Vai trò chiến lược của bán đảo Kinburn ở mặt trận miền Nam Ukraine

Sau khi quân đội Nga rút khỏi thành phố Kherson vào tuần trước, các lực lượng đặc nhiệm của Ukraine tiếp tục giao tranh với quân đội Nga ở các đảo và vùng đầm lầy phía Tây Nam.

Chính quyền Ukraine ngày 22/11 cho biết, các trận đánh tập trung vào Mũi Kinburn, trên bờ phía Đông sông Dnipro.

Mũi Kinburn không chỉ là nơi có vẻ đẹp tự nhiên hiếm có mà còn đóng vai trò then chốt, có thể quyết định giai đoạn tiếp theo của cuộc xung đột. Phát biểu với báo chí, Thống đốc tỉnh Mikolaiv của Ukraine Vitaliy Kim cho biết: “Chúng tôi vẫn còn 3 thị trấn cần phải giành lại trên bán đảo Kinburn trước khi giải phóng hoàn toàn khu vực Mikolaiv”. 

Bán đảo Kinburn. (Ảnh: Google Earth)

Bán đảo Kinburn rộng lớn có vai trò chiến lược quan trọng đối với Ukraine. Khu vực này nằm ở nút giao thông hàng hải quan trọng dẫn đến các thành phố cảng Mykolaiv và Kherson. Kinburn có địa hình bằng phẳng, dài hơn 40km, rộng gần 10km. Phần lớn diện tích được bao phủ bởi cát và vùng đầm lầy muối.

Nơi này có một phần đất nhỏ nhô ra ở phía cuối dài khoảng 8km, gọi là Mũi Kinburn. Các nhà phân tích cho rằng, lực lượng đặc nhiệm của Ukraine đã sử dụng những chiếc thuyền nhỏ di chuyển từ thị trấn duyên hải Ochakiv tới bán đảo này. Mũi Kinburn nằm cách Ochakiv chỉ 4 km (qua eo biển) và cho phép kiểm soát lối vào cửa sông Dnipro và Pivdennyi Buh, cũng như các cảng thành phố Mykolaiv và Kherson.

Rory Finnin, phó giáo sư Nghiên cứu Ukraine tại Đại học Cambridge và là tác giả cho biết: “Phần lãnh thổ này trở nên cực kỳ quan trọng vì nó là cánh cửa dẫn đến sông Dnipro và là cánh cổng dẫn ra biển Đen”.

Nga đã chiếm được bán đảo Kinburn vào tháng 6 vừa qua trong cuộc tiến công lớn ở phía Nam trước khi chuyển sang thế phòng thủ nhằm đối phó với chiến dịch phản công kéo dài của Ukraine. Cách đây 2 tuần, điện Kremlin đã rút quân ra khỏi thành phố Kherson, ở bờ Tây sông Dnipro, song các chuyên gia quân sự cho rằng, Nga nhiều khả năng sẽ chiến đấu đến cùng để giữ quyền kiểm soát Kinburn. Việc kiểm soát bán đảo này cho phép Nga triển khai lực lượng sâu hơn vào biển Đen, bảo vệ các tuyến đường tới cảng Mykolaiv và Kherson cũng như bảo vệ lực lượng nước này ở Crimea.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh, các lực lượng Nga trước đây đã sử dụng cứ điểm ở Mũi Kinburn làm bàn đạp để tiến hành các cuộc tấn công bằng tên lửa và pháo vào các vị trí của Ukraine ở Ochakiv, miền nam Mykolaiv và các khu vực khác dọc theo bờ Biển Đen do Ukraine kiểm soát. 

Thống đốc Vitaliy Kim ngày 22/11 cho biết, các lực lượng Ukraine đang đạt được những bước tiến mới ở Mũi Kinburn. Tuy nhiên, một số nhà quan sát quân sự của Nga khẳng định quân đội Nga đã đẩy lùi các cuộc tấn công của đối phương.

Phó giáo sư Rory Finnin nhận định, cuộc giao tranh tại Kinburn là dấu hiệu cho thấy quyết định Nga rút khỏi thành phố Kherson đang đặt ra nhiều rủi ro đối với quyền kiềm soát khu vực Crimea của nước này.

“Nếu Ukraine có thể giành được Kinburn thì họ sẽ có lợi thế lớn”, ông Rory Finnin lưu ý.

Hồi cuối tháng 10 vừa qua, truyền thông Nga đăng tải hình ảnh các khối bê tông được chở đến Kinburn xây dựng các công sự và củng cố tuyến phòng thủ. Vài ngày sau đó, một số video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy tàu tấn công đổ bộ Yuri Olefirenks của Ukraine đã phóng tên lửa vào cứ điểm của Nga tại Kinburn. 

Cầu Crimea bốc cháy sau vụ tấn công ngày 8/10/2022. (Ảnh: AFP)

Ông Alessio Patalano, giáo sư về chiến tranh và chiến lược tại Đại học King's College ở London (Anh) cho rằng: “Một khi Ukraine có thể đảm bảo an toàn cho vùng biển của họ và bắt đầu bố trí pháo binh ở hai bên bờ sông, thì sẽ có hai tình huống họ có thể làm. Thứ nhất, lực lượng Ukraine có thể bảo vệ hai bên sườn của họ, khiến Nga khó đẩy lùi họ quay trở lại bên kia sông và do đó, việc giành lại quyền kiểm soát thành phố Kherson đối với Nga sẽ phức tạp hơn rất nhiều”.

Thứ hai, bán đảo này có vị trí địa lý thuận lợi cho việc bố trí pháo binh và hệ thống phòng thủ. Ukraine có thể tăng cường hệ thống phòng thủ bờ biển, bảo vệ cảng chính và các trung tâm hậu cần, trong khi giữ vững tuyến phòng thủ hai bên sườn để phòng ngừa cuộc tấn công đáp trả của Nga”.

Theo Viện Nghiên cứu chiến tranh có trụ sở tại Washington, việc kiểm soát Mũi Kinburn sẽ mang lại lợi thế quân sự quan trọng cho Ukraine, cho phép các lực lượng của nước này dễ dàng hoạt động dọc theo bờ biển Đen trong khi tìm cách đẩy lùi lực lượng Nga.

“Nếu Ukraine có thể giành được khu vực trọng yếu này, họ có thể ngăn các cuộc tấn công của Nga vào những khu vực nằm trên bờ biển Đen do họ kiểm soát, tăng cường hoạt động hàng hải và thực hiện chiến dịch vượt sông Dnipro”.

Bên cạnh đó, việc giành lại Mũi Kinburn cũng có thể mang lại cho Ukraine lợi ích về kinh tế, giúp nước này mở lại cảng Mykolaiv, nơi xử lý 35% lượng xuất khẩu lương thực, thực phẩm quan trọng của đất nước vào năm 2021.

Ukraine ngày càng gia tăng các hoạt động nhằm làm giảm ưu thế của Nga tại biển Đen. Thời gian gần đây, Ukraine được cho là đã tiến hành một loạt cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa chống hạm để đẩy lùi tàu Nga ra khỏi thành phố cảng Odessa ở phía Nam. Nga cũng cáo buộc Kiev tấn công Hạm đội Biển Đen ở Crimea, đánh bom cây cầu Kerch nối lục địa Nga với Crimea.

Hạm đội Biển Đen của Nga vẫn là một mối lo ngại lớn đối với Ukraine khi sở hữu hạm đội tàu khu trục nhỏ, tàu ngầm và tàu đổ bộ số lượng lớn. Nga đã sử dụng nhiều con tàu trong số này để phóng tên lửa hành trình vào các mục tiêu trên đất liền ở Ukraine.