Thủ tướng: Đề xuất cơ chế đặc thù làm dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Chỉ bàn làm, không bàn lùi

Sáng 5/10, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành, cơ quan liên quan để thảo luận, cho ý kiến về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và triển khai các dự án đường sắt kết nối với Trung Quốc. 

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp thảo luận, cho ý kiến về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Nhấn mạnh dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án đường sắt kết nối với Trung Quốc có ý nghĩa quan trọng với sự phát triển đất nước, Thủ tướng cho biết, tại Hội nghị Trung ương 10, Ban Chấp hành Trung ương đã thống nhất chủ trương về xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. 

Thường trực Chính phủ tổ chức cuộc họp với các bộ, ngành liên quan để thảo luận, tiếp tục chuẩn bị thật tốt dự án này.

Đồng thời tiếp tục triển khai công việc nghiên cứu, thúc đẩy các dự án đường sắt kết nối Trung Quốc để báo cáo các cấp có thẩm quyền. 

Kiến nghị lập đề án thu hút vốn làm cao tốc, đường sắt tốc độ cao

Đây là những việc lớn và quan trọng, Thủ tướng nhấn mạnh quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt, làm việc nào dứt việc đó, "chỉ bàn làm, không bàn lùi", phân công "rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian thực hiện, rõ hiệu quả, rõ sản phẩm".

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành tập trung trí tuệ, thời gian, công sức xây dựng dự án tiếp tục trình cấp có thẩm quyền, đặc biệt nghiên cứu, đề xuất, làm rõ về huy động nguồn lực và các điều kiện cần thiết khác, cũng như tiến độ triển khai dự án.

Phấn đấu hoàn thành đầu tư toàn tuyến năm 2035
Theo Bộ Giao thông vận tải, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được Bộ và cùng các bộ, ban, ngành tích cực nghiên cứu kinh nghiệm, tham khảo mô hình từ 22 quốc gia và vùng lãnh thổ, tổ chức học tập kinh nghiệm tại 6 nước sở hữu và làm chủ công nghệ đường sắt tốc độ cao.

Trên cơ sở đó, đề xuất tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với chiều dài 1.541km, quy mô đường đôi, khổ 1.435mm, điện khí hóa, hạ tầng thiết kế với tốc độ 350km/h, bố trí 23 ga hành khách với cự ly trung bình khoảng 67km, 5 ga hàng gắn với các đầu mối hàng hóa.

Tuyến sẽ bắt đầu từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội), đi qua 20 tỉnh, thành phố và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM).

Thủ tướng: Đề xuất cơ chế đặc thù làm dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam- Ảnh 3.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu đề xuất, làm rõ về huy động nguồn lực và các điều kiện cần thiết khác, cũng như tiến độ triển khai dự án (Ảnh: VGP/Nhật Bắc).

Qua rà soát phương án đầu tư, sơ bộ về công nghệ, kỹ thuật, quy mô đầu tư, tham khảo suất đầu tư các dự án đường sắt tốc độ cao đã và đang triển khai trên thế giới, tư vấn lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi tính toán sơ bộ xác định tổng mức đầu tư dự án khoảng 67,34 tỷ USD.

Bộ Giao thông vận tải đặt mục tiêu trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại kỳ họp tháng 10/2024; đấu thầu lựa chọn tư vấn quốc tế, triển khai khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi trong năm 2025-2026; triển khai giải phóng mặt bằng, đấu thầu lựa chọn nhà thầu và khởi công các dự án thành phần đoạn Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TP.HCM cuối năm 2027; khởi công các dự án thành phần đoạn Vinh - Nha Trang năm 2028-2029 và phấn đấu hoàn thành đầu tư toàn tuyến năm 2035.

Cũng theo Bộ Giao thông vận tải, các bộ, cơ quan liên quan đang tích cực nghiên cứu các phương án, thúc đẩy hợp tác triển khai ba tuyến đường sắt kết nối Việt Nam - Trung Quốc, gồm tuyến: Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; Lạng Sơn - Hà Nội; Móng Cái - Hạ Long - Hải Phòng. 

Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ bắt đầu từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội), qua 20 tỉnh, thành phố và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM).

Tại cuộc họp, Thường trực Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành thảo luận về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đầu tư xây dựng các dự án đường sắt đối với phát triển đất nước; phân tích bối cảnh tình hình đất nước, kinh nghiệm quốc tế trong đầu tư, vận hành, hiệu quả kinh tế - xã hội…; các cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý thực hiện chủ trương của Trung ương, đặc biệt đề xuất cần cơ chế đặc thù về huy động nguồn lực, thủ tục đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam. 

Các đại biểu cũng có ý kiến về hướng tuyến, định mức đầu tư, công nghệ; phát triển ngành công nghiệp đường sắt, đào tạo nguồn nhân lực, quản lý, vận hành hệ thống đường sắt…

Đề xuất các cơ chế đặc thù, đặc biệt triển khai dự án
Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, cuộc họp của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết của Trung ương và kết luận của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Cho biết Trung ương, Bộ Chính trị đã thống nhất chủ trương và những nội dung cơ bản về dự án, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu bộ chủ trì và các bộ, cơ quan liên quan bám sát chủ trương của Trung ương, Bộ Chính trị, đồng thời tiếp thu tối đa các ý kiến của Thường trực Chính phủ, lãnh đạo các bộ, ngành để trình Hội đồng thẩm định, hoàn thiện hồ sơ trước ngày 20/10/2024 để trình Quốc hội, với tinh thần "nghiên cứu kỹ càng, triển khai nhanh chóng".

Thủ tướng lưu ý nghiên cứu, phân tích rõ hiệu quả của dự án, không chỉ về mặt kinh tế, phải đánh giá hiệu quả tổng hợp. Nghiên cứu đề xuất phương án đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với hướng tuyến thẳng nhất có thể, tránh các khu dân cư lớn, tiết kiệm kinh phí nhất, triển khai nhanh nhất có thể, sớm phục vụ phát triển đất nước…

Bố trí các ga và xây dựng các ga phù hợp, phát huy công năng, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng các địa phương và cả khu vực, có tầm nhìn xa, nhưng tránh lãng phí.

Tuyến đường sắt này phải được xây dựng phù hợp với quy hoạch quốc gia, quy hoạch ngành, đảm bảo tính kết nối với các hạ tầng, phương thức giao thông khác như hàng không, hàng hải; kết nối các hành lang kinh tế trong nước và kết nối với các nước trong khu vực như Trung Quốc, Lào, Campuchia…

Thủ tướng yêu cầu rà soát lại suất đầu tư, sơ bộ tổng mức đầu tư đảm bảo chính xác nhất có thể; rà soát và đề xuất các cơ chế đặc thù, đặc biệt cho triển khai dự án, nhất là về huy động nguồn lực và quy trình thủ tục, các chính sách đặc thù về đất đai, giải phóng mặt bằng, vật liệu xây dựng… với phương châm "thủ tục phải rút gọn, thi công rút ngắn".

Trong đó, đề xuất các vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét trước; những nội dung thuộc thẩm quyền Chính phủ giao Thường trực Chính phủ chủ trì.

Về nguồn lực, phải đề xuất cơ chế huy động, đa dạng hóa các động nguồn lực gồm nguồn lực đầu tư công của Trung ương, địa phương; nguồn lực từ phát hành trái phiếu, nguồn vốn vay và các nguồn lực hợp pháp khác. Cùng với nguồn lực tài chính, huy động tổng lực nguồn nhân lực, phương tiện của đất nước phục vụ dự án.

Về tổ chức, Thủ tướng nêu rõ, Chính phủ đã thành lập Tổ công tác, trong đó Tổ giúp việc có vai trò quan trọng, phải chỉ định 1 Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải chuyên trách việc này, không cứng nhắc vì khi tình hình thay đổi phải thay đổi biện pháp thực hiện.

Thủ tướng giao Phó thủ tướng Trần Hồng Hà trực tiếp chỉ đạo triển khai chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Đồng thời, chỉ đạo đẩy mạnh hợp tác quốc tế để tranh thủ nguồn tài chính, chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, khoa học quản trị để xây dựng, quản lý, vận hành tuyến đường sắt an toàn, khoa học, hiệu quả cao nhất.