• Tweet

Suốt từ năm 2007 đến nay, không năm nào không xảy ra dịch lợn tai xanh. Mỗi năm, ở Nghệ An cũng có hàng chục nghìn con lợn bị chết, kéo theo bao công sức, tiền của do người nông dân lam lũ gây dựng phải chôn vùi xuống đất. Rồi các bệnh dịch cúm gia cầm, lở mồm long móng. Trên cây lúa thì rầy nâu, sâu cuốn lá, vàng lùn, lùn sọc đen ngày càng hoành hành, làm cho nông dân điêu đứng. Đó là chưa kể tới thiên tai bão lụt, hạn hán, rét đậm rét hại cũng gây ra những thiệt hại rất nặng nề. Và từ đây, Bảo hiểm nông nghiệp lại được cân nhắc như một điểm tựa cho người nông dân.

Cách đây gần 30 năm, bảo hiểm nông nghiệp đã được tính đến. Doanh nghiệp đầu tiên nhận bảo hiểm nông nghiệp cho nông dân là Tập đoàn Bảo Việt. Ban đầu, việc bảo hiểm được thí điểm trên cây lúa ở Nam Định vào năm 1983. Đến năm 1998, Bảo Việt mở rộng hình thức bảo hiểm cho cây lúa ra 26 tỉnh, thành với khoảng 200.000ha. Nhưng đến năm 1999, Bảo Việt buộc phải bỏ cuộc vì thu phí được 13 tỷ đồng thì phải bồi thường 14,4 tỷ đồng. Các gói bảo hiểm nông nghiệp khác cho vật nuôi cũng chung tình trạng như vậy.

Tại đề án “tam nông”, Bộ NN-PTNT đã đề nghị cần có chính sách bảo hiểm cho nông dân. Và mới đây Bộ Tài chính đã công bố dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện thí điểm bảo hiểm nông nghiệp trong giai đoạn 2011-2013. Để khắc phục những nhược điểm đã từng gặp phải, điểm mới trong chính sách bảo hiểm nông nghiệp mà Bộ Tài chính đang đưa ra là: Nhà nước sẽ hỗ trợ đáng kể cho người nông dân về phí khi tham gia Bảo hiểm. Cụ thể là nông dân nghèo chỉ phải đóng 10% phí bảo hiểm, thậm chí là  không phải đóng phí này. Riêng những hộ không thuộc diện nghèo được Nhà nước hỗ trợ 60-70%. Doanh nghiệp, HTX, hiệp hội, trang trại, hộ gia đình tổ chức sản xuất nông nghiệp được hỗ trợ 50%. Đây là động lực để thúc đẩy cả doanh nghiệp lẫn nông dân cùng hào hứng tham gia Bảo hiểm nông nghiệp.

Việc thí điểm này chỉ áp dụng đối với cây lúa, trâu bò cày, trâu bò thịt, lợn, gà thịt; cá tra, ba sa, tôm sú, tôm chân trắng tại một số tỉnh thành trong cả nước. Trong đó, Nghệ An được thí điểm bảo hiểm đối với cây lúa và trâu, bò, lợn, gia cầm. Những rủi ro được bảo hiểm gồm có “bão, lũ, lụt, hạn hán, rét đậm, rét hại, sương giá... và các dịch bệnh là dịch cúm đối với gia cầm; dịch tai xanh đối với lợn; bệnh lở mồm, long móng đối với gia súc; bệnh thủy sản đối với tôm, cá tra; dịch rầy nâu, vàng lùn, xoắn lá đối với cây lúa. Tuy vậy, đặc thù của ngành nông nghiệp là nhiều rủi ro. Nếu gặp thiên tai, dịch bệnh thì thiệt hại rất lớn. Những đối tượng bảo hiểm đều là cơ thể sống, rất nhạy cảm và phụ thuộc nhiều vào chế độ chăm sóc của nông dân. Khi gặp dịch bệnh, mất mùa, cũng rất khó xác định nguyên nhân để đền bù thỏa đáng cho nông dân. Chính vì vậy, tuy ủng hộ dự thảo này, nhưng người dân vẫn rất băn khoăn về mức phí mua bảo hiểm, lo ngại các công ty bảo hiểm đánh giá thiếu khách quan và hỗ trợ không kịp thời.

Hiện nay, nông dân vẫn đang sản xuất manh mún, chăn nuôi nhỏ lẻ, chưa có thói quen mua bảo hiểm trong khi nguyên tắc khi tham gia bảo hiểm nông nghiệp là nông dân phải trích một phần lợi nhuận gửi công ty bảo hiểm để đề phòng trường hợp rủi ro. Chính vì vậy, công tác tuyên truyền để người nông dân hiểu được lợi ích của việc tham gia bảo hiểm là rất cần thiết.

Mặc dù theo dự thảo mới của Chính phủ, Nhà nước đã có những hỗ trợ nhất định giúp cho việc triển khai bảo hiểm nông nghiệp thuận lợi hơn. Tuy nhiên, các doanh nghiệp bảo hiểm cũng có những băn khoăn, lo ngại.

Nông dân chiếm gần 80% dân số, sản lượng nông sản chiếm khoảng 30% GDP. Vậy tại sao thị trường Bảo hiểm nông nghiệp đầy tiềm năng lại bị bỏ ngỏ?

Bài học thất bại của Groupama Việt Nam vẫn còn đó. Nông dân mất lòng tin khi bị doanh nghiệp từ chối bồi thường. Doanh nghiệp có lý do cho rằng người dân khai báo không đúng sự thật về tính chất, nguyên nhân, hoàn cảnh, hậu quả của tổn thất.

Tuy vậy, vẫn phải khẳng định, một nền nông nghiệp bền vững rất cần có các hệ thống bảo hiểm. Nhưng để đạt được điều này, cần có những chính sách hợp lý giúp bảo hiểm nông nghiệp phát triển. Đây không còn là chuyện của tương lai. Vấn đề đặt ra là, khi thị trường bảo hiểm nông nghiệp còn đang trong tình trạng cầu quá chênh lệch với cung thì rất cần một chính sách hợp lý, có sự kết hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, Nhà nước và ngân hàng; từ đó hướng tới cân bằng lợi ích của 3 bên: Với nông dân là giảm thiểu được rủi ro trong sản xuất, với doanh nghiệp là đáp ứng được yếu tố lợi nhuận, với nhà nước là ổn định xã hội, phát triển sản xuất.

(Lê Hằng)