HTX nghề cá và dịch vụ - "hậu cần" của ngư dân
10:08, 04/10/2011
Loại hình HTX dịch vụ nghề cá ở Nghệ An hình thành khá lâu, tiêu biểu là HTX sản xuất và dịch vụ thuỷ sản Sông Lam, thành lập năm 1971. Cả trong thời kỳ chiến tranh và sau đổi mới đường lối kinh tế của đất nước Đại hội Đảng năm 1986 cho đến nay, HTX này vẫn trụ vững với phương châm: làm dịch vụ hậu cần nghề cá cho ngư dân, đóng mới, sửa chữa tàu thuyền, quản lý bến cảng, thu
Anh Lê Văn Huệ, ngư dân phường Nghi Hải, thị xã Cửa Lò, chủ tàu đánh bắt hải sản bằng nghề vó ánh sáng, nghề dã, cho biết: “Tàu của gia đình mặc dù công suất nhỏ dưới 90 mã lực, thường khai thác ở vùng lộng, đi về trong ngày, nhưng mọi nhu cầu về dịch vụ nghề cá là rất cần, từ đá lạnh ướp cá cho đến dầu chạy máy, sửa chữa tàu thuyền mỗi khi hỏng hóc. Tất cả những thứ đó đều cần đến dịch vụ của những đơn vị như HTX sản xuất và dịch vụ thuỷ sản Sông Lam đóng trên địa bàn phường. Nếu có nhiều đơn vị mở dịch vụ như thế thì sẽ thuận lợi hơn cho chúng tôi”.
Nghệ An có trên 4.300 tàu thuyền đánh cá, sản lượng hải sản đánh bắt trung bình mỗi năm 50 - 60 nghìn tấn. Các chủ tàu thuyền, người đi biển nói chung rất cần dịch vụ hậu cần nghề cá và thu mua sản phẩm cho họ.
Các HTX nghề cá ra đời chính là xuất phát từ nhu cầu đó. Tuy nhiên, thực tế hiện nay HTX đó không còn nhiều. Theo Liên minh HTX Nghệ An cho biết, thì 27 HTX đánh cá xa bờ trước đây, hầu hết đã chuyển đổi mục đích hoạt động sang lĩnh vực kinh doanh khác, hoặc giải thể.
Nguyên nhân của tình trạng này vẫn được quan niệm là do mô hình kinh tế tập thể này phải đầu tư chi phí quá lớn, trong khi đồng vốn của ngư dân, xã viên hạn hẹp; hợp tác xã nghề cá mang tính hình thức nên hoạt động không hiệu quả.
Ông Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch Liên minh HTX Nghệ An cho rằng: “Điều kiện kinh tế biển nói chung, của bà con ngư dân nói riêng đang gặp nhiều khó khăn. Việc hình thành một tổ chức kinh tế phù hợp nhất vẫn là tổ chức HTX. Hiện nay, một số nơi kể cả khu vực phía Nam vẫn đang hình thành, trước mắt cho HTX là những tổ hợp tác, hoặc tổ đoàn kết thì mới có thể giải quyết một vài khó khăn cho bà con ngư dân, chứ còn chưa giải quyết triệt để được. Đó cũng chỉ là một giải pháp…”.
Những năm qua, các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, của tỉnh chú trọng tăng cường phát triển kinh tế tập thể, mà lực lượng nòng cốt là HTX. Thế nhưng sự phát triển của loại hình HTX nghề cá, cần thiết đáp ứng nhu cầu của hàng vạn ngư dân sinh sống bằng nghề đi biển thì lại có sự thụt lùi rất lớn.
Đến nay, cũng chỉ còn một số HTX dịch vụ hậu cần nghề cá như HTX sản xuất và dịch vụ Sông Lam, đóng tàu thuyền Trung Kiên Nghi Thiết.
Dẫu biết rằng, nguyên nhân của sự chuyển đổi này, vẫn là do tác động của quy luật kinh tế thị trường, lời lãi ít thì các tổ chức HTX thay đổi mục đích kinh doanh. Nhưng bà con ngư dân cũng như người nông dân luôn cần sự quan tâm, chia sẻ về nhu cầu khai thác, sản xuất. Trong vất vả của những chuyến ra khơi dài ngày đánh bắt hải sản, một số tổ, đội tàu thuyền đã liên kết thành tổ hợp tác, tương trợ trên biển, để tự đáp ứng nhu cầu cần kíp cho chính mình là vì vậy!
Trước sự chững lại và chuyển đổi của nhiều HTX nghề cá thì HTX sản xuất và dịch vụ Sông Lam vẫn duy trì hoạt động tốt về hậu cần nghề cá, và làm ăn có lãi, năm sau cao hơn năm trước. HTX tiếp cận khách hàng không những bà con ngư dân trong tỉnh mà còn cả ngoài tỉnh, đặc biệt là các tỉnh miền Nam trong mùa đánh bắt hải sản, rồi nhập hàng khi họ khai thác về như các tỉnh Đà Nẵng, Bình Định, Quảng Ngãi. Đơn vị có cảng cá mi ni, thường xuyên phục vụ tàu ra vào, cung ứng vật tư…
Nghề đi biển của ngư dân nói chung, đang ngày càng chuyển biến từ đi lộng ra vùng khơi bằng tàu công suất lớn. Như vậy, để đáp ứng nghề nghiệp của bà con ngư dân khai thác nguồn lợi hải sản dồi dào hơn, an toàn hơn trên biển thì rất cần những tổ chức, đơn vị làm tốt dịch vụ hậu cần nghề cá.
Tổ chức HTX nghề cá quốc tế vừa mới sang thăm, làm việc với UBND tỉnh Nghệ An và Liên minh HTX Nghệ An xung quanh vấn đề hỗ trợ, giúp đỡ ngư dân trong tương lai, chính là động thái tích cực để chúng ta chú ý tạo điều kiện thuận lợi hơn về nghề biển mưu sinh của bà con.
(Dương Cầm)
