Đổi mới nông lâm trường: Dân vẫn thiếu đất
Tháng 7 năm 2013, sau vụ việc hàng ngàn người dân xã Châu Bình, huyện Quỳ Châu kéo nhau vào rừng của lâm trường Cô Ba, thuộc công ty lâm nghiệp Sông Hiếu quản lý tranh chấp, phá rừng và xâm lấn trên 600 ha đất rừng để sản xuất, Lâm trường Cô Ba đã giao lại cho xã Châu Bình 1.135 ha đất rừng.
Tuy nhiên, đến nay, sau tròn 1 năm, xã Châu Bình mới chỉ tổ chức giao cho dân được hơn 100 ha. Theo ông Kim Văn Duyên - Chủ tịch UBND xã Châu Bình, huyện Quỳ Châu thì nguyên nhân giao đất lâm nghiệp cho người dân chậm là do phải đo đạc bằng thủ công, diện tích giao lại nằm xa khu dân cư, địa thế núi rừng rộng lớn hiểm trở, trong đó có đến ¾ diện tích được giao là rừng khoanh nuôi, bảo vệ, mỗi ha một năm chỉ được chi trả khôngquá 200 ngàn đồng nên người dân không mặn mà nhận đất.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Duy Hồng – Trưởng phòng tài nguyên UBND huyện Quỳ Châu cho biết thêm: Bây giờ dân mà không nhận thì không có đất sản xuất, nhưng mà nhận thì không bỏ công đầu tư, chỉ được khoảng 1ha mỗi hộ mà ở vị trí hiểm trở như vậy thì thực sự đầu tư không có hiệu quả, chúng tôi đi giao đất mà dân bảo trả như vậy chẳng khác nào đánh đố dân…
 |
| Sau 10 năm đổi mới nông lâm trường, dân vẫn thiếu đất sản xuất (Ảnh: Kim Bảo) |
Thực hiện rà soát theo Nghị định 200 để phân bổ lại nguồn lực do các lâm trường đứng chân trên địa bàn quản lý, diện tích đất của các lâm trường từ chỗ 74.710ha năm 2005 thì nay giảm xuống còn 59.000ha, tức là đã có trên 15 ngàn ha rừng được giao lại cho chính quyền địa phương. Nhưng trên thực tế, số diện tích này phần lớn chỉ được bàn giao trên giấy, bởi phần lớn diện tích đã được cấp trùng, một số diện tích người dân đang sản xuất, số ít còn lại ở những vị trí hiểm trở, chưa có đường sá đi lại, xa khu dân cư nên người dân không thể sản xuất.
Đây là nguyên nhẫn dẫn đến tình trạng người dân, dù thiếu đất sản xuất nhưng vẫn không mănk mà nhận đất. Ông Phan Ngọc Châu – Phó phòng tài chính Kế hoạch, Sở NN&PT Nông thôn Nghệ An cho biết: Nói là bóc tách đất sản xuất được giao cho dân nhưng rất ít, đất sản xuất được thì các nông lâm trường giữ lại để sản xuất hết, làm gì chịu giao cho dân, chỉ giao những khu vực vùng sâu, vùng xa, hoặc đầu thừa đuôi thẹo nên dân không muốn nhận…
Lý giải về vấn đề này, ông Đăng Văn Tiến – Chủ tịch công đoàn Lâm trường Đồng Hợp, Công ty Lâm nghiệp Sông Hiếu cho rằng: Chúng tôi cũng phải sản xuất, kinh doanh nên cũng phải giữ đất chứ, hơn nữa những đất này còn có tài sản trên đất, sau này thu hoạch rồi, chúng tôi sẽ kêu gọi dân ở gần góp vốn với lâm trường để kinh doanh theo hình thức giao khoán theo hình thức 51 – 49%...
Một trong những nội dung cốt lõi của việc đổi mới nông lâm trường quốc doanh là đổi mới cơ chế quản lý sử dụng đất. Vì vậy, khi các lâm trường hoạt động theo mô hình doanh nghiệp thì tất yếu phải thay đổi cho phù hợp. Thay vì được nhà nước giao đất không thu tiền như trước đây, các lâm trường quốc doanh, công ty lâm nghiêp phải thuê đất để sản xuất. Bỏ tiền ra thuê đất, các lâm trường quốc doanh, công ty lâm nghiệp cũng sẽ biết quý tài nguyên mà có kế hoạch tổ chức sản xuất hiệu quả hơn. Người dân khi được giao đất cũng sẽ biết chắt chiu, sử dụng đất một cách hiệu quả nhất.
Ông Phan Ngọc Châu – Phó phòng tài chính Kế hoạch, Sở NN&PT Nông thôn Nghệ An đề xuất phải tổ chức rà soát lại, đất nào sản xuất được thì nên giao cho dân chứ không thể kéo dài tình trạng như hiện nay, diện tích đất mà lâm trường quản lý nhưng không đủ điều kiện sản xuất mà cho dân thuê lại thì nhất định phải thu hồi giao lại cho dân…
Việc Chính phủ đã ban hành Nghị định 200 nhằm đổi mới, rà soát và sắp xếp lại các lâm trường quốc doanh, trên cơ sở đó, sẽ nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của hệ thống lâm trường, đồng thời bóc tách một phần diện tích đất lâm nghiệp gần khu dân cư để giao cho người dân sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng đất đai, lao động, hài hòa mối quan hệ giữa doanh nghiệp với người dân địa phương. Vì vậy, thay đổi căn bản chính sách đất đai đối với các nông lâm trường quốc doanh, không chỉ ổn định an ninh chính trị địa phương mà còn là cách để giúp người dân nông thôn miền núi, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số xóa đói giảm nghèo bền vững.
(Hữu Đức)
