Về Quỳnh Lưu dự lễ hội Cầu ngư – Nét văn hóa đặc sắc của ngư dân vùng biển

Xã Sơn Hải (cũ) nay là xã Văn Hải tổ chức các nghi lễ tại Lễ hội Cầu ngư ở Đền Thơi.

Lễ hội Cầu ngư hình thành từ thế kỷ 14 thời Hậu Lê, là một nét văn hóa tâm linh đặc trưng của người dân miền biển. Trải qua nhiều biến cố lịch sử, năm 1994, UBND huyện Quỳnh Lưu đã phục dựng lại các hoạt động truyền thống của lễ hội tại xã Sơn Hải và các địa phương ven biển khác. Với tấm lòng biết ơn biển cả cùng các vị thần đã che chở, bảo vệ, hằng năm, vào đầu tháng Giêng âm lịch, các xã Văn Hải, Thuận Long, Phú Nghĩa lại rộn ràng tổ chức lễ hội Cầu ngư với nghi thức cúng tế, rước kiệu. Qua đó, ngư dân gửi gắm ước vọng, cầu xin thần sông, thần biển, các bậc tiền nhân phù hộ cho một năm thuận lợi, đánh bắt bội thu, tránh được thiên tai.

Nghi lễ cúng thần sông, thần biển được tổ chức trang trọng.

Trong lễ hội, nghi lễ cúng thần sông, thần biển được tổ chức trang trọng. Lễ vật dâng lên thần linh là sản vật của biển như cá, mực, tôm, cua, cùng bánh chưng, bánh dày, hoa quả, rượu. Các nghi thức cầu xin thần linh được thực hiện với lòng thành kính, thể hiện sự biết ơn biển cả đã nuôi sống bao thế hệ. Trong giây phút trang nghiêm, ngư dân cùng nhau thắp hương, cầu mong những chuyến đi biển an toàn, tôm cá đầy khoang, không gặp bão tố, sóng gió.

Hàng năm, vào ngày 13 và 14 tháng giêng âm lịch, xã Tiến Thủy tổ chức lễ hội Cầu ngư tại Đền Chính của xã.

Tại xã Sơn Hải (nay là xã Văn Hải), lễ hội Cầu ngư diễn ra vào ngày 12 và 13 tháng Giêng tại Đền Thơi. Ngôi đền này nằm hướng ra biển, tồn tại gần 700 năm, được địa phương phục dựng và gìn giữ như một di sản tâm linh quan trọng. Đền thờ Tứ vị Thánh Nương – tương tự Đền Cờn (thị xã Hoàng Mai) – cùng các vị thần sông nước như Sát Hải Đại Vương.

Ông Hoàng Sơn – Phó Chủ tịch UBND xã Văn Hải – cho biết lễ hội gồm hai phần chính: phần lễ với các nghi thức khai quang, yết cáo, cầu ngư, đại tế, tạ lễ; phần hội với các hoạt động văn hóa, trò chơi dân gian và hai đoàn rước kiệu. Điểm nhấn của lễ hội là những chiếc kiệu trang hoàng lộng lẫy, tượng trưng cho các vị thần biển, được đưa đến đền để cúng tế – một nghi thức trang trọng không thể thiếu.

Sôi nổi hội thi đua thuyền xã Văn Hải tại lễ hội.

Sau phần lễ cúng, lễ hội bước vào các hoạt động vui chơi, tạo không khí náo nhiệt, gắn kết cộng đồng. Các trò chơi dân gian như kéo co, đua thuyền được tổ chức ngay trên bãi biển, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Đặc biệt, cuộc thi đua thuyền truyền thống với những thanh niên vạm vỡ tay chèo thoăn thoắt, những con thuyền lướt nhanh trên mặt biển, ngọn sóng vỗ bờ tạo nên hình ảnh sống động của một lễ hội đầy sức sống. Không chỉ thể hiện sức mạnh, sự khéo léo, cuộc thi đua thuyền còn khẳng định tinh thần đoàn kết, hợp tác và tình yêu thương giữa các thành viên trong cộng đồng. Qua mỗi mùa lễ hội, những nghi thức, trò chơi và phong tục cổ truyền được gìn giữ, truyền lại cho thế hệ trẻ, giúp họ hiểu thêm về nguồn cội, giá trị lịch sử và tâm linh của dân tộc.

Sôi nổi hội thi đua thuyền xã Văn Hải tại lễ hội.

Tại xã Tiến Thủy (nay là xã Phú Nghĩa), lễ hội Cầu ngư diễn ra vào ngày 13 và 14 tháng Giêng với các nghi lễ thỉnh thần, tế Tứ vị Thánh Nương tại Đền Chính của xã – ngôi đền có từ đời vua Tự Đức thứ 17. Đây là dịp để ngư dân cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, quốc thái dân an, làng chài bội thu tôm cá. Chính vì vậy, lễ hội luôn thu hút đông đảo người dân địa phương.

lễ hội luôn thu hút đông đảo người dân địa phương.

Chị Nguyễn Thị Ngọc – thôn Phong Tiến, xã Phú Nghĩa – chia sẻ: "Lễ hội Cầu ngư không chỉ là dịp để bà con bày tỏ lòng thành kính với thần linh mà còn là cơ hội để cộng đồng ngư dân thể hiện tinh thần đoàn kết. Sau những nghi thức cúng tế, mọi người quây quần, chia sẻ những câu chuyện về biển cả, về những khó khăn trong nghề đánh bắt hải sản. Đây cũng là dịp để cầu mong một năm khai thác mới thắng lợi, người thân lênh đênh giữa trùng khơi được bình an".

Có thể nói, lễ hội Cầu ngư ở Quỳnh Lưu là nét đẹp văn hóa độc đáo của ngư dân vùng biển. Đây không chỉ là dịp thể hiện tín ngưỡng tâm linh mà còn gắn kết cộng đồng, lan tỏa tinh thần đoàn kết, đồng lòng trước thiên nhiên. Những giá trị văn hóa, lịch sử của lễ hội tiếp tục được bảo tồn và phát huy, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của ngư dân, xây dựng nếp sống văn hóa đầy ý nghĩa.