Bài học từ vụ sai phạm trong quản lý đất đai ở Quỳnh Lưu
Lỏng lẻo trong quản lý đất đai và tài sản công gắn liền với đất không những gây thất thoát lãng phí nguồn lực to lớn của xã hội mà còn là mảnh đất màu mỡ nuôi dưỡng tham nhũng, lãng phí, là môi trường tha hóa cán bộ công chức, là nguyên nhân làm hỏng, làm mất cán bộ và là thách thức lớn trong việc thực thi pháp luật về phòng chống nham nhũng, thực hành tiết kiệm chống lãng phí. Bài học từ những vụ việc sai phạm trong công tác quản lý đất đai tại huyện Quỳnh lưu trong thời gian qua cho thấy trên thực tiễn, công tác quản lý đất đai hiện nay còn có khoảng cách rất xa so với các quy định của luật. Tình hình quản lý, sử dụng đất hiện nay còn nhiều bất cập, quản lý chưa chặt chẽ, còn để xảy ra nhiều tiêu cực. Chính tình trạng này đã gây nên những hiệu ứng xã hội bất thuận khi số đơn thư khiếu nại tố cáo thuộc về lĩnh vực đất đai, đền bù, giải phóng mặt bằng luôn chiếm tỷ lệ cao.
Kể từ năm 2006 đến nay (từ khi Luật PCTN có hiệu lực), huyện Quỳnh Lưu đã nhận được 26 đơn thư khiếu nại tố cáo liên quan đến lĩnh vực đất đai, chiếm tỷ lệ 28% tổng số đơn. Tuy chưa phải là huyện có số lượng đơn thư nhiều nhưng các vụ việc xảy ra tại các địa phương cấp xã của huyện Quỳnh Lưu thời gian qua đều có tính chất vi phạm khá giống với những vi phạm đã xảy ra tại nhiều địa phương khác trên địa bàn Tỉnh. Đó là tình trạng lãnh đạo một số địa phương cấp cơ sở vì mục đích vụ lợi cho địa phương và vì động cơ cá nhân đã không thực hiện theo quy hoạch sử dụng đất của cấp có thẩm quyền phê duyệt, thậm chí chỉ đạo, lập hồ sơ bán đất, tự ý thu tiền và giao đất cho dân khi chưa có quyết định của cấp có thẩm quyền. Để diễn ra tình trạng này trong suốt nhiều năm liền một phần là do trách nhiệm của các ngành chuyên môn cấp trên đã thiếu biện pháp kiểm tra chấn chỉnh công tác quản lý đất đai đồng thời chưa chú trọng công tác tái kiểm tra sau khi giao đất các dự án đầu tư.
Rút ra được bài học sau những vụ việc vi phạm là việc cần làm nhưng để khắc phục hậu quả để lại sau khi các vụ việc đã diễn ra quả thực là điều không dễ. Những năm gần đây, với sự chỉ đạo quyết liệt, nghiêm túc từ phía huyện Quỳnh Lưu, các vụ việc sai phạm trong công tác quản lý đất đai đã được các ngành chức năng của huyện vào cuộc thanh kiểm tra và làm rõ sai phạm. Đã có 28 cán bộ sai phạm bị xử lý, trong đó 6 cán bộ bị xử lý hình sự, 22 cán bộ bị xử lý hành chính. Qua công tác thanh tra do huyện Quỳnh lưu thực hiện cũng đã phát hiện, kết luận sai phạm và xử lý hơn 12.200m2 đất và trên 3 tỷ 800 triệu đồng.
Năm 2005, UBND huyện Quỳnh Lưu đã phê duyệt quy hoạch một khu đất cho xã Quỳnh Bá xây dựng chợ và cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ. Trên cơ sở quy hoạch, UBND huyện đã ra quyết định cho 12 hộ thuê đất thời hạn 25 năm với giá thuê đất là 360 ngàn đồng/m2 và phương thức nộp tiền hàng năm. Nhưng thực tế khi triển khai thực hiện, UBND xã Quỳnh Bá đã không tuân thủ quy hoạch được duyệt, tự chia nhỏ các lô để giao đất cho 25 hộ. Đồng thời xã cũng tự quy định mức thu 500.000 đồng/m2 và buộc các hộ thuê đất phải nạp tiền một lần khi giao đất. Toàn bộ số tiền 955 triệu đồng thu từ khu đất dịch vụ được xã đưa vào ngân sách để sử dụng.
Vụ việc xảy ra tại xã Quỳnh Bá cuối cùng đã được xử lý, trong phiên xét xử sơ thẩm, Toà án nhân dân huyện Quỳnh lưu đã tuyên phạt Trương Văn Hà – nguyên Chủ tịch xã 2 năm tù; Phạm Văn Thành – nguyên cán bộ địa chính xã mức án 1 năm tù, đều cho hưởng án treo. Trước vụ việc ở xã Quỳnh Bá thì tại xã Quỳnh Thọ, nguyên các lãnh đạo gồm Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND và cán bộ địa chính xã cũng đã bị toà án xử phạt các mức án từ 2 đến 4 năm tù vì phạm tội “Lạm quyền trong thi hành công vụ”.
Điều đáng nói sau những vụ sai phạm trong quản lý đất đai tại huyện Quỳnh lưu thời gian qua sau khi xử lý thì việc cũng đã rồi, địa phương vừa mất cán bộ mà tài sản đất đai của nhà nước cũng không thể thu hồi hoặc thực hiện lại theo đúng quy hoạch đã được duyệt. Tại kết luận thanh tra vụ việc xã Quỳnh Bá, UBND huyện có giao cho xã phải ban hành Quyết định huỷ bỏ kết quả giao đất cho 25 hộ tại khu dịch vụ để thực hiện đúng quy hoạch được duyệt đồng thời trả lại số tiền 955 triệu cho các hộ. Tuy vậy, với hiện trạng hiện nay đa số các hộ đã xây dựng công trình kiên cố trên đất thì việc thực hiện điều đó là khó khả thi. Dù vụ việc đã khiến quy hoạch mặt bằng bị phá vỡ, nghĩa vụ và quyền lợi của người dân đã bị xâm hại và làm mất ổn định tình hình tại địa phương nhưng với một xã đang dự kiến còn nhiều dự án triển khai trên địa bàn có liên quan đến đất đai, đền bù, giải phóng mặt bằng thì đây cũng là một bài học quý cho công tác điều hành hiện nay.
Để có thể đưa ra ánh sáng những vụ việc sai phạm trong quản lý đất đai tại huyện Quỳnh Lưu, thời gian qua, bên cạnh công tác thanh kiểm tra định kỳ của các ngành chức năng thì vai trò tố giác của nhân dân là hết sức quan trọng. Phần lớn các đơn thư của công dân khi gửi đến các cơ quan chức năng của huyện đều đã được nhanh chóng triển khai xác minh, làm rõ thể hiện quan điểm đa dạng hoá công tác phòng chống tham nhũng mà huyện Quỳnh Lưu đang đề ra.
Quản lý đất đai là một vấn đề hết sức quan trọng trong Luật đất đai. Luật đã quy định rõ chế tài: “Người nào thiếu trách nhiệm trong quản lý, để xảy ra vi phạm pháp luật về đất đai gây thiệt hại đến tài nguyên đất đai thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự”. Quy định trên đã cho thấy tính nghiêm minh của pháp luật trên lĩnh vực vốn ẩn chứa nhiều yếu tố nhạy cảm này.
(Xuân Hướng)
