ĐBQH tranh luận sôi nổi việc thành lập quỹ bảo tồn văn hóa và lực lượng thanh tra di sản

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên thảo luận chiều 23-10

Chiều 23-10, Quốc hội thảo luận về dự án Luật di sản văn hóa (sửa đổi). Qua thảo luận, đa số ý kiến ĐBQH tán thành với những nội dung chủ đạo của dự thảo Luật này và đánh giá luật sẽ là bước tiến quan trọng trong nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ, phát huy di sản văn hóa của nước ta.

Đi vào các nội dung cụ thể, nhiều ý kiến ĐBQH bày tỏ băn khoăn về các khái niệm, về các quy định cấm, về thành lập lực lượng thanh tra di sản văn hóa, hay về việc thành lập quỹ bảo tồn di sản văn hóa ở các địa phương…

ĐBQH Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) chia sẻ, ông xót xa khi tới chứng kiến trẻ em ở các vùng sâu, vùng xa không biết tiếng nói và chữ viết của đồng bào. Ngay cả nhiều già làng cũng chỉ biết nói mà không biết viết chữ dân tộc. 

ĐBQH Phạm Văn Hòa.

Tiếng nói và chữ viết của đồng bào dân tộc, theo ông là di sản đặc biệt cần bảo tồn, phát huy. Dự luật phải quan tâm hơn để tránh việc 2, 3 đời sau, không còn người dân tộc thiểu số nào biết chữ viết và tiếng nói của dân tộc mình. Đây sẽ là thiệt thòi cho các dân tộc anh em cùng chung sống trên đất nước.

Đồng quan điểm, ĐBQH Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) cho rằng, dự thảo luật đã quy định về quyền và trách nhiệm của cộng đồng đối với di sản văn hóa, song cần bổ sung các biện pháp hỗ trợ cộng đồng; đặc biệt là ở các vùng dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, nơi có nhiều di sản văn hóa có nguy cơ bị mai một, thất truyền.

ĐBQH Thạch Phước Bình

Ông Bình cũng đề nghị làm rõ khái niệm “di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ mai một, thất truyền”; “nguy cơ mai một”. Các khái niệm này cần được quy định cụ thể hơn: chẳng hạn như số lượng nghệ nhân giảm mạnh, không gian văn hóa liên quan bị xâm phạm hoặc biến mất… để tạo cơ sở vững chắc cho việc áp dụng các biện pháp bảo vệ khẩn cấp.

Liên quan đến việc Dự thảo Luật di sản văn hóa đề xuất thành lập thanh tra di tích lịch sử văn hóa, một số ĐBQH cho rằng, Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch đã có cơ quan thanh tra chuyên ngành nên cần phát huy cơ quan này, không nhất thiết thành lập thanh tra chuyên ngành riêng để bảo vệ di tích, cổ vật…

ĐBQH Thích Đức Thiện

Về quỹ bảo tồn văn hóa, ĐBQH Thích Đức Thiện cho biết, theo thống kê, cả nước ta hiện có hơn 40.000 di tích, hơn 70.000 di sản văn hóa phi vật thể, 15 di sản văn hóa được UNESCO ghi danh và 9 di sản tư liệu… Thực tế nguồn kinh phí hỗ trợ cho công tác bảo tồn, tu bổ, tôn tạo di tích ở nước ta còn rất thấp so với yêu cầu thực tế. Vì vậy, việc thành lập Quỹ để bảo tồn là rất cần thiết.

Tuy vậy, nhiều ĐBQH đề nghị cần cân nhắc vì hiện nay chúng ta có rất nhiều quỹ. Dù không phải lấy ngân sách Nhà nước nhưng những quỹ này vẫn huy động nguồn lực xã hội. Mặt khác, vấn đề quản lý quỹ cũng phải được xem xét.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh.

Trước đó, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, dự thảo Luật đã chỉnh lý các quy định về chính sách của Nhà nước trong hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với yêu cầu của thực tiễn và tính đặc thù của từng loại hình di sản văn hoá.

Cùng đó, dự luật đã chỉnh lý, hoàn thiện các hành vi bị nghiêm cấm để bảo đảm chính xác, đầy đủ hơn, làm cơ sở cho việc hướng dẫn thực hiện, kiểm tra, xử lý vi phạm trong bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp này gồm 09 chương, 100 điều, giảm 02 điều so với dự thảo trình tại Kỳ họp thứ 7.