Những hệ luỵ từ 27 lô đất bị cấp sai đối tượng ở huyện Anh Sơn
Theo kết luận của đoàn Thanh tra liên ngành được thành lập theo QĐ số 1748, ngày 21/5/2007 của Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An về việc giải quyết một số sai phạm trong quá trình giao đất ở tại Thị trấn Anh Sơn: Từ năm 1998 đến năm 2006, UBND Thị trấn Anh sơn đã vi phạm các quy định như: không công khai quy hoạch, đối tượng giao đất; xét, đề nghị giao đất cho 8 gia đình không đủ điều kiện giao đất; mặc dù Hội đồng tư vấn giao đất Thị trấn Anh Sơn không xét giao đất nhưng Chủ tịch UBND Thị trấn là ông Bùi Đăng Lý vẫn có tờ trình đề nghị UBND huyện giao đất cho 3 hộ gia đình. Với phòng Tài nguyên và Môi trường huyện đã vi phạm các quy định của nhà nước trong việc: Tham mưu thu hồi sai thẩm quyền gần 4000m2 đất; tham mưu giao đất tại vùng có giá trị sinh lợi, thuộc diện phải đấu giá quyền sử dụng đất cho 2 hộ gia đình; tham mưu giao đất, định giá đất sai thẩm quyền cho 3 hộ; tham mưu giao đất cho 21 hộ không đủ điều kiện; lập danh sách trình UBND huyện giao đất cho 17 hộ không có tên trong danh sách đề nghị giao đất của UBND Thị trấn; tham mưu cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho 4 hộ khi các hộ gia đình chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định và khi thủ tục chuyển nhượng không đầy đủ… Điều đáng nói là các văn bản đề nghị và tham mưu đó đều được UBND huyện Anh Sơn phê duyệt, ra quyết định thực thi. Để xảy ra các sai phạm, bản kết luận của đoàn Thanh tra liên ngành cũng đã khẳng định trách nhiệm thuộc về một số cán bộ lãnh đạo huyện qua các thời kì. Cụ thể ông Nguyễn Văn Sơn – nguyên Phó chủ tịch UBND huyện (hiện là Uỷ viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Dân vận huyện Anh Sơn) chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc thiếu kiểm tra hồ sơ cấp dưới trình nên đã ký phê duyệt giao đất cho 15 hộ gia đình, cá nhân không đủ điều kiện giao đất; ký giao đất cho 5 hộ gia đình không được Hội đồng tư vấn giao đất xét duyệt, không được UBND thị trấn Anh Sơn trình danh sách cấp đất. Ông Đặng Bá Đồng – nguyên Phó Chủ tịch huyện, cũng do thiếu kiểm tra hồ sơ cấp dưới trình nên đã ký thu hồi sai thẩm quyền diện tích 3.860m2 đất; giao đất không đúng cho 2 đối tượng tại khu vực đất có giá trị sinh lợi cao.
Sở dĩ có tình trạng quản lý đất đai lỏng lẻo dẫn đến các vi phạm trong thời gian qua tại huyện Anh Sơn nguyên nhân chính là do trình độ nhận thức về pháp luật đất đai của cán bộ địa phương còn hạn chế, còn tồn tại cách làm việc nể nả, thiếu công khai, dân chủ đồng thời không loại trừ yếu tố vụ lợi khi thực hiện việc công. Đơn cử, ngày 2/11/2005, Hội đồng tư vấn giao đất của Thị trấn họp xét nhất trí cấp đất cho 18 hộ tại vùng Dược cũ. UBND Thị trấn đã lập danh sách và các hồ sơ liên quan trình phòng TNMT để kiểm tra, thẩm định. Sau khi cắt 7 hộ trong danh sách vì không đúng đối tượng giao đất, UBND huyện đã đã điều chỉnh quy hoạch của vùng Dược cũ từ 18 lô lên 22 lô và bổ sung thêm tên hộ mới vào danh sách cấp đất tại vùng này. Việc này đã được UBND Thị trấn trích lại biên bản họp xét của Thị trấn và bổ sung tên các hộ mới vào danh sách mà không thông qua Hội đồng Thị trấn họp xét. Lý do đơn giản vì các hộ này vốn không có đơn xin giao đất nộp tại UBND Thị trấn, hơn nữa các hộ đều do cán bộ của phòng TN-MT và lãnh đạo huyện đề xuất.
Những sai phạm trong việc giao đất theo hình thức định giá của huyện Anh Sơn từ năm 1998 đến năm 2006 có thể đã được thực hiện trót lọt nếu như không có những công dân có trách nhiệm lên tiếng tố cáo. Bởi lẽ, tính đến năm 2006 các quy trình thủ tục công khai khi xét duyệt, cấp đất hầu như chưa được chính quyền các cấp huyện Anh sơn quan tâm đúng mức. Qua rà soát hồ sơ lưu trữ tại UBND Thị trấn Anh Sơn cho thấy: đối với các vùng đất ở được quy hoạch từ năm 2004 trở về trước, trong hồ sơ giấy tờ lưu tại UBND Thị trấn không có văn bản nào như: Thông báo, công văn để thông báo công khai cho nhân dân trên địa bàn Thị trấn biết các vùng đất đã được quy hoạch đất ở. Không có thông báo danh sách các hộ đã được xét cấp đất ở cho nhân dân được biết. Đến năm 2006, UBND Thị trấn mới thông báo đến các khối xóm để công khai các vùng đất đã được quy hoạch đất ở nhưng lại không niêm yết giá từng lô đất và danh sách các hộ được xét cấp đất ở tại trụ sở như mục b, khoản 2, điều 9, QĐ 39 của UBND tỉnh đã quy định. Cho đến năm 2008, tất cả các vùng đất đã được UBND huyện phê duyệt quy hoạch chi tiết trên địa bàn Thị trấn đều chưa được cấp có thẩm quyền là UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt. Vượt quá thẩm quyền ngay cả trong công tác duyệt quy hoạch nên cũng dễ hiểu khi UBND huyện Anh sơn khi đó có nhũng vùng đất không biên bản hội đồng xét cấp đất; không quyết định thu hồi, không quyết định giao đất, không hồ sơ định vị mặt bằng… chỉ cần thông báo của UBND huyện về việc giải quyết đất ở hoặc bút phê thì nhiều hộ cũng có thể được giao đất. Với những cán bộ mắc sai phạm trong quá trình cấp 27 lô đất tại thị trấn Anh Sơn trong đó có cả những cán bộ lợi dụng chức vụ trục lợi khi đưa một số anh em, người thân vào danh sách để được giao đất mà không qua Hội đồng xét duyệt đã có những hình thức kỷ luật tương xứng. Tuy nhiên, cũng có những cán bộ được dư luận cho là chỉ bị xử lý “nhẹ nhàng”, điều này cũng khiến không ít người dân bất bình.
Ngoài 7 lô đất đã được giao trước ngày 15/6/2004 vi phạm Luật đất đai năm 1993 đã được sửa đổi bổ sung năm 1998 và năm 2001, (giao đất cho các hộ không đủ điều kiện giao đất theo quy định tại điều 6, QĐ 675, QĐ 97 của UBND tỉnh), thì kể từ năm 2004 đến năm 2007, UBND Thị trấn Anh Sơn đã xét duyệt và giao đất cho 83 trường hợp theo QĐ số 67 và QĐ số 39 của UBND tỉnh Nghệ An. Trong số đó, chỉ có 63 trường hợp giao đất đúng đối tượng, 20 trường hợp được giao đất nhưng không đúng với quy định của nhà nước. Cụ thể: có 16 trường hợp được giao đất ở tại thị trấn dù đã có nhà và đất trên địa bàn huyện; có 3 trường hợp được giao đất nhưng không có hộ khẩu tại huyện Anh sơn và một trường hợp được giao đất nhờ khai man hồ sơ là đối tượng ưu tiên. Hiện nay trong số 27 lô đất đã giao cho các hộ gia đình, cá nhân sai đối tượng có 7 hộ đã xây dựng nhà ở kiên cố trước ngày 15/6/2008. Đoàn Thanh tra liên ngành trong báo cáo kết quả kiểm tra ngày 3/4/2008 cũng đã kiến nghị Chủ tịch UBND các phương án xử lý 27 trường hợp cấp đất ở sai đối tượng tại thị trấn huyện Anh sơn. Tuy nhiên đã gần 3 năm, những phương án mà Đoàn đưa ra vẫn chưa thể thực thi. Cuối tháng 7 vừa qua, huyện Anh sơn sau khi có buổi làm việc với Đoàn thanh tra, tiến hành rà soát lại hiện trạng 27 lô đất cũng đã có công văn gửi UBND tỉnh đề nghị hướng xử lý.
Trong khi đang chờ cấp có thẩm quyền phê duyệt hướng xử lý 27 lô đất thì bản thân các hộ được giao đất cũng đang thấp thỏm. Từ cái sai của sự quản lý lỏng lẻo, sự thiếu chỉ đạo, kiểm tra cơ sở khiến nhiều người dân có đất đang lâm vào cảnh “vạ lây”. Vợ chồng chị Nguyễn Thị Phượng từ miền xuôi lên công tác tại huyện Anh Sơn. Ý định mua đất, làm nhà định cư lâu dài tại đây của anh chị được thực hiện khá suôn sẻ khi mua được lô đất chính chủ, có bìa đỏ hợp pháp. Quá trình thực hiện nghĩa vụ tài chính sau khi mua đất cũng đều thuận lợi. Chỉ đến khi định làm nhà trên vùng đất thì anh chị mới được biết đất mình mua đang có vấn đề, không được phép xây dựng. Dù muốn hay không thì gia đình với 4 nhân khẩu của anh chị cũng đành tạm tá túc trong khu tập thể cơ quan mong ngóng ngày lô đất được giải quyết hợp tình, hợp lý.
Một hướng giải quyết đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất theo các quy định của pháp luật nhằm ổn định về việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Anh Sơn là điều cần thiết vào lúc này. Sai phạm thì đã rõ, nhưng vấn đề ở đây là hình thức xử lý cần kiên quyết và dứt điểm hơn đừng để những hệ luỵ không đáng có sau kết luận thanh, kiểm tra nhất là trên lĩnh vực nhạy cảm như quản lý đất đai.
(Xuân Hướng)
