Ông Trump cảnh báo Mỹ hỗn loạn nếu không được miễn truy tố

"Rất bất công khi một đối thủ chính trị bị truy tố bởi Bộ Tư pháp của Tổng thống Joe Biden", ông Donald Trump phát biểu ngày 9/1. Ông Trump đang là ứng viên hàng đầu của đảng Cộng hòa, trong khi ông Biden khả năng cao sẽ đại diện đảng Dân chủ chạy đua vào Nhà Trắng năm nay.

"Họ đang thua trong mọi cuộc thăm dò. Họ cảm thấy đây là cách để cố gắng và chiến thắng. Nhưng đó không phải cách mọi thứ diễn ra, hỗn loạn sẽ xuất hiện", ông Trump nói. "Đó là tiền lệ rất xấu".

Cựu tổng thống bình luận sau khi tham gia phiên điều trần dài hơn một giờ tại tòa phúc thẩm Washington về quyền miễn trừ truy tố của ông. Trump cho rằng tiếp tục truy tố và xét xử ông sẽ "mở hộp Pandora", nhắc tới sự tích về chiếc hộp kỳ bí chứa bất hạnh, thiên tai, chiến tranh trong thần thoại Hy Lạp.

Trong bài đăng trên mạng xã hội hôm 8/1, Trump nói nếu ông không được miễn trừ truy tố thì ông Biden cũng vậy. Cựu tổng thống chỉ trích chính quyền ông Biden về vấn đề nhập cư, rút binh sĩ Mỹ khỏi Afghanistan và ám chỉ truy tố đối thủ nếu tái đắc cử.

Cựu tổng thống Donald Trump.

Ông Trump hồi tháng 8/2023 bị truy tố với cáo buộc tìm cách lật ngược kết quả bầu cử năm 2020, dẫn đến vụ bạo loạn quốc hội Mỹ. Cáo trạng dài 45 trang, gồm 4 tội danh, được đưa ra trong cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Jack Smith. Thẩm phán liên bang Tanya Chutkan phụ trách xét xử.

Các luật sư của ông Trump lập luận cựu tổng thống được "miễn trừ tuyệt đối" và không thể bị truy tố với những hành động thực hiện khi còn ở Nhà Trắng. Bà Chutkan tháng 12 bác bỏ, cho rằng một cựu tổng thống không được hưởng "tấm vé 'miễn trừ ngồi tù' suốt đời" sau thời gian đương nhiệm.

Phát biểu tại tòa phúc thẩm Washington, John Sauer, luật sư của ông Trump, nói tổng thống chỉ có thể bị truy tố vì hành động khi còn đương nhiệm nếu đã bị quốc hội luận tội và kết tội.

"Không có quyền miễn trừ truy tố cho tổng thống là điều gây sốc", theo Sauer. Ông nêu ví dụ Tổng thống Biden sau khi rời Nhà Trắng cũng có thể bị truy tố tại bang Texas vì cách giải quyết vấn đề biên giới.

Hội đồng ba thẩm phán tòa phúc thẩm Washington hoài nghi lập luận của Sauer. Thẩm phán Karen Henderson, do cựu tổng thống Cộng hòa George H.W. Bush bổ nhiệm, cảm thấy phi lý khi cho rằng nghĩa vụ theo hiến pháp là "thực thi pháp luật một cách trung thực" lại cho phép một tổng thống "vi phạm luật hình sự".

Thẩm phán Florence Pan, do ông Biden bổ nhiệm, hỏi Sauer liệu một tổng thống có bị truy tố hình sự nêu ra lệnh ám sát đối thủ chính trị hay không. Ông Sauer trả lời ngay cả trong tình huống giả định này, một tổng thống chỉ có thể bị xét xử nếu bị quốc hội luận tội và kết tội.

James Pearce, luật sư đại diện Bộ Tư pháp Mỹ, gọi lập luận của Sauer là "viễn cảnh cực kỳ đáng sợ" bởi sẽ cho phép tổng thống từ chức trước khi bị luận tội và thoát trừng phạt. "Tổng thống có vai trò đặc biệt theo hiến pháp, nhưng không ở trên pháp luật", theo Pearce, thêm rằng hành vi của ông Trump là chưa từng có tiền lệ.

Ông Trump từng bị Hạ viện luận tội hai lần vào năm 2019 và 2021 nhưng đều được Thượng viện tha bổng. Khi đó, đảng Dân chủ chiếm đa số tại Hạ viện còn Thượng viện do phe Cộng hòa kiểm soát. 

Ký họa phiên điều trần tại tòa phúc thẩm Washington ngày 9/1, với cựu tổng thống Donald Trump ngồi nghe luật sư John Sauer trình bày trước hội đồng ba thẩm phán. Ảnh: Reuters

Carl Tobias, giáo sư luật tại Đại học Richmond, nói ba thẩm phán khả năng cao sẽ bác bỏ tuyên bố miễn trừ của ông Trump và dự kiến ra phán quyết trong vài ngày tới.

Ông Trump có thể yêu cầu tái điều trần trước toàn bộ thẩm phán tòa phúc thẩm, theo Tobias. Nếu vẫn không thành công, ông Trump có thể kháng cáo lên Tòa án Tối cao.

Âm mưu lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 là một trong 4 vụ truy tố mà ông Trump đang phải đối mặt. Tòa án liên bang Washington dự kiến bắt đầu xét xử ông Trump vào tháng 3.

Cựu tổng thống còn bị cáo buộc can thiệp bầu cử bang Georgia, giữ trái phép tài liệu mật sau khi rời Nhà Trắng và làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền ém thông tin khi tranh cử năm 2016. Ông Trump đều tuyên bố vô tội khi trình diện tòa nghe cáo trạng.