Nghệ An thúc đẩy phát triển KKT Đông Nam
Với vị trí địa lý thuận lợi, trong tương lai KKT Đông Nam Nghệ An sẽ trở thành đầu mối kinh tế quan trọng của tỉnh Nghệ An, cửa ngõ giao lưu quan trọng, có những mối liên hệ nhiều mặt của vùng Bắc Trung Bộ, Trung Lào và vùng Đông Bắc Thái Lan cũng như các tỉnh ven biển Đông Nam Trung Quốc.
Tỉnh Nghệ An xác định việc đầu tư xây dựng, hoàn thiện hạ tầng thiết yếu trong Khu kinh tế Đông Nam có ý nghĩa rất quan trọng trong việc thu hút các dự án đầu tư, góp phần giải quyết việc làm cho lao động tại các địa phương trong KKT nói riêng cũng như tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội Nghệ An nói chung. Sau 4 năm thành lập, mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng KKT Đông Nam bước đầu đã phát huy vai trò, đóng góp vào quá trình thúc đẩy phát triển kinh tế của tỉnh. Theo thống kê của BQL KKT Đông Nam, tính đến tháng 8 năm 2011, có 64 dự án đầu tư vào KKT, trong đó có 9 dự án FDI với tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 10.180 tỷ đồng và 18 triệu 450 nghìn USD. Ngoài các dự án đã đi hoạt động sản xuất kinh doanh, có 22 dự án đang triển khai xây dựng. Giá trị sản xuất từ KKT năm 2010 là trên 544 tỷ đồng; tạo việc làm cho khoảng gần 6.000 lao động. (Thống kê dự án đầu tư vào KKT Đông Nam đến tháng 08/2011 – BQL KKT Đông Nam).
KKT Đông Nam Nghệ An được quy hoạch xây dựng thành 2 tiểu khu chức năng chính: khu phi thuế quan và khu thuế quan.
Khu phi thuế quan được gắn với cảng Cửa Lò gồm 4 khu chính là: Khu cảng tự do, khu thương mại dịch vụ, khu chế xuất, khu kho ngoại quan. Hoạt động của khu phi thuế quan bao gồm các loại hình sản xuất kinh doanh chủ yếu như: Sản xuất hàng xuất khẩu và phục vụ nhu cầu tại chỗ, hoạt động xúc tiến thương mại, xuất nhập khẩu, chuyển khẩu, thương mại dịch vụ và các hoạt động thương mại - dịch vụ khác.
Khu thuế quan bao gồm các hạng mục chính là các khu CN, các khu đô thị mới và tái định cư, các khu du lịch nghỉ dưỡng, các trung tâm đào tạo nghề và còn lại là đất công viên cây xanh, giao thông, công trình đầu mối hạ tầng, đất lâm nghiệp, nông nghiệp và các khu dân cư. Phần lớn khu thuế quan được phân thành 2 khu công nghiệp với tổng diện tích đất xây dựng là 2.800ha là KCN Nam Cấm mở rộng và KCN Thọ Lộc và một phần là khu công nghệ cao.
Sự phong phú, đa dạng của các loại hình sản xuất kinh doanh được phép hoạt động trong KKT Đông Nam Nghệ An tạo cơ hội cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước có nhiều sự lựa chọn để đầu tư loại hình sản xuất kinh doanh phù hợp với thế mạnh của mình. Với lợi thế tiếp giáp biển Đông, KKT Đông Nam Nghệ An còn có nhiều bãi biển đẹp, có hệ thống di tích danh thắng phong phú rất thuận lợi cho các dự án đầu tư về lĩnh vực du lịch. Trong thời gian qua, đã có nhiều dự án đầu tư vào KKT Đông Nam và đi vào hoạt động có hiệu quả.
Được quy hoạch theo hướng trở thành trung tâm kinh tế lớn và là một trung tâm công nghiệp, du lịch, dịch vụ của vùng Bắc Trung Bộ, sự phát triển của KKT Đông Nam được Nghệ An xác định là đòn bẩy thúc đẩy kinh tế của tỉnh đến năm 2020. Chính vì vậy, Nghệ An tích cực triển khai xây dựng hạ tầng, các công trình phụ trợ, các tuyến đường trong KKT... nhằm thúc đẩy công tác quy hoạch và thu hút đầu tư.
Tuy đã đạt được một số kết quả nhưng nhìn chung sự phát triển của KKT Đông Nam Nghệ An vẫn chưa tương xứng với tiềm năng lợi thế, chưa đáp ứng được các yêu cầu đặt ra. Về cơ sở hạ tầng kỹ thuật - xã hội thiết yếu của Khu kinh tế và các KCN còn có nhiều hạn chế và thiếu đồng bộ. Các công trình quan trọng như cảng biển, các trục đường giao thông chính và các công trình cấp nước, cấp điện còn yếu kém. Công tác giải phóng mặt bằng tại các KCN trong KKT còn gặp nhiều khó khăn, nhất là về các chế độ chính sách bồi thường thiếu ổn định, còn quá nhiều thủ tục trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng, thiếu quỹ đất sạch có hạ tầng kỹ thuật để tiếp nhận các dự án đầu tư thuận lợi hơn.
Những tồn tại khó khăn đó xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân Nghệ An vẫn còn là một tỉnh nghèo nên Ngân sách đầu tư phát triển Khu kinh tế Đông Nam và các KCN còn hạn chế, sự phối hợp giữa các sở, ngành và địa phương liên quan với Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam còn thiếu thường xuyên trong giải quyết các vướng mắc, hoạt động của bộ máy Ban quản lý KKT Đông Nam chưa phát huy được cơ chế, chính sách đặc thù của khu kinh tế, khu công nghiệp. Trong điều kiện nguồn vốn ngân sách có nhiều khó khăn như hiện nay, việc đầu tư cho hệ thống các cảng biển của Nghệ An chưa đủ điều kiện và tiềm lực đã hạn chế không nhỏ đến sức hấp dẫn, thu hút các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư lớn cần đến cảng biển nước sâu.
Với mục tiêu trở thành trung tâm thu hút đầu tư khu vực Bắc Trung bộ, nhằm tạo động lực mới, thúc đẩy thu hút đầu tư vào KKT Đông Nam giai đoạn 2011-2015, Nghệ An đang tập trung đẩy mạnh quy hoạch chi tiết các khu chức năng để phục vụ thu hút đầu tư, xây dựng hạ tầng và ổn định dân cư trong Khu kinh tế Đông Nam; Ưu tiên tập trung xây dựng hạ tầng thiết yếu, gồm: giao thông, điện, thông tin, cấp nước và xử lý nước thải, chất thải, nhà ở xã hội cho Khu kinh tế Đông Nam và các KCN trong Khu kinh tế Đông Nam, cảng nước sâu Cửa Lò, cảng Đông Hồi, các khu công nghiệp: Nghĩa Đàn, Đông Hồi, Sông Dinh, Hoàng Mai II. Điều chỉnh quy hoạch Khu phi thuế quan trong Khu kinh tế Đông Nam theo hướng chỉ quy hoạch khu phi thuế quan tại vị trí gắn với cảng nước sâu Cửa Lò.
Bên cạnh việc đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính là tăng cường công tác xúc tiến đầu tư; bổ sung các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư, xác định rõ danh mục và quy mô các dự án cụ thể cần thu hút cho từng khu công nghiệp. Đặc biệt, vấn đề trọng tâm mà Nghệ An xác định là khâu đột phá giai đoạn 2011-2015 là tăng cường công tác giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch có đủ hạ tầng đáp ứng yêu cầu cho xây dựng và bàn giao mặt bằng sạch cho nhà đầu tư khi đầu tư vào KKT Đông Nam. Hoạt động này đang tạo thêm khởi sắc mới cho hoạt động của Khu kinh tế Đông Nam.
Vượt qua những khó khăn, hạn chế trước mắt, với sự quan tâm của Chính phủ, sự tích cực trong cải thiện môi trường đâu tư của tỉnh Nghệ An với những giải pháp đồng bộ, thường xuyên, KKT Đông Nam đang mở ra những triển vọng mới cho phát triển kinh tế xã hội. Những nhân tố mới như: Cảng Cửa Lò đã được quy hoạch phát triển thành cảng container nước sâu cho tàu 3 đến 5 vạn tấn vào làm hàng với công suất 15 triệu tấn/năm; cảng Đông Hồi quy hoạch phát triển thành cảng chuyên dùng, với công suất 10 triệu tấn/năm; Quy hoạch phát triển và quy hoạch chi tiết xây dựng khu kinh tế và các KCN Nghệ An được phê duyệt, đáp ứng yêu cầu cho phát triển công nghiệp Nghệ An trước mắt và lâu dài; Sân bay Vinh đang từng bước được nâng cấp để trở thành sân bay Quốc tế; cùng với hệ thống các công trình giao thông, cấp điện, cấp nước và thông tin liên lạc đã được quy hoạch xây dựng. Vì thế, những đề án đã được Chính phủ phê duyệt trong quy hoạch phát triển đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 cùng các cơ chế ưu đãi của tỉnh là cơ sở, điều kiện hết sức thuận lợi cho các nhà đầu tư vào Khu kinh tế Đông Nam cũng như các KCN trên địa bàn Nghệ An. Đây còn là những nhân tố cơ bản, tạo động lực phát triển không chỉ cho KKT Đông Nam, các KCN Nghệ An mà còn tác động không nhỏ đến sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Nghệ An và khu vực Bắc Trung Bộ trong thời gian tới.
Phát triển KKT Đông Nam và các KCN là nhằm tạo động lực phát triển KT-XH tỉnh Nghệ An mà trước hết là các vùng kinh tế trọng điểm: Vinh - KKT Đồng Nam, Hoàng Mai - Đông Hồi, Tân Kỳ- Nghĩa Đàn - Thị xã Thái Hoà - Đô Lương – Quỳ Hợp. Chính vì vậy, quan điểm, mục tiêu mà Nghệ An hướng tới trong việc thực hiện các chính sách thu hút đầu tư vào KKT này sẽ góp phần tạo động lực cho Nghệ An phát triển mạnh mẽ về kinh tế - xã hội, đảm bảo vững chắc về chính trị, an ninh, quốc phòng trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
(Việt Anh)
