Châu Âu quyết giữ chỗ trong bàn cờ của ông Trump về Ukraine

Thời gian qua, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cho thấy quyết tâm chấm dứt xung đột Nga-Ukraine. Tuy nhiên, cách tiếp cận của Mỹ trong vấn đề này khiến châu Âu bất ngờ khi châu lục này dường như bị Washington bỏ ngoài cuộc.

Những diễn biến trên đặt ra câu hỏi về sự đoàn kết xuyên Đại Tây Dương và tương lai của đàm phán hòa bình Nga-Ukraine.

Chính quyền ông Trump khiến châu Âu “choáng váng”
Ngày 15-2, Đặc phái viên của Tổng thống Trump về Ukraine và Nga - ông Keith Kellogg nói rằng châu Âu sẽ không tham gia trực tiếp vào các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt xung đột Nga-Ukraine.

Cụ thể, tại Hội nghị An ninh Munich (Đức), ông Kellogg nói rằng Mỹ sẽ đóng vai trò trung gian trong các cuộc đàm phán hoà bình, với Ukraine và Nga là hai bên chính. Khi được hỏi về khả năng châu Âu có mặt trên bàn đàm phán, ông Kellogg nói: “Tôi theo trường phái thực tế. Tôi nghĩ điều đó sẽ không xảy ra”.

Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump về Ukraine và Nga - ông Keith Kellogg phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich (Đức) ngày 15-2. Ảnh: NBC

Vị đặc phái viên đề cập thỏa thuận Minsk II năm 2015 với sự tham gia của Đức, Pháp cùng Ukraine và Nga nhằm chấm dứt căng thẳng giữa Moscow và Kiev xảy ra năm 2014. “Có rất nhiều người tại bàn đàm phán, nhưng mọi chuyện không diễn ra như mong đợi. Đó là lý do tại sao châu Âu sẽ không tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình, nhưng lợi ích của họ sẽ được tính đến” - hãng tin Reuters dẫn lời ông Kellogg.

Không lâu sau phát biểu của ông Kellogg, kênh NewsNation đưa tin rằng các quan chức Mỹ gồm Ngoại trưởng Marco Rubio, Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz và Đặc phái viên tổng thống Mỹ tại Trung Đông Steve Witkoff có thể sẽ gặp các quan chức cấp cao của Nga tại Saudi Arabia trong những ngày tới để thảo luận về việc chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine.

Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng Kiev chưa nhận được lời mời tham dự bất kỳ cuộc họp nào với Mỹ và Nga tại Saudi Arabia. “Thật kỳ lạ khi tổ chức một cuộc họp theo hình thức như vậy trước khi chúng tôi tham vấn với các đối tác chiến lược của mình” - ông Zelensky nói hôm 15-2.

Tờ Politico đưa tin rằng thông báo về cuộc gặp ở Saudi Arabia khiến Ukraine bất ngờ, và không có quốc gia châu Âu nào dự kiến ​​được mời tham gia bất chấp việc châu Âu đã công khai yêu cầu ông Trump đưa họ vào khuôn khổ các cuộc đàm phán hòa bình.

Những diễn biến trên diễn ra chỉ hai ngày sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Cuộc gọi là lần liên lạc đầu tiên ở cấp lãnh đạo Washington và Moscow kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát và cuộc gọi này cũng thổi bùng tranh cãi ở châu Âu khi chính quyền Mỹ không tham vấn trước với châu Âu hay Ukraine trước khi điện đàm.

Diễn biến này càng gây băn khoăn khi những ngày qua các quan chức trong chính quyền Mỹ cũng nhiều lần nhấn mạnh rằng Washington kỳ vọng các đồng minh châu Âu trong liên minh quân sự Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sẽ chịu trách nhiệm chính trong khu vực, vì Mỹ hiện đang ưu tiên các vấn đề khác như an ninh biên giới và ứng phó với Trung Quốc.

“Mỹ đang ưu tiên ngăn chặn chiến tranh với Trung Quốc ở Thái Bình Dương, đồng thời nhận thức rõ nguồn lực có hạn và điều chỉnh phân bổ để đảm bảo khả năng răn đe không bị suy yếu. Khi Mỹ tập trung vào những mối đe dọa này, các đồng minh châu Âu cần chủ động dẫn dắt an ninh của chính họ” - Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth nói cuộc họp với các bộ trưởng quốc phòng châu Âu ở thủ đô Brussels (Bỉ) tuần trước.

Mỹ tuần qua đã gửi một bản câu hỏi tới các nước châu Âu về những đóng góp tiềm năng của châu Âu vào các bảo đảm an ninh cho Ukraine. Một nhà ngoại giao châu Âu tiết lộ rằng tài liệu của Mỹ bao gồm sáu câu hỏi. “Người Mỹ đang tiếp cận các nước châu Âu và hỏi rằng châu Âu sẵn sàng triển khai bao nhiêu binh sĩ” - nhà ngoại giao nói với Reuters.