàn thành phố có 25 chợ trong đó có 9 chợ được xây dựng kiên cố, 7 chợ là bán kiên cố và 8 chợ đang tồn tại dưới dạng chợ tạm và chợ cóc. Chợ được phân bố khá dày đặc nhưng hầu hết quá tải, không đảm bảo các quy chuẩn, quy phạm xây dựng, các quy định về an toàn giao thông, PCCC và vệ sinh môi trường.
Hơn 10 năm trở lại đây, thành phố cùng các phường, xã đã có nhiều chính sách, dành nguồn vốn để đầu tư xây dựng cải tạo các chợ nên nhìn chung tốc độ xây dựng, cải tạo nâng cấp phát triển các chợ khá nhanh và hầu hết các chợ đã phát huy hiệu quả, thu hút được số lượng lớn cả người kinh doanh và tiêu dùng.
Chợ Vinh là một trong những công trình được thiết kế quy mô hiện đại bao gồm 4 tầng với diện tích sàn 33.000 m2, đủ chỗ cho 1500 hộ kinh doanh. Chợ có 6 cầu thang bộ và 6 thang máy, giữa trung tâm các tầng có hệ thống thang bộ và thang cuốn thuận lợi cho khách hàng khi tới đây mua sắm. Cùng với chợ Vinh, năm 2009 trên địa bàn thành phố có 5 chợ tiếp tục được xây dựng như chợ trung tâm Hưng Chính, Chợ Phong Toàn thuộc phường Hà huy Tập, chợ Mai Dâu ở xã Nghi Phú..., các chợ đều được thiết kế tổng thể theo quy hoạch chung của đô thị hiện đại.
 |
| Chợ Vinh mới được hoàn thành và đưa vào sử dụng |
Bên cạnh việc quy hoạch và xây dựng hệ thống chợ, năm 2008, thành phố cũng đã triển khai đề án chuyển đổi mô hình đầu tư, quản lý, kinh doanh khai thác chợ với các hình thức như: chuyển sang mô hình HTX kinh doanh khai thác chợ đối với 3 chợ Kênh Bắc, Cửa Bắc và Bến Thuỷ. Chuyển giao đầu tư, quản ký kinh doanh, khai thác chợ cho một số HTX như HTX Phong Toàn - Hà Huy Tập, HTX Thắng Lợi - Bến Thuỷ và HTX Nông nghiệp Hưng Lộc... Việc triển khai đề án là một trong những giải pháp củng cố đổi mới các HTX theo hướng SXKD đa ngành, đa nghề, phát huy nội lực các HTX cũng như giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất, thu hút các xã viên đóng góp cổ phần, xã hội hoá trong công tác đầu tư xây dựng chợ.
Sau một năm thực hiện đề án, các HTX đã hoạt động đúng theo Luật HTX và có mức tăng trưởng khá. HTX Bến Thuỷ đạt mức thu phí năm 2009 là 912 triệu đồng, tăng 36% so với lúc chưa chuyển đổi, ngoài ra HTX còn trích tiền để đầu tư nâng cấp đình chợ, mặt bằng, quầy ốt khang trang hơn.
Chợ Mới Tecco phường Vinh Tân, do Chi nhánh công ty cổ phần xây dựng và ứng dụng công nghệ mới TECCO tại Nghệ an đầu tư xây dựng đã hoàn thành; Công ty đã hoàn thiện bộ máy quản lý, nội quy, quy chế hoạt động. Sau khi chợ xây dựng xong, UBND TP Vinh cùng với chính quyền địa phương đã nhiều lần tiến hành giải toả chợ tạm Vinh Tân để đưa các hộ vào kinh doanh tại chợ. Tuy nhiên, do nhận thức chưa đầy đủ của một số người dân nên đến nay khá nhiều hộ vẫn còn bám trụ tại chợ tạm gây cản trở giao thông cũng như làm mất mỹ quan đô thị.
Trong tình hình ngân sách TP và các phường xã còn gặp nhiều khó khăn thì chủ trương kêu gọi và thu hút các thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng mạng lưới chợ có ý nghĩa thiết thực cho đời sống dân sinh. Vì vậy, TP cần rút ra những bài học kinh nghiệm để tiếp tục chỉ đạo nhân rộng mô hình này trong thời gian tới.
Hình thành phố chuyên doanh
Song song với quy hoạch xây dựng hệ thống chợ thì việc đẩy mạnh xây dựng các phố chuyên doanh là một trong những mục tiêu quan trọng của chính quyền TP trong việc phát triển nền kinh tế thương mại dịch vụ. Qua thực tế ở một số đô thị lớn như Hà Nội, TP Hồ chí Minh, các dãy phố chuyên doanh đã tạo nhiều thuận lợi cho các chủ cửa hàng có thể điều động hàng từ cửa hàng này sang cửa hàng khác khi họ "đi buôn có bạn, đi bán có phường" và tạo điều kiện cho khách hàng dễ tìm được những sản phẩm mà mình ưng ý.
Ở TP Vinh, đường Nguyễn Thị Minh Khai là một trong những dãy phố chuyên kinh doanh buôn bán các mặt hàng điện thoại di động, thiết bị viễn thông và các mặt hàng công nghệ thông tin. Vì vậy, tuyến đường này là một trong 3 dãy phố được UBND TP chọn xây dựng điểm phố chuyên doanh. Cùng với sự hình thành dãy phố chuyên buôn bán các thiết bị điển tử viễn thông, hiện nay ở TP Vinh đã có các dãy phố chuyên kinh doanh một mặt hàng như: đường Quang Trung chuyên kinh doanh buôn bán các loại xe gắn máy, các thiết bị điện dân dụng; Đường Trần Phú chuyên các mặt hàng nội thất như ga, gối nệm và đồ gỗ mỹ nghệ... Đường Đặng Thái Thân chuyên buôn bán quần áo may mặc sẵn.... Các tuyến phố này cũng đã được cắm biển, lô gô công nhận dãy phố chuyên doanh.
Mặc dù đến thời điểm này, việc phát triển các phố chuyên doanh mới được chính quyền TP định hướng xây dựng vài ba năm nay nhưng dọc theo các trục đường chính của TP, các dãy phố chuyên buôn bán cùng một mặt hàng đã hình thành và hoạt động khá sôi động. Các dãy phố cùng bán chung một loại hàng hoá đã góp phần làm cho bộ mặt đô thị Vinh trở nên phong phú và sầm uất. Đồng thời, tạo nên một thị trường buôn bán có tính chuyên nghiệp ở một đô thị đang trên đà phát triển.
Xây dựng các dãy phố chuyên doanh là một trong những mục tiêu quan trọng trong phát triển KT-XH của TP Vinh. Tuy nhiên, sự ra đời các phố chuyên doanh ở TP Vinh từ trước đến nay vẫn còn mang tính tự phát và mới đáp ứng được nhu cầu của một số mặt hàng hoá nhất định. Bên cạnh đó, trong quá trình kinh doanh buôn bán, không phải hộ gia đình nào cũng đủ năng lực cạnh tranh và khả năng kinh doanh nên việc phát triển ngành nghề kinh doanh không đồng đều. Ngoài ra, một thực trạng đang tồn tại của các tuyến phố chuyên doanh là tình trạng kinh doanh rất lộn xộn, không cùng một ngành nghề và đa số lấn chiến luôn cả vỉa hè, lề đường để làm nơi trưng bày hàng hoá đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến văn minh đô thị.
Vì vậy, để tiếp tục hìnhh thành và xây dựng các dãy phố trở thành phố chuyên doanh thực sự và có hiệu quả cao, chính quyền TP cần tạo cơ chế thông thoáng trong cấp giấy phép kinh doanh, có chính sách hỗ trợ tư vấn quảng bá cho các DN kinh doanh thương mại. Cần có quy định về tỷ lệ % số hộ trên một tuyến đường cùng kinh doamh một mặt hàng hoá để xây dựng và công nhận phố chuyên doanh. Một mặt cũng cần phải xác định, đặc thù của TP không phải là nơi SX hàng hoá mà chỉ là nơi phát luồng hàng hoá đi các nơi, đồng thời bản chất của việc kinh doanh trong kinh tế thị trường là nơi đâu có lãi thì nơi đó có người SXKD. Do vậy việc hình thành và phát triển phố chuyên doanh cũng không thể là việc làm trong ngày một ngày hai mà là cả một quá trình định hướng lâu dài của TP gắn với các biện pháp hỗ trợ và khuyến khích của nhà nước.
Hiện nay, TP đang tập trung xây dựng và quy hoạch từ 12- 14 phố chuyên doanh các mặt hàng như: Phan Đình Phùng - Phạm Hồng Thái (vật liệu xây dựng, nội thất cao cấp); Trần Phú (hàng nội thất, đồ gỗ mỹa nghệ, phố ăn đêm); Trần Hưng Đạo (hoa tươi, đồ tang); Trường Chinh (hàng nông sản, hoa quả); Lê Huân, Thái Phiên (thực phẩm công nghệ)...
 |
| Thành phố Vinh hôm nay |
Với tầm quan trọng của việc quy hoạch và xây dựng hệ thống mạng lưới chợ và phố chuyên doanh đối với sự phát triển KT-XH của TP Vinh và trong tổng thể phát triển chung cuả cả tỉnh là hết sức cấp bách và cần thiết. Vì vậy các ngành, các cấp cần quan tâm hơn nữa cho việc phát triển hệ thống chợ và phố chuyên doanh, nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp, HTX, cá nhân và các hộ gia đình kinh doanh thương mại, dịch vụ đạt hiệu quả cao, giải quyết việc làm và tăng thu ngân sách, đảm bảo văn minh đô thị. xây dựng Vinh trở thành một trung tâm KT-XH của vùng Bắc Trung bộ.
(Bích Thảo)
