Thách thức và cơ hội cho doanh nghiệp Nghệ An khi Hội nhập TPP
19:48, 31/08/2015
Trong những năm tới, trước mắt là giai đoạn 2015-2020, hội nhập không còn là xu thế mà là điều kiện bắt buộc để đáp ứng yêu cầu phát triển…
Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Việt Nam là 1 trong 12 nước đang tham gia đàm phán ký kết, sẽ là cơ hội lớn để các doanh nghiệp Nghệ An hội nhập sâu rộng hơn, trở thành đòn bẩy thúc đẩy kinh tế - xã hội Nghệ An.Tuy nhiên, để vượt qua những rào cản khắt khe của những điều khoản Hiệp định, các doanh nghiệp trong tỉnh đang cần sự hỗ trợ để có tâm thế và nội lực bước, vào sân chơi mới.
Cũng như các Hiệp định về hội nhập quốc tế khác, TPP không nằm ngoài mục tiêu thúc đẩy xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài. TPP mở ra cơ hội lớn cho việc tiếp cận thị trường xuất khẩu hàng hóa với việc cắt giảm hầu hết các dòng thuế và mở cửa thương mại tự do trong các nước tham gia. Vậy nếu gia nhập, cộng đồng doanh nghiệp Nghệ An sẽ đứng ở đâu trong sân chơi TPP?
Ông Lê An Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường Châu Á – Thái Bình Dương - Bộ Công Thương cho biết: “Cơ hội xuất khẩu mở rộng cho tất cả các doanh nghiệp, cộng đồng doanh nghiệp Nghệ An cũng vậy. Nghệ An có 4-5 lĩnh vực, nhóm hàng mà Nghệ An xuất khẩu rất tốt như: thủy sản, dệt may, đá tự nhiên,, sản phẩm chế biến. Đó là những nhóm sản phẩm theo nghiên cứu và theo xu hướng chung sẽ tiếp tục tăng được mức xuất khẩu, đó cũng là cơ hội của các doanh nghiệp Nghệ An. Và để nắm bắt được cơ hội đó, ngay từ bây giờ, việc chuẩn bị về thông tin, tiềm lực cơ sở vật chất để thực hiện sản xuất, và chuẩn bị rõ năng lực cạnh tranh của mình so với từng sản phẩm, chuẩn bị mối quan hệ, đầu mối để có thể chơi được một cuộc chơi dài…”
Tuy vậy, thực tế đang có không ít doanh nghiệp Nghệ An dường như không biết nếu tham gia hiệp định này thì sẽ phải đối mặt với thách thức gì, khó khăn ra sao.
 |
| Sản xuất mây tre đan tại các làng nghề ở Nghệ An đang gặp khó. |
Một trong những thế mạnh của Nghệ An nhưng cũng là lĩnh vực dễ bị tổn thương khi gia nhập TPP là xuất khẩu nông sản. Lĩnh vực này gắn với thu nhập của một bộ phận lớn dân số ở nông thôn Nghệ An. Bởi, mở cửa gia nhập TPP, Nghệ An cũng phải đón đầu sự cạnh tranh với các nước có ngành nông nghiệp rất phát triển. Vấn đề này đặt ra cho các ngành sản xuất mía đường, chăn nuôi, trồng trọt... đứng trước sự cạnh tranh khốc liệt. Vì thế, những hạn chế trong sản xuất manh mún, năng suất, hiệu quả chưa cao của nông nghiệp tỉnh nhà cần phải nhanh chóng được khắc phục. Chia sẻ vấn đề này, ông Trần Anh Sơn - Tổng Giám đốc Tổng Cty CP nông sản XNK Nghệ An nói: “Việt Nam chúng ta thì sản xuất theo hướng manh mún, nhỏ lẻ. Họ thì đi vào cơ giới hóa, ta thì đi vào chân tay. Đây là hai cái khác biệt khiến hàng hóa mình khó cạnh tranh. Thứ ba, là do sản xuất manh mún, nhỏ lẻ thì chúng ta kiểm soát đầu vào hàm lượng dư lượng kháng sinh cũng rất khó khăn. Chính vì vậy khi vào TPP chúng ta phải thay đổi cơ cấu sản xuất, thay đổi từ cây, con giống, hình thức sản xuất để đáp ứng với TPP.”
Để được hưởng những ưu đãi về thuế quan, rào cản lớn nhất với các doanh nghiệp Nghệ An là yêu cầu về xuất xứ và tỷ lệ nội địa hóa. Bên cạnh đó là nhiều quy định ràng buộc chặt chẽ, đòi hỏi phải có mức độ cam kết sâu rộng cả về thương mại, dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ... cũng như việc đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn lao động, vệ sinh môi trường.
Đối với công ty CP Dược vật tư y tế Nghệ An, việc phân định các nhóm hàng: sản phẩm nào tiêu thụ trong nước, sản phẩm nào dành cho xuất khẩu cũng như xây dựng vùng trồng nguyên liệu, đầu tư nhà máy sản xuất thuốc Đông dược là những giải pháp chuẩn bị cho hội nhập.
Thầy thuốc ưu tú Nguyễn Văn Thảo - Tổng Giám đốc Công ty CP Dược vật tư Y tế Nghệ An cho biết: “Khi đã hội nhập thì bao giờ cũng có lợi cho cả hai phía. Chỉ có doanh nghiệp có nắm bắt, có chuyển đổi nhanh để kịp thời hay không. Đó là vấn đề quan trọng nhất mà các nhà điều hành doanh nghiệp phải tính thật kỹ để tránh mình bị lỡ nhịp trong phát triển. Về nguyên liệu thì đúng là lâu nay chúng tôi phải phụ thuộc nguồn nguyên liệu từ Trung quốc. Nếu Trung quốc không phải là nước tham gia TPP thì cũng là điều khó khăn nhưng không phải là không thể vượt qua.”
 |
| Dệt may là một trong những thế mạnh của Nghệ An. |
Tính đến thời điểm tháng 5-2015, đàm phán dệt may đã chốt ở quy tắc xuất xứ là từ sợi trở đi. Theo đó, sản phẩm dệt may muốn được hưởng ưu đãi thuế quan TPP thì phải được sản xuất từ sợi trở đi tại các nước TPP. Với giá trị xuất khẩu hàng năm trên 3 triệu USD, dệt may là một trong những thế mạnh của tỉnh Nghệ An. Không chỉ góp phần tăng giá trị xuất khẩu, mà còn giải quyết việc làm cho một số lượng lớn lao động, nhất là các lao động nữ khu vực nông thôn. Nhưng với thực tế nhập khẩu sợi chiếm đến trên 80% như hiện nay, nếu không có những giải pháp chiến lược, ngành dệt may Nghệ An có thể thua ngay trên sân nhà, bỏ lỡ cơ hội ưu đãi về lộ trình giảm thuế, miễn thuế vào thị trường Mỹ - thị trường lớn nhất trong các nước tham gia TPP.
Ông Trần Anh Sơn - Tổng Giám đốc Tổng Cty CP nông sản XNK Nghệ An cho biết thêm: “Khi chúng ta kí gia nhập TPP, thì cả hệ thống pháp luật liên quan đến doanh nghiệp cũng phải thay đổi để đáp ứng …. Cho nên các cơ chế chính sách cũng phải chuyển thật nhanh để đến với cộng đồng doanh nghiệp cũng như bộ máy nhà nước. Nếu chúng ta đi chậm hơn hiệp định này, khi gia nhập rồi mà chúng ta vẫn đang loay hoay thì là cái bất lợi cho cộng đồng doanh nghiệp.”
Dự thảo Nghị quyết Đảng bộ tỉnh Nghệ An khóa 18(nhiệm kỳ 2015-2020) đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 đạt kim ngạch xuất khẩu 1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu hàng hóa đạt 750 triệu USD.
Chỉ tiêu đưa ra là khả quan khi hàng loạt dự án lớn với sản phẩm sử dụng hàm lượng khoa học, công nghệ, có giá trị gia tăng cao đang được triển khai đầu tư trên địa bàn tỉnh. Nhưng đối với gần 200 doanh nghiệp liên quan đến các ngành nghề xuất nhập khẩu hiện nay trên địa bàn tỉnh, nếu không tự làm mới mình và đón đầu những thách thức thì việc thực hiện mục tiêu trên sẽ gặp những khó khăn. Tuy là muộn nhưng vẫn còn hơn không, nhất là khi ngày tham gia cộng đồng kinh tế ASEAN và TPP đã cận kề.
(Xuân Hướng)
