Ngư dân Nghệ An vào mùa đánh bắt cá cháo

Hiện ngư dân Nghệ An đang vào mùa đánh bắt cá cháo. Ảnh: T.P

Từ khoảng 7 giờ sáng, tại các cửa lạch, bến cá ở Cửa Lò, Diễn Châu, Tân Mai… không khí lao động đã rộn ràng. Sau thời gian nắng kéo dài, những ngày gần đây thời tiết chuyển rét, biển động nhẹ, điều kiện lý tưởng để cá cháo xuất hiện nhiều hơn. Tranh thủ “lộc biển” đầu mùa, ngư dân lại vươn khơi từ tờ mờ sáng, thả lưới cách bờ vài hải lý, hy vọng một chuyến biển đủ đầy.

Ngư dân Nguyễn Văn Quyền, ở phường Cửa Lò cho biết: “Những ngày này cá cháo bắt đầu vào mùa. Loài cá này thường sống cách bờ từ 3-10 hải lý, ở độ sâu khoảng 20-60m. Sau chừng 5 tiếng buông lưới, tàu tôi đánh bắt được hơn 6 kg cá cháo, bán tại bến thu về khoảng 1,5 triệu đồng. So với nhiều loài hải sản khác, cá cháo đầu mùa được giá, dễ bán”. 

Cá cháo được coi là đặc sản biển mùa Đông với nhiều món ngon. Ảnh: T.P

Cá cháo thân mềm, màu trắng đục, vị ngọt thanh, là nguyên liệu quen thuộc cho nhiều món ăn dân dã nhưng tinh tế như canh cá cháo nấu rau cải cay ớt, cá cháo kho rau răm hay lẩu cá cháo ngày lạnh. Dù việc đánh bắt phụ thuộc nhiều vào thời tiết, đi biển mùa Đông không ít vất vả, song bà con ngư dân vẫn phấn khởi vì có thu nhập khá. Tính bình quân, mỗi tàu nhỏ có thể đạt thu nhập từ 2-3 triệu đồng/chuyến; có ngày thuận lợi, con số còn cao hơn.

Theo kinh nghiệm của ngư dân, mùa cá cháo chỉ kéo dài từ cuối năm âm lịch đến hết tháng Ba năm sau. Thời điểm cá xuất hiện rộ nhất thường là sau những ngày nắng ấm, khi trời chuyển rét đột ngột. Cá cháo đánh bắt chủ yếu bằng thuyền nhỏ, mỗi chuyến chỉ cần 1 người, ra khơi từ khoảng 2 giờ sáng và cập bờ lúc 8 giờ, phù hợp với mô hình khai thác gần bờ, chi phí thấp. 

Cá cháo đánh bắt xong được thương lái thu gom ngay tại bến. Ảnh: T.P

Tại vùng biển Diễn Châu, cá cháo được khai thác ở ngư trường lộng, thuyền đi, về trong ngày. Giá bán cá tươi dao động từ 120.000 - 250.000 đồng/kg, tùy kích thước và phân loại. Ngư dân Trần Văn Cảnh, ở xóm Quyết Thắng, xã Diễn Châu chia sẻ: “Vào đúng mùa cá cháo, mỗi chuyến biển thu nhập khá. Thuyền vừa cập bến là thương lái đã đứng chờ mua, nhiều khi tranh nhau lấy hàng”.

Không chỉ được ưa chuộng vì độ tươi ngon, cá cháo Nghệ An còn được giới ẩm thực đánh giá cao nhờ điều kiện tự nhiên đặc thù. Vùng biển nơi đây có độ sâu vừa phải, hàm lượng muối hòa tan không quá cao, cùng hệ thống hải lưu mang nhiều phù du, nguồn thức ăn tự nhiên cho cá. Chính yếu tố ấy tạo nên thớ thịt mềm, vị ngọt đặc trưng, khác biệt so với cá cháo ở nhiều vùng biển khác. Trong bối cảnh đó, vụ cá cháo đầu mùa được kỳ vọng sẽ góp phần cải thiện thu nhập cho ngư dân ven biển sau một năm nhiều biến động. Tuy nhiên, khi niềm vui còn đang lan tỏa ở bến cá, thì trên thị trường, một thông tin bất lợi bất ngờ xuất hiện, kéo theo những hệ lụy không nhỏ.

Thị trường thận trọng, ưu tiên cá cháo có nguồn gốc rõ ràng 

Giá cá cháo tươi tự nhiên khá cao, từ 120.000 - 250.000 đồng, có thời điểm lên đến 300.000 đồng/kg. Ảnh: T.P

Mới đây, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thanh Hóa thông tin về việc phối hợp với lực lượng CSGT kiểm tra, bắt giữ 1 xe đầu kéo vận chuyển lượng lớn cá cháo đông lạnh vi phạm nghiêm trọng quy định an toàn thực phẩm. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện trên xe 271 thùng cá cháo ướp đá, tổng trọng lượng hơn 7 tấn. Mở rộng điều tra, tổng lượng cá cháo nhập từ Trung Quốc qua Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị lên tới gần 9,7 tấn, dự kiến phân phối cho các đầu mối tiêu thụ dọc Quốc lộ 1A, từ Thanh Hóa đến Bình Định.

Kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm Quốc gia cho thấy, tất cả các mẫu cá khoai đều chứa hàm lượng formol từ 90-105 mg/kg. Đây là chất bị cấm tuyệt đối trong chế biến, bảo quản thực phẩm do mức độ độc hại cao, có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho sức khỏe con người khi xâm nhập qua đường tiêu hóa hoặc hô hấp. 

Tại các chợ dân sinh, cá cháo vẫn được người dân ưa chuộng. Ảnh: T.P

Tại các chợ dân sinh, không ít người tiêu dùng tỏ ra dè dặt hơn với loại đặc sản vốn quen thuộc này. Chị Phạm Mỹ Hà, trú đường An Dương Vương, phường Trường Vinh chia sẻ: “Cá cháo là món khoái khẩu của gia đình tôi, nhất là những ngày lạnh, trung bình mỗi tuần tôi mua 2-3 kg để nấu lẩu. Nhưng khi nghe tin cá bị ướp formol, tôi thực sự lo cho sức khỏe của cả nhà. Giờ chỉ dám xuống tận bến ở Cửa Lò, Cửa Hội mua cá khi ngư dân đang gỡ lưới, nhìn tận mắt mới yên tâm”.

Ghi nhận tại một số chợ lớn trên địa bàn Nghệ An cho thấy, sức tiêu thụ cá cháo trong những ngày đầu sau thông tin trên có dấu hiệu giảm . 

Thay vì mua ồ ạt như trước, nay, người nội trợ lựa chọn kỹ từng con. Ảnh: T.P

Theo các tiểu thương, cá cháobán ở chợ chủ yếu theo mùa, chỉ nhập hàng khi ngư dân địa phương đánh bắt rộ. Nguồn cá phần lớn được đưa từ Cửa Lò, Diễn Châu, hoặc từ Hà Tĩnh sang. “Chúng tôi ưu tiên chọn cá tươi, bảo quản đúng quy trình, không ham rẻ. Người bán cũng chịu áp lực tâm lý không kém người mua, bởi chỉ cần một thông tin xấu là cả sạp hàng bị ảnh hưởng”, bà Hiên nói.

Hiện cá cháo tự nhiên tại Nghệ An đang được bán với giá từ 150.000-300.000 đồng/kg, cao hơn nhiều so với cá cháo nhập khẩu giá rẻ. Tuy nhiên, sự chênh lệch giá này cũng khiến không ít người tiêu dùng phân vân. Các tiểu thương khuyến cáo, người mua không nên ham rẻ, lựa chọn những con cá có hình thức “quá hoàn hảo”. Cá cháo tự nhiên thường thân mềm, dễ gãy, có mùi tanh đặc trưng của hải sản; trong khi cá ướp formol nhìn bề ngoài rất tươi, màu trắng sáng bất thường, thân căng, ít mùi. 

Vào vụ, ngư dân Nghệ An phấn khởi bám biển khai thác cá cháo. Ảnh: T.P