Cùng tội danh, bà Phương Hằng và nhà báo Hàn Ni có chung mức án?

Đi quá giới hạn 

Trao đổi với PV, TS. LS Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, quyền tự do ngôn luận đã đi quá giới hạn ở một số người trong các cuộc "khẩu chiến" trên mạng xã hội thời gian qua nên hậu quả pháp lý là khó tránh khỏi.

“Do đó, việc cơ quan điều tra khởi tố một số đối tượng về tội lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân theo Điều 331 Bộ luật Hình sự là cần thiết để đảm bảo an ninh an toàn mạng, bảo vệ quyền tự do dân chủ của công dân”, TS. LS Đặng Văn Cường nhận định.

Từ trái qua: bà Nguyễn Phương Hằng, ông Đặng Anh Quân, bà Đặng Thị Hàn Ni

Theo luật sư, Hiến pháp và pháp luật Việt Nam ghi nhận, tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ quyền tự do dân chủ của mọi công dân, trong đó có quyền tự do ngôn luận, quyền được bảo vệ về danh dự, nhân phẩm, uy tín, quyền về hình ảnh của công dân.

Pháp luật cho phép mọi công dân đều có quyền bày tỏ quan điểm, thái độ của mình về các vấn đề xã hội. Hiến pháp và pháp luật Việt Nam có đầy đủ các quy định để bảo đảm quyền tự do ngôn luận của công dân.

Tuy nhiên, quyền tự do ngôn luận của chủ thể này sẽ bị giới hạn bởi quyền tự do ngôn luận và các quyền tự do dân chủ khác của chủ thể khác.

Pháp luật nghiêm cấm việc lợi dụng quyền tự do dân chủ để xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác, xâm phạm đến bí mật Nhà nước, bí mật đời tư cá nhân hoặc sử dụng trái phép thông tin, hình ảnh của người khác.

“Bởi vậy nếu người nào lợi dụng quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do hội họp để có những phát ngôn bịa đặt, sai sự thật, vu khống, xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác, tố cáo người khác không có căn cứ hoặc sử dụng các thông tin, hình ảnh bí mật đời tư của người khác mà không được phép thì đây là hành vi vi phạm pháp luật.

Người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy thuộc vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm, tùy thuộc vào hậu quả xảy ra”, TS. LS Đặng Văn Cường phân tích.

Qua sự việc này, TS. LS Đặng Văn Cường nhìn nhận, trong khoảng 2 năm qua rất nhiều người đã lạm dụng tính năng phát trực tiếp của mạng xã hội để đưa ra những thông tin bịa đặt, sai sự thật, vu khống, xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác.

Đơn cử như việc bà Phương Hằng tố cáo người khác ăn chặn từ thiện thiếu căn cứ dẫn đến náo loạn mạng xã hội, tạo ra những hội nhóm không ngừng thu thập trái phép thông tin của người khác rồi bịa đặt, vu khống, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, ảnh hưởng đến môi trường mạng.

Cùng tội danh có chung mức án?

Đến nay, bà Phương Hằng, ông Đặng Anh Quân, bà Đặng Thị Hàn Ni và nhiều đối tượng khác liên quan vụ việc "khẩu chiến" trên mạng đều đã bị khởi tố về cùng một tội danh là “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân". Theo quy định, tội này có khung hình phạt cao nhất đến 7 năm tù.

Hành vi của các bị can đã ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội nên sẽ phải đối mặt với cùng một khung hình phạt là phạt tù từ 2 - 7 năm.

TS. LS Đặng Văn Cường cho biết, dù các bị can Nguyễn Phương Hằng, Đặng Anh Quân, Đặng Thị Hàn Ni bị khởi tố về cùng một tội danh với cùng một khung hình phạt nhưng mức hình phạt cụ thể đối với từng người có thể sẽ khác nhau.

Theo quy định của Bộ luật Hình sự, việc quyết định hình phạt sẽ căn cứ trên cơ sở đánh giá tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Bởi vậy trong vụ án này, có thể sẽ có bị can phải chịu mức hình phạt cao nhất đến 7 năm tù, có bị can chỉ chịu hình phạt 2 năm tù, thậm chí có bị can còn được hưởng án treo. Điều đó tùy thuộc vào hành vi vi phạm pháp luật, mức độ nhận thức hành vi, thái độ thành khẩn ăn năn và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự khác được vận dụng trong quá trình giải quyết vụ án.

“Cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ hành vi vi phạm pháp luật của các bị can thể hiện qua các chứng cứ, nạn nhân bị xâm phạm là tổ chức, cá nhân, hành vi lợi dụng quyền tự do dân chủ để xâm phạm lợi ích của Nhà nước hay lợi ích của tổ chức, cá nhân.

Hành vi vi phạm pháp luật được công khai trên không gian mạng nên việc thu thập chứng cứ để chứng minh tội phạm không khó, vấn đề là đánh giá chứng cứ để xác định tính chất, mức độ hành vi phạm tội, đánh giá hậu quả đã gây ra đối với nạn nhân và xã hội để xử lý theo quy định của pháp luật”, TS. LS Đặng Văn Cường bày tỏ.

Theo luật sư, vụ án này sẽ là bài học cho những ai coi thường pháp luật, thích nổi tiếng trên mạng xã hội bằng cách lợi dụng quyền tự do dân chủ để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Hơn nữa, hành vi tạo ra những trào lưu gây mất đoàn kết, mất an ninh trật tự an toàn xã hội trên không gian mạng sẽ bị xử lý nghiêm khắc.

Vụ án này cũng là bài học cảnh tỉnh cho những ai "sống ảo", quá đề cao cái tôi cá nhân mà xem nhẹ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, tác động tiêu cực đến xã hội.