• Tweet

Năm 1998, sau khi chuyển nhà máy từ Hưng Nguyên lên Anh Sơn, nhà máy đường Sông Lam đã gặp rất nhiều khó khăn do vùng nguyên liệu chưa được quy hoạch ổn định, lãi suất cho khoản vốn vay đầu tư xây dựng nhà máy phát sinh từng ngày nên nợ nần chồng chất. Đến năm 2004, lũy kế thua lỗ lên đến 24 tỷ đồng nên nhà máy đã đứng bên bờ vực phá sản. Đúng vào thời điểm đó, thực hiện chủ trương của Chính phủ, UBND tỉnh đã chỉ đạo nhà máy chuyển đổi sang hình thức CPH. Và đến năm 2006, nhà máy đã chính thức chuyển đổi thành Công ty CP mía đường Sông Lam. Với sự điều hành linh hoạt, bộ máy hoạt động năng động và hiệu quả hơn nên từ đó đến nay, tình hình sản xuất kinh doanh của công ty đã ổn định và phát triển với một diện mạo mới.

Ông Phan Đình Đức - CTHĐQT – Giám đốc Công ty CP Mía đường sông Lam cho biết thêm: Sau khi cổ phẩn hoá, do phù hợp với cơ chế thị trường nên tình hình SXKD đã thay đổi hẳn. Diện tích, sản lượng tăng gấp đôi; vốn điều lệ tăng gấp 20 lần, lợi tức từ 8 đến 10 tỷ/năm, nộp ngân sách BQ 5tỷ/năm; đời sống cán bộ CNV nâng lên về mọi mặt. Đặc biệt, từ năm 2009 đến nay, kinh tế thế giới có nhiều khó khăn nhưng công ty vẫn giữ vững sản xuất có lãi.

Không chỉ có Công ty CP mía đường Sông Lam mà trong hơn 10 qua, Nghệ An đã cơ bản hoàn thành đề án sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước thuộc tỉnh quản lý do chính phủ phê duyệt. 164 doanh nghiệp nhà nước đã được sắp xếp, chuyển đổi hình thức sở hữu. Trong đó cổ phần hóa 86 DN, giao bán khoán 8 DN, giải thể 6 DN, sáp nhập 31 DN, phá sản 2 DN, chuyển sang đơn vị sự nghiệp có thu 5DN, và chuyển đổi thành công ty TNHH 1 thành viên 26 DN. Sau khi chuyển đổi, hầu hết các doanh nghiệp đều hoạt động hiệu quả, nhất là các DN chuyển đổi sang hình thức cổ phần hóa. Hiệu quả kinh tế của các doanh nghiệp Nhà nước sau cổ phần hoá tăng lên rõ rệt, thể hiện qua tốc độ, tỷ lệ tăng trưởng hàng năm trên các chỉ tiêu chính như: vốn điều lệ, doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách và thu nhập của người.

Mặc dù, đến cuối năm 2010, Nghệ An đã cơ bản hoàn thành công tác cổ phần hóa các DNNN thuộc tỉnh quản lý do chính phủ phê duyệt và là địa phương thuộc tốp đầu về chuyển đổi, sắp xếp DNNN trong cả nước. Nhưng  tỉnh vẫn còn 20 doanh nghiệp 100% vốn nhà nước đã được chuyển đổi thành Công ty TNHH một thành viên do UBND tỉnh làm chủ sở hữu. Trong đó có 7 doanh nghiệp hoạt động công ích trong lĩnh vực thủy nông, môi trường hàng năm được nhà nước giao kế hoạch, còn lại là các nông lâm trường quốc doanh.

Theo phương án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2011 thì 20 doanh nghiệp - chủ yếu là các công ty TNHH 1 thành viên nông lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh được tiếp tục duy trì hình thức nhà nước sở hữu 100% vốn. Còn 6 doanh nghiệp phải thực hiện cổ phần hóa giai đoạn 2011 - 2015, bao gồm các Công ty TNHH 1 thành viên cấp nước Nghệ An, Cửa Lò, Diễn Châu, Quỳnh Lưu, Thái Hóa và Công ty TNHH 1 thành viên Môi trường đô thị Nghệ An. Theo lộ trình đã được phê duyệt, đến quý 3 năm 2013, công ty TNHH một thành viên cấp nước Nghệ An đã phải thực hiện cổ phần hóa và đến quý 2 năm 2014, các công ty cấp nước còn lại cũng hoàn thành việc chuyển đổi hình thức sở hữu. Nhưng đến thời điểm hiện nay, chưa có công ty cấp nước nào hoàn thành nhiệm vụ, thậm chí cũng chưa có bước chuẩn bị cần thiết. Riêng Công ty TNHH một thành viên Môi trường đô thị Nghệ An, dù theo lộ trình là đến 31/12/2015 mới phải cổ phần hóa xong nhưng hiện nay công ty đã có những bước chuẩn bị cần thiết.

Đến thời điểm hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp sau khi cổ phần hóa đều khẳng định kết quả hoạt động tài chính của doanh nghiệp tốt hơn nhiều so với trước khi cổ phần hoá. Cổ phần hóa làm tăng tính cạnh tranh trong nền kinh tế, thúc đẩy tái cơ cấu thị trường chứng khoán. Vì vậy mà có thể khẳng định rằng: để quản lý ngày càng tốt hơn các DNNN cũng như tăng cường tính năng động, sáng tạo của từng đơn vị, từng cá nhân thì cổ phần hóa là con đường tất yếu. Tuy nhiên quá trình chuyển đổi, tỉnh cần xem xét các cơ chế hỗ trợ phù hợp, nhất là đối với các doanh nghiệp công ích.

Năm 1992, Việt Nam bắt đầu thực hiện thí điểm cổ phần hóa. Hơn 20 năm qua, công việc này bị nhìn nhận là khó khăn và nhạy cảm vì ngoài tính chất kinh tế, thì đây còn là quá trình biến đổi sâu sắc cả về quan điểm, nhận thức của xã hội về quản lý, sở hữu tài sản nhà nước. Những Doanh nghiệp dễ dàng chuyển đổi sang hình thức cổ phần hóa thì đã sớm triển khai thực hiện thành công; còn lại những đơn vị triển khai chuyển đổi trong giai đoạn này đều rất khó khăn và có những đặc thù riêng nên không chỉ Nghệ An mà nhiều địa phương khác cũng khó khăn và chậm tiến độ trong việc chuyển đổi. Vì vậy, để cổ phần hóa thành công và đúng tiến độ, lộ trình đã đề ra theo yêu cầu của Chính phủ  thì UBND tỉnh cũng phải có những giải pháp chỉ đạo quyết liệt.

Thực tế triển khai ở một số thành phố lớn như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Huế, Đà Nẵng hay các tỉnh lân cận Hà Tĩnh, Thanh Hóa cho thấy: các Công ty TNHH một thành viên sau khi chuyển đổi sang hình thức cổ phần hóa vẫn hoạt động rất hiệu quả, thậm chí là rất lớn mạnh, nhất là những công ty sáp nhập từ 2 đến 3 nhiệm vụ từ một số đơn vị. Và như Thủ tướng Chính phủ đã khẳng định, cổ phần hóa là con đường duy nhất và lộ trình trên con đường đó không thể chậm trễ hơn nữa nên các DN trên địa bàn tỉnh phải cổ phần hóa trong giai đoạn này cần sớm chuẩn bị, triển khai thực hiện với sức ép, quyết tâm cao để chuyển đổi thành công mô hình đa sở hữu này.

(Lê Hằng)