• Tweet

BHXH Nghệ An cảnh báo: Nghệ An có thể có tới 80.000 thẻ BHYT bị cấp trùng lặp

Ông Nguyễn Văn Vinh ở phường Hà Huy Tập, sau khi nghỉ việc hiện đang hưởng lương hưu, theo quy định, ông Vinh được cơ quan Bảo hiểm xã hội đóng BHYT từ nguồn quỹ bảo hiểm xã hội bắt buộc. Tuy nhiên, vì có con trai là sỹ quan quân đội đang tại ngũ, ông Vinh đã được con trai làm thêm cho một thẻ BHYT thuộc nhóm đối tượng thân nhân của quân nhân được ngân sách nhà nước đóng BHYT. Và như thế, nghiễm nhiên, cùng lúc ông Vinh có 2 thẻ BHYT. Ông Vinh cho biết: Khi nào bệnh nhẹ nhẹ thì tôi dùng thẻ BHYT của hưu trí lên phường xin giấy xuống bệnh viện tỉnh khám. Còn nằm viện thì tôi xuống thẳng Viện 4 điều trị. Hai thẻ thì cái nào nhiều quyền lợi hơn thì tôi dùng.

Cũng như vậy, ông Lô Văn An thuộc đối tượng người có công với cách mạng, là người dân tộc thiểu số đang sinh sống ở vùng đặc biệt khó khăn của một huyện miền núi vùng cao, theo quy định, ông An tham gia BHYT theo nhóm đối tượng người có công với cách mạng. Tuy nhiên, khi cán bộ chính sách đến lập danh sách, ông vẫn khai để tổng hợp vào nhóm đối tượng người nghèo, dân tộc thiếu số đang sinh sống ở vùng đặc biệt khó khăn. Đến nay, ông An đã có trong tay 2 thẻ BHYT với 2 mã ngạch khác nhau, mặc dù trùng tên họ, ngày tháng năm sinh và nơi cư trú, trong khi theo quy định của Luật BHYT mỗi người chỉ được có một thẻ BHYT.

Huyện Tương Dương hiện có gần 70.000 nhân khẩu nhưng số thẻ BHYT được cấp là trên 67.500 thẻ, trong khi tỷ lệ số dân số có thẻ BHYT của Tương Dương chỉ đạt xấp xỉ 75%. Chỉ tính riêng số thẻ BHYT của trẻ em dưới 6 tuổi đã cấp trùng tới trên 600 trường hợp. Trong đó, trùng lặp nhiều nhất là ở phần ghi: họ tên, ngày, tháng, năm sinh; giới tính và địa chỉ của đối tượng. Qua tìm hiểu được biêt, có nhiều nguyên nhân dẫn đến sai sót nhưng cơ bản nhất là do quy trình lên danh sách, rà soát... từ cơ sở cấp thôn, bản, xã làm chưa chặt chẽ. Anh Nguyễn Đình Ngọc – Giám đốc BHXH huyện Tương Dương cho biết: Đối tượng được phát nhiều thẻ nhưng họ chưa nhận thức là có nhiều thẻ là thừa. Họ không biết để có được tấm thẻ này, ngân sách Nhà nước phải bỏ ra bao nhiêu tiền để mua. Thậm chí, có nhiều người khi đi khám đưa một lúc rất nhiều thẻ, tiện thẻ nào thì họ dùng thẻ đó. Đối tượng hoàn toàn không chịu trách nhiệm về việc trùng thẻ, họ chỉ nghĩ tham gia tổ chức nào, thì tổ chức đó phải lo thẻ cho họ mà thôi.

Không chỉ có các huyện miền núi vùng cao, đơn cử như Hưng Trung, một xã ven thành phố của huyện Hưng Nguyên, tình trạng trùng thẻ BHYT đang diễn ra một cách phổ biến. Khi được hỏi về nguyên nhân dẫn tới việc cấp trùng thẻ, địa phương là do không có cán bộ khâu nối tham mưu tổng hợp giữa các tổ chức đoàn thể. Việc tiến hành điều tra phân loại đối tượng theo phiếu điều tra BHYT tại hộ gia đình rất khó thực hiện, đặc biệt khó nhất là phần khai thác chính xác phần thông tin về BHYT.

Toàn tỉnh hiện có hơn 2 triệu người được cấp thẻ BHYT, trong đó, số đối tượng do ngân sách Nhà nước hỗ trợ chiếm tỷ lệ khoảng 60-70%. Theo thống kê của cơ quan BHXH tỉnh, qua phần mềm trích lọc dữ liệu đã phát hiện cảnh báo toàn tỉnh cấp trùng tới 80.000 thẻ BHYT. Nếu làm một phép tính đơn giản, một thẻ Bảo hiểm y tế có giá trị 567.000 đồng thì việc cấp trùng thẻ đã gây lãng phí ngân sách Nhà nước lên đến con số hàng chục tỷ đồng.Theo lý giải của cơ quan BHXH thì nguyên nhân của việc cấp trùng thẻ BHYT là do Luật BHYT quy định thành 25 nhóm đối tượng và 34 bộ mã BHYT. Do đó, trường hợp một người thuộc nhiều nhóm sẽ dẫn tới khả năng sẽ được cấp nhiều thẻ. Trong khi đó, việc thẩm định danh sách đề nghị mua thẻ BHYT của phòng LĐ- TBXH huyện lại chỉ căn cứ vào danh sách do UBND xã đưa lên. Và danh sách ngành LĐ-TBXH đưa sang thế nào thì cơ quan BHXH căn cứ như thế để in thẻ. Ông Lê Trường Giang, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh trao đổi: Việc cấp thẻ không phải do 1 cơ quan cấp, BHXH tỉnh Nghệ An chỉ cấp thẻ đến đối tượng ngân sách Nghệ An đảm bảo kinh phí mua còn đối tượng là thân nhân quân đội thì do BHXH Bộ quốc phòng cấp. Về phía BHXH tỉnh, trong quá trình thực hiện là đơn vị cấp thẻ nên chỉ quản lý danh sách từ các cơ quan nhà nước chuyển đến chứ không quản lý giấy gốc từ đối tượng nên việc rà soát hết sức khó khăn.

Việc phân công, phân cấp, quản lý mua và phát thẻ bảo hiểm y tế cho các đối tượng thuộc ngân sách nhà nước hỗ trợ trên địa bàn Nghệ An được thực hiện từ năm 2009. Tưởng chừng khi phân cấp, việc lập danh sách sẽ  được làm chặt chẽ hơn, tránh được nhầm lẫn sai sót. Thế nhưng, nghịch lý ở chỗ, phân cấp rồi, số lượng thẻ bị cấp trùng, cấp sai lại tăng đột biến. Khi đem vấn đề này trao đổi với ông Nguyễn Bằng Toàn - Phó giám đốc Sở LĐ-TBXH, ông Toàn khẳng định, việc cấp thẻ đã được phân cấp toàn quyền cho UBND các huyện. Trên cơ sở các xã lập danh sách lên, phòng LĐ-TBXH sẽ soát xét, thẩm định trình UBND huyện phê duyệt và chuyển sang cơ quan BHXH huyện để cấp thẻ cho đối tượng. Sau khi cấp thẻ thì phòng LĐ- TBXH giao về cho các xã, tổ chức phát cho đối tượng về tận nơi. Song, do số lượng đối tượng của tỉnh ta quá lớn, cộng với sự non kém nghiệp vụ, thiếu điều kiện, phương tiện làm việc, thiếu trách nhiệm... của một số bộ phận liên quan từ xã, phòng Lao động và cả cơ quan BHXH cấp huyện thì việc sai sót, nhầm lẫn, một người có nhiều thẻ BHYT là điều khó tránh khỏi. Ông Nguyễn Bằng Toàn lý giải: Việc cấp thẻ thuộc thẩm quyền cấp huyện. Về phía Sở LĐ- TBXH, không có chức năng thẩm định mà chỉ nhận danh sách từ các huyện báo cáo lên để tổng hợp toàn tỉnh, trên cơ sở danh sách đó gửi sang Sở tài chính để lập dự toán kinh phí hàng năm chuyển cho các huyện. Đồng thời chuyển danh sách cho BHXH in thẻ. Tuy nhiên, Sở vẫn rà soát lại, kiểm tra lại, nhưng không thể kiểm tra được từ cơ sở mà cái đó thuộc trách nhiệm các huyện.

Như vậy, để xảy ra tình trạng cấp trùng thẻ phải chăng là do trách nhiệm của chính quyền cấp cơ sở ? Qua trao đổi, lãnh đạo một số huyện cho rằng sai sót trước hết thuộc về nhận thức của người dân. Mặc dù một số người đã có thẻ BHYT bắt buộc ở diện đối tượng khác như cán bộ, công chức xã, người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động, đối tượng người có công, bảo trợ xã hội... nhưng họ vẫn kê khai để cán bộ lập danh sách đề nghị mua thẻ BHYT theo diện người nghèo hoặc người dân tộc thiểu số, dẫn đến một người có tới 2 hoặc 3 thẻ BHYT. Thậm chí khi có 2 thẻ còn cho người khác mượn thẻ, đi khám thay. Đặc biệt đối tượng được mua thẻ BHYT ở vùng sâu, vùng xa không biết chữ và tiếng phổ thông nên không cung cấp thông tin chính xác cho cán bộ điều tra; không có các giấy tờ tùy thân hợp pháp như giấy khai sinh, chứng minh thư, hộ khẩu hoặc có nhưng không đồng nhất về họ tên, năm sinh. Bà con nhầm lẫn giữa tên gọi trong giấy khai sinh với tên thường gọi ở nhà. Hay như bà con  dân tộc Mông có tập quán thay tên đổi họ khi gặp chuyện không vui trong gia đình, khi có giao dịch tư pháp thì sử dụng tên họ mới, gây khó khăn cho cán bộ lập danh sách. Theo ông Nguyễn Hồ Cảnh, Chủ tịch UBND huyện Tương Dương, cũng còn một nguyên nhân khác, đó là do các dữ liệu giữa phòng LĐ- TBXH và BHXH khác nhau, do khác phông chữ, vì vậy khi đưa vào vận hành chung thường bị xáo trộn và máy không đọc được, nhất là ngày tháng năm sinh, nếu máy không đọc được sẽ tự động nhập là ngày 1/1 hết tất cả, cho nên một số đối tượng sai họ tên chủ yếu là lúc nhập dữ liệu, sai từ xóm lên xã, lên phòng LĐ- TBXH và việc này BHXH không biết để mà lần, dẫn đến sai cả xã. Ở Tương Dương có thời điểm sai đến cả nghìn người.

Còn theo ông Lê Trường Giang, Phó giám đốc BHXH, việc cấp trùng thẻ BHYT không chỉ có ở Nghệ An mà đang là tình trạng chung của cả nước hiện nay. Chính vì vậy, ngày 26/12/2012, Bộ Tài chính đã có văn bản số 17903 và BHXH Việt Nam có công văn số 493 gửi BHXH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và BHXH Bộ Quốc phòng thực hiện tổng kiểm tra, rà soát việc cấp thẻ BHYT cho 13 nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước đóng, hỗ trợ tiền đóng BHYT. Phạm vi kiểm tra, rà soát bao gồm toàn bộ dữ liệu tham gia; danh sách đã cấp thẻ BHYT của các đối tượng trong năm 2011 và 2012. Theo đó, việc kiểm tra, rà soát xác định đối tượng được cấp thẻ BHYT phải bảo đảm theo đúng quy định tại Khoản 2 Điều 13 Luật BHYT. Cụ thể: mỗi người chỉ được cấp một thẻ BHYT. Trường hợp một người đồng thời thuộc nhiều đối tượng được ngân sách nhà nước đóng hoặc hỗ trợ tiền đóng BHYT khác nhau thì tổng hợp theo đối tượng đầu tiên mà người đó được xác định theo thứ tự của các đối tượng.

(Còn nữa)

(Hiến Chương)