Xử lý tội phạm liên quan phòng chống dịch Covid-19 để cảnh báo, răn đe

Hội đồng Thẩm phán TANDTC vừa ban hành Công văn số 45 gửi Tòa án các cấp và các đơn vị trực thuộc hướng dẫn xử lý các tội phạm liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Trí Tuệ cho biết, Nhà nước đang tập trung chống dịch và tất cả mọi người đều được phòng, chống và chữa bệnh Covid-19. Việc Hội đồng Thẩm phán TANDTC ban hành văn bản trên được coi là biện pháp cảnh báo, răn đe, phòng ngừa và đấu tranh với tội phạm, mọi người đều phải tuân theo quy định của pháp luật, đặc biệt là Bộ luật Hình sự.

Thực tế thời gian qua đã phát sinh nhiều tình huống cụ thể như một số đối tượng cố tình đưa các thông tin sai sự thật hay thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19, gây tâm lý hoang mang trong cộng đồng. Việc này cũng có thể dẫn đến tình trạng làm ảnh hưởng, xâm phạm đến đời tư của người khác.

Theo ông Nguyễn Trí Tuệ, việc đưa thông tin nhằm mục đích xâm phạm uy tín người khác thì có thể bị xử lý về tội làm nhục người khác, hoặc tội vu khống người khác theo quy định của Bộ luật Hình sự. Những hành vi về đầu cơ, tích trữ, buôn lậu các phương tiện dụng cụ y tế nhằm mục đích xuất đi nước ngoài, không khai báo, hoặc đầu cơ, tích trữ mục đích bán lấy lợi thì có thể bị sẽ bị xử lý hình sự. Đây sẽ là cơ sở để Tòa án xét xử nghiêm minh trước pháp luật.

Ngoài ra, với những hành vi đưa ra những thông tin sai sự thật về thuốc chữa bệnh, hoặc thuốc phòng bệnh để tiêm mà lấy tiền người khác thì có thể bị xử lý về hành vi lừa đảo. Phó Chánh án TANDTC nhấn mạnh, tất cả những hành vi có thể cấu thành tội phạm thì đều được Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn về mặt khách quan, tương đối cụ thể để cho các cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện trong quá trình tố tụng. “Có thể nói văn bản hướng dẫn trong thời điểm này là rất kịp thời” – ông Nguyễn Trí Tuệ nói.

Trao đổi về vấn đề này, luật sư Phạm Công Hùng – nguyên Thẩm phán TAND Tối cao khẳng định, Công văn 45 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC là văn bản hướng dẫn pháp luật một cách chính xác, chi tiết về việc xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh, trong đó hướng dẫn chi tiết về “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người” được quy định tại điểm c, khoản 1 Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015.

“Điểm c khoản 1 điều 240 Bộ luật Hình sự quy định người nào thực hiện hành vi khác, làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm. Tuy nhiên, hành vi khác là hành vi nào thì Bộ luật Hình sự chưa quy định rõ. Vì vậy, trong Công văn của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã xác định rõ 4 hành vi gồm: trốn khỏi nơi cách ly; không tuân thủ quy định về cách ly; từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối”- ông Phạm Công Hùng nói và nhấn mạnh, 4 hành vi trên đang diễn ra trong thực tiễn rất nguy hiểm, cần phải xem xét, xử lý, răn đe kịp thời.

Nguyên Thẩm phán TANDTC cho biết, Công văn 45 hướng dẫn chi tiết việc xác định hành vi khách quan làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người ở Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015 chứ không phải đưa ra quy định mới. Trước tình hình của dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, văn bản của Hội đồng Thẩm phán TANDTC làm rõ thêm các quy định để Tòa án các cấp thống nhất khi xét xử tội phạm, giải quyết các tình huống phát sinh trong bối cảnh hiện nay.

Đây là một trong những cơ sở quan trọng để sắp tới cơ quan tố tụng có thể xử lý hình sự nghiêm đối với hành vi trốn cách ly, không khai báo y tế, thông tin sai sự thật về dịch bệnh Covid-19...

“Chế tài cụ thể đã được quy định trong Bộ luật Hình sự, nên việc xét xử tội phạm phải chiếu theo Bộ luật Hình sự chứ không phải Công văn 45”- luật sư Hùng phân tích thêm.

Liên quan trường hợp bệnh nhân 178 (tại Thái Nguyên) khai báo vòng vo, thiếu trung thực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đồng ý với việc Bộ Y tế, Bộ Công an phối hợp xử lý nghiêm để răn đe, giáo dục. Ông Phạm Công Hùng cho rằng, căn cứ vào hướng dẫn chi tiết tại Công văn 45, trường hợp này đã có đủ dấu hiệu tội phạm, cần thiết phải khởi tố, điều tra, xét xử kịp thời quy định tại khoản c, điểm 1 Điều 240 BLHS 2015.

“Thủ tướng đã nói rõ và tất cả mọi người đều thấy hành vi đó là nguy hiểm. Và hành vi nguy điểm đó là hành vi khách quan của tội phạm có trong hướng dẫn chi tiết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC, vì vậy cần phải xử lý thì mới đủ sức răn đe” – ông Hùng nhấn mạnh./.