• Tweet

KCN Hưng Đông, TP Vinh

KCNN đóng vai trò rất quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu về địa điểm xây dựng nhà máy ngày càng nhiều  của nhà đầu tư, đảm bảo sử dụng tiết kiệm quỹ đất, giảm chi phí đầu tư hạ tầng, đảm bảo môi trường sinh thái, gắn với việc hình thành đô thị mới, khôi phục và phát triển các ngành nghề truyền thống. Theo quy hoạch, đến năm 2020 trên địa bàn toàn tỉnh quy hoạch phát triển 41 cụm công nghiệp - KCNN với tổng diện tích trên 1000ha.

Đến thời điểm hiện nay, Nghệ An đã có 14 cụm công nghiệp được phê duyệt dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật. Tổng diện tích quy hoạch là 185,8ha, trong đó diện tích giành cho sản xuất công nghiệp 141ha, chiếm xấp xỉ 75 %. Tổng số vốn đầu tư theo dự án phê duyệt 544,2 tỷ đồng. Trong đó có 6 cụm công nghiệp cơ bản hoàn thành đầu tư các hạng mục hạ tầng kỹ thuật: Nghi Phú, Đông Vĩnh (Tp.Vinh), Diễn Hồng (Diễn Châu), Châu Quang (Quỳ Hợp), Thị trấn Đô Lương, Thị trấn Anh Sơn. Nhìn chung, tiến độ đầu tư xây dựng các cụm công nghiệp này đã đáp ứng được nhu cầu đầu tư sản xuất phát triển của doanh nghiệp. Phần lớn các vị trí quy hoạch đều có địa điểm thuận lợi (đa số không thuộc đất thổ cư, gần các trục đường giao thông, hệ thống cấp điện đã có, cao độ lớn, cấp thoát nước thuận lợi,…) nên chi phí giải phóng, san lấp mặt bằng cũng như chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật thấp. Vốn đầu tư thực hiện đạt 226 tỷ đồng chủ yếu từ nguồn ngân sách cân đối từ nguồn kinh phí hỗ trợ khuyến khích đầu tư, nguồn đầu tư có mục tiêu của chính phủ. Các cụm công nghiệp trên đã thu hút 113 dự án đầu tư. Lĩnh vực đầu tư chủ yếu gồm chế biến khoáng sản, lâm sản, may dệt kim, gia công cơ khí, tái chế kim loại, tái chế và sản xuất sản phẩm nhựa, sản xuất bao bì. Loại hình hoanh nghiệp và mức đầu tư chủ yếu là quy mô nhỏ và vừa. Tổng mức đầu tư các doanh nghiệp cụm công nghiệp đạt 1.913 tỷ đồng, bình quân 15-20 tỷ đồng/doanh nghiệp. Số lao động làm việc trong các cụm công nhiệp khoảng 4.900 người, bình quân 30 lao động/doanh nghiệp.

Năm 2010, giá trị sản xuất của các doanh nghiệp cụm công nghiệp đạt xấp xỉ 1.000 tỷ đồng chiếm 12 % giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh. Thu ngân sách tà các doanh nghiệp cụm công nghiệp đạt khoảng 75 tỷ đồng.

Ngoài ra, Nghệ An còn có 10 cụm công nghiệp đã được phê duyệt dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật và đang thực hiện đầu tư xây dựng, gồm: Cụm công nghiệp Hưng Đông (thành phố Vinh), Cụm công nghiệp Đồng Văn, Cụm công nghiệp Nghĩa Dũng, cụm công nghiệp Nghĩa hoàn (Tân Kỳ) cụm công nghiệp Lạc Sơn (Đô Lương) cụm công nghiệp thị trấn Quỳ Châu, cụm công nghiệp Nghĩa Long (Nghĩa Đàn), cụm công nghiệp Thạch Giám (Tương Dương), cụm công nghiệp Bồng Khê (Con Cuông), cụm công nghiệp Nam Thái, Đông Mẫn (Nam Đàn). Tổng diện tích đầu tư xây dựng 212,5ha. Và có 7 cụm công nghiệp đã lập quy hoạch chi tiết xây dựng và được phê duyệt, gồm: Đồng Trộ (Nghi Lộc), Đỉnh Sơn (Anh Sơn), Na Khứu (Quế Phong), Hưng Tây (Hương Nguyên), Thanh Ngọc (Thanh Chương), Chiêu Lưu (Kỳ Sơn). Tổng diện tích theo quy hoạch xây dựng 100,28ha.

Nhìn chung, các cụm công nghiệp đã tạo ra bước đột phá trong thu hút đầu tư để phát triển công nghiệp, thúc đẩy phát triển kinh tế, đẩy nhanh quá trình đô thị hoá ở các huyện, thành phố, thị xã. Khai thác có hiệu quả tiềm năng và các nguồn lực sẵn có của từng địa phương. Các doanh nghiệp cụm công nghiệp phát triển góp phần làm thay đổi bộ mặt và cấu trúc mạng lưới thương mại hàng hoá và dịch vụ; tạo điều kiện thuận lợi cho việc tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên, quá trình triển khai xây dựng các cụm CN, do muốn nhanh chóng thu hút các nhà đầu tư, phát triển công nghiệp trên địa bàn nên một số địa phương đã  quy hoạch các cụm CN thiếu tính khoa học, không xét duyệt đúng quy trình kỹ thuật. 

Phần vì nguồn vốn eo hẹp do việc huy động vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ các doanh nghiệp đầu tư quá thấp, trong khi nguồn vốn ngân sách còn hạn chế. Phần vì hiện nay, ở các KCNN - trừ KCNN Hưng Đông do Công ty CP Phát triển hạ tầng đô thị Vinh và KCNN Hoàng Mai do Công ty CP Dầu khí làm chủ đầu tư, còn lại các KCNN trên địa bàn tỉnh chủ yếu nên thiếu vắng các công ty phát triển hạ tầng chuyên nghiệp. Do đó, việc triển khai xây dựng hạ tầng KCNN chậm và thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu thu hút đầu tư; cơ chế, thủ tục hành chính còn nhiều vướng mắc chưa tháo gỡ kịp thời để đẩy nhanh đầu tư xây dựng, nhất là chưa ban hành được khung giá thuê đất và các chính sách cụ thể về lĩnh vực này; công tác quy hoạch, xây dựng khu dân cư, dịch vụ phục vụ nhu cầu phát triển cũng chưa được coi trọng. Đó là chưa kể đến việc giải phóng mặt bằng chậm trễ khiến công tác quy hoạch cũng như việc triển khai thực hiện xây dựng thiếu đồng bộ và không đúng quy hoạch đã được phê duyệt, hệ thống hạ tầng kỹ thuật chắp vá.

Trong khi khó khăn về nguồn vốn đầu tư, thu hút đầu tư lại nhỏ giọt nên rất khó cho Ban quản lý KCNN thực hiện đúng luật. Hầu hết KCNN đều cho thuê khi hồ sơ chưa hoàn chỉnh, khi hạ tầng chưa được hoàn thiện, thậm chí có nơi gần như nhà đầu tư phải làm từ đầu. Tình trạng làm sai quy trình thủ tục cấp đất, giao đất diễn ra ở nhiều KCNN, nhất là huyện Quỳ Hợp – nơi có nhiều KCNN nhất.

Là huyện có nhiều tài nguyên khoáng sản nên Quỳ Hợp đã sớm chú trọng đầu tư phát triển các khu công nghiệp nhỏ. Hiện nay, trên địa bàn huyện có đến 6 cụm công nghiệp, thu hút được 270 DN tham gia đầu tư, trong đó có khoảng 100 nhà máy chế biến. Tuy nhiên, mới chỉ có 03 cụm CN được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch, đó là cụm CN Châu Quang, Châu Hồng và Thung Khuộc - thị trấn Quỳ Hợp. Còn lại 3 KCNN là Thọ Hợp, Đồng Hợp và Châu Lộc thì chưa được quy hoạch dù đã được hình thành và có khá nhiều DN hoạt động. Điều đáng nói là hầu hết các KCNN chưa hoàn tất hồ sơ giao đất nhưng đã cho thuê. Nhiều năm liền DN đầu tư xây dựng, đã đi vào sản xuất kinh doanh mà không quan tâm đến giấy chứng nhận QSDĐ chỉ khi trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, được hỗ trợ lãi suất vay vốn, nhiều DN tại đây mới xoay đi làm thủ tục để được cấp bìa. Nhưng khốn nỗi, hồ sơ của toàn khu chưa hoàn tất nên việc cấp bìa chưa thực hiện được.

Theo quy định, các chủ đầu tư có trách nhiệm lập quy hoạch sử dụng đất, báo cáo đánh giá tác động môi trường trình cấp thẩm quyền phê duyệt, lập hồ sơ bồi thường giải phóng mặt bằng, hồ sơ đề nghị thu hồi đất theo quy định đồng thời tiến hành xây dựng và hoàn thành cơ sở hạ tầng KCN, sau đó giao đất cho thuê đất. Đối với hộ gia đình, cá nhân thì nộp hồ sơ tại Phòng tài nguyên môi trường để trình UBND huyện quyết định. Đối với DN, tổ chức thì nộp hồ sơ tại Sở Tài nguyên môi trường để trình UBND tỉnh quyết định. Thế nhưng, một số KCNN trên địa bàn tỉnh chưa hoàn chỉnh xong việc xây dựng kết cấu hạ tầng công nghiệp theo quy định, chưa có đánh giá tác động môi trường được cấp có thẩm quyền phê duyệt, chưa hoàn chỉnh hồ sơ bồi thường GPMB tổng thể, chưa lập hồ sơ đề nghị thu hồi đất nhưng UBND các huyện là các chủ đầu tư đã chấp thuận địa điểm để cho các tổ chức, gia đình, cá nhân làm mặt bằng sản xuất kinh doanh. Vì thế, nhiều DN, cá nhân đã triển khai thực hiện dự án trong các KCNN và đã đi vào sản xuất kinh doanh ổn định nhưng vẫn chưa được cấp có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cấp bìa theo quy định. DN gặp nhiều khó khăn trong việc thế chấp tài sản trên đất để vay vốn.

Thực tế cho thấy, công nghiệp Nghệ An đã khởi sắc, giá trị sản xuất công nghiệp năm 2010 đạt gần 8.500 tỷ đồng, tăng gấp 6,4 lần so với năm 2001 và tăng 18,6% so với năm 2009, đạt 101% kế hoạch. Trong đó, có sự đóng góp đáng kể của các KCNN. Tuy nhiên, để các KCNN – cụm CN phát triển, thu hút được nhiều dự án lớn, mang lại hiệu quả kinh tế XH cao cho các địa phương thì UBND tỉnh Nghệ An cần rà soát lại nhu cầu mặt bằng về sản xuất của doanh nghiệp để có quy hoạch bố trí cụm công nghiệp hợp lý, đảm bảo cả về số lượng và chất lượng, tránh tình trạng huyện nào cũng quy hoạch xây dựng KCNN, giao đất theo phong trào nhưng kém hiệu quả. Đồng thời, thực hiện tốt các cơ chế chính sách thu hút đầu tư như đã cam kết với các DN.

Hy vọng, với những giải pháp và quyết tâm từ các ngành, các cấp và của chính doanh nghiệp, các KCNN sẽ tạo đột phá trong thu hút đầu tư để phát triển công nghiệp, sớm đưa Nghệ An trở thành tỉnh khá như mong muốn của Bác Hồ.

(Lê Hằng)