• Tweet

Tại khu tái định cư bản Kẻ Tắt xã Thạch Ngàn huyện Con Cuông được xây dựng từ năm 2007 theo Quyết định 280 của Thủ tướng Chính phủ để di dời tộc người Đan Lai đang sinh sống ở vùng lõi vườn quốc gia Pù Mát hiện có 26 ngôi nhà đang  trong tình trạng bị bỏ hoang và xuống cấp theo thời gian. Một ngôi nhà duy nhất có người ở thì gia đình này lại không thuộc diện di dời vào vùng tái định cư, mà được huyện thuê ở để bảo vệ với giá 3 triệu đồng/tháng.

Đề án Bảo tồn và phát triển bền vững tộc người thiểu số Đan Lai gồm có 3 hợp phần. Trong đó, Hợp phần số 1 đặt ra mục tiêu xây dựng 3 khu tái định cư tại các bản Kẻ Gia, Kẻ Tắt và Bá Hạ thuộc xã Thạch Ngàn. Khu tái định cư này có tổng mức đầu tư hơn 36,8 tỷ đồng. Dù đã được bố trí tới 27,3 tỷ đồng, hoàn thiện các hạng mục bao gồm điện lưới, đường giao thông, trường học, nhà sàn nhưng do chất lượng công trình không đảm bảo, 35 hộ dân người Đan Lai đang sinh sống ở thượng nguồn Khe Khặng vẫn chưa thể di dời về.

Những ngôi nhà khu tái định cư bản Kẻ Tắt bị bỏ hoang, xuống cấp.

Trước thực trạng này, ông Hồ Đăng Tài - Phó chủ tịch UBND huyện Con Cuông cho biết những khó khăn trong thực hiện dự án: “Vướng mắc lớn nhất hiện tại bây giờ là nguồn vốn. Trong đề án 280 của Thủ tướng Chính phủ có ghi các phần vốn của TƯ và địa phương. Về phần của TƯ thì đã đủ, còn phần địa phương trong đó có phần của Tỉnh, của huyện và các nguồn vốn hợp pháp khác thì huyện Con Cuông không có để bổ sung vào dự án này. Hiện nay, do dự án thiếu vốn, nhất là hợp phần 2 xây dựng khu tái định cư, nên trong số 35 ngôi nhà sàn nhưng đến nay mới chỉ xây dựng được 26 ngôi nhà, còn 9 nhà vẫn chưa hoàn chỉnh…”

Đối với Dự án đầu tư xây dựng làng định canh định cư cho đồng bào dân tộc thiểu số tại Thung Chanh thuộc xã Thọ Sơn được phê duyệt từ năm 2009 do huyện Anh Sơn làm chủ đầu tư, có tổng kinh phí là 12 tỷ đồng. Sau 6 năm chờ đợi, nơi đây vẫn chỉ là một khu đất trống. Một số hạng mục nhỏ như đường giao thông, 2 cầu tràn xây dựng từ năm 2011 trị giá 3 tỷ đồng, đến nay cũng không còn nguyên vẹn.

Ông Vy Văn Quỳnh là một trong những hộ nghèo của xóm 1 xã Thọ Sơn đăng ký vào ở khu tái định cư Thung Chanh. Tuy nhiên, ước nguyện đó của ông đến nay vẫn chưa thành. Cả gia đình 5 khẩu phải bám trụ trong ngôi nhà dột nát, chật chội dựng sát chân núi. Vào mùa mưa lũ nguy cơ sạt lở núi có thể đe dọa đến tính mạng gia đình ông bất cứ lúc nào. Trao đổi với chúng tôi, ông Quỳnh tỏ ra lo lắng, nhất là khi mùa mưa bão đang đến gần.

Ban đầu, xã Thọ Sơn có 53 gia đình đăng ký di dời vào khu tái định cư. Thế nhưng, sau này chỉ còn lại 25 hộ. Và trong khoảng thời gian đó, những mong đợi của người dân có một ngôi nhà mới để ổn định cuộc sống đã mòn mỏi dần. Cùng tâm trạng với ông Quỳnh, ông Lộc Văn Xuân bày tỏ mong muốn: Chúng tôi chờ lâu lắm rồi, đến nay vẫn chưa thấy khu tái định cư được xây dựng. Nhiều nhà chán bỏ không đăng ký chuyển đi nữa rồi. Bà con dân bản chúng tôi mong được Nhà nước quan tâm đầu tư để được chuyển đến nơi ở mới.

Bà Võ Thị Hồng Lam- Chủ tịch UBND huyện Anh Sơn cho biết thêm: Người dân vẫn chưa được hưởng lợi gì từ dự án, bà con rất bức xúc, đến nay dự án không có vốn để  tiếp tục triển khai.

Thiếu vốn, lại đầu tư nhỏ giọt, dàn trải, nên các khu tái định cư ở một số địa phương như : Thọ Sơn – Anh Sơn; Thạch Ngàn, Châu Khê - Con Cuông, Châu Thành- Quỳ Hợp, Keng Đu- Kỳ Sơn... dù đã được triển khai, nhưng người dân chưa được hưởng lợi gì.

Thực hiện chính sách di dân định canh định cư cho đồng bào dân tộc thiểu số theo Quyết định 33 của Chính phủ, Nghệ An có 10 dự án được trung ương phê duyệt hỗ trợ 50% kinh phí.  Tuy nhiên, trong 8 năm qua, nguồn vốn TƯ bố trí cho 10 dự án này mới được 64,585 tỷ đồng, tương đương 50% tổng kinh phí phê duyệt, bình quân 1 dự án chỉ được cấp 6 tỷ đồng. Trên thực tế, ngân sách tỉnh không đủ khả năng để bố trí 65% số vốn còn lại. Và đến nay, các dự án ĐCĐC vẫn chưa được cấp vốn đầu tư tiếp.

Trước búc xúc của người dân và thái độ thiếu trách nhiệm của chính quyền địa phương, ông Hoàng Viết Đường- Phó chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Cần phải rà soát lại để kiểm tra các dự án, thời điểm nào đã làm, đến thời điểm này chưa xong là vì sao, đánh giá nguyên nhân vì sao chậm trễ. Sau đó tìm giải pháp khắc phục, nếu thuộc nguồn vốn trung ương thì có cách vận động, đặc biệt phải tổ chức ghi vào vốn trung hạn trong thời gian tới. Và trách nhiệm này là của huyện và Sở KH đầu tư tham mưu cho UBND tỉnh trình các cấp có thẩm quyền, nhất là Bộ KHĐT và Chính phủ. Ngoài vốn của trung ương thì địa phương phải lồng ghép từ các chương trình, hoặc có thể hỗ trợ từ ngân sách tỉnh, hoặc từ ngân sách huyện để đối ứng, thời điểm này phải khai thác nguồn vốn đúng mạch, đúng chủ trương, quyết định và đúng với cơ chế đã ban hành”.

Trong khi 26 ngôi nhà thuộc khu tái định cư bản Kẻ Tắt xã Thạch Ngàn huyện Con Cuông đang  trở thành hoang phế…thì từng ngày,  người dân vẫn ngóng đợi để có được một ngôi nhà mới. Đầu tư hàng chục tỷ đồng, nhưng do dàn trải, không có trọng điểm, chất lượng công trình kém… nên nhiều khu tái định cư chưa phát huy hiệu quả, dẫn đến lãng phí Ngân sách nhà nước. Và ước mơ về một cuộc sống mới nơi vùng đất mới của nhiều bà con ở các khu tái định cư khác biết đến khi nào sẽ trở thành hiện thực …???

(Hiến Chương)