Ngân rung khát vọng đại ngàn
Có những con người đã đi xa, theo thời gian giá trị mà họ để lại càng toả sáng. Từ những năm 80 của thế kỷ trước và còn đến bao giờ, trên vùng đất miền Tây xứ Nghệ bao la vẫn luôn ngân rung những âm hưởng của đại ngàn. Đó là "Hội cầu mùa","Hội Xăng Khan"," Mùa xuân xên bản xên mường", " Hát múa âm điệu Tăng Boong Bu" hay" Em về làm dâu núi rừng", " Tìm về bên nhau"... Có thể nói Lương Tuyển đã chắp cánh cho những điệu Lăm, Xuối, Nhuôn của đồng bào Thái, điệu Cự xia của đồng bào Mông hay điệu Tơm của bà con Khơ Mú vang khắp dải Phu Xai Lai Leng rồi lan toả tới nhiều vùng miền trong nước.
Sinh ra ở cái nôi văn hoá Môn Sơn - Con Cuông, nhưng không chỉ đồng bào tuyến Quốc lộ 7, mà cả bà con tuyến Quốc lộ 48, cả vùng miền núi phía Bắc đều như thấy anh viết cho bản làng mình, anh nói hộ nỗi niềm sâu thẳm của mình. Mỗi lần nhạc của anh vang lên là như có một sức cuốn hút lạ kỳ, mọi người đều muốn cùng hát, cùng nắm tay nhau vui múa bên chum rượu cần. Kể cả những ca khúc anh viết riêng cho người vợ từ miền xuôi lên làm dâu nhà anh cũng đã thành tiếng lòng yêu thương đằm thắm của biết bao đôi lứa trong nhiều mùa rẫy qua. Nhạc sĩ Phan Thanh Chương ví Lương Tuyển như nhà văn Raxun Gamzatov của Đaghextan thật chính xác.
Nói về những cống hiến của Lương Tuyển cho nền văn hoá các dân tộc Nghệ An, chắc rồi đây các nhà quản lý văn hoá sẽ có một cuộc hội thảo hay một đề tài nghiên cứu dày dặn. Song chỉ với việc anh tái hiện lại Lễ hội Xăng Khan bằng âm nhạc, vượt lên nhận thức hạn hẹp của 1 thời là hủ tục; để nhiều năm sau Lễ hội Xăng Khan được Nhà nước công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể của Quốc gia đã là một đóng góp lớn trong bảo tồn, phát huy văn hoá các dân tộc.
Từ gia tài văn hoá Thái, Mông, Khơ Mú với âm hưởng chủ đạo là sự trầm buồn, than thân trách phận, anh đã phát hiện và nhân lên chút le lói của khát vọng muốn bứt phá của con người vùng cao thành những thanh âm hào sảng, vang ngân khắp núi rừng bằng niềm lạc quan, sức sống mới. Không có một tình yêu quê hương tha thiết, không có một vốn sống, vốn văn hoá dày dặn về các dân tộc như Lương Tuyển, chắc chắn ko thể có được những tác phẩm âm nhạc còn sống mãi với thời gian đến thế. Những đóng góp to lớn của anh đối với việc xây dựng phong trào văn hoá văn nghệ quần chúng cũng đã là một gia tài, một đề tài để nghiên cứu, phát huy sau này.
Tròn 10 năm anh đi xa, bầu trời văn nghệ miền tây Nghệ An bao la là thế mà vẫn chưa xuất hiện một ngôi sao nào lấp lánh như Lương Tuyển. 10 năm chưa phải là dài, nhưng đã đủ cho chúng ta nhìn nhận, đánh giá, tôn vinh những đóng góp lớn của người nhạc sĩ có tâm hồn chân mộc của núi rừng, dù ra đi khi đang vừa độ chín của đời nghệ sĩ, song anh đã kịp để lại cho đời cả gia tài âm nhạc giàu bản sắc và ngày càng quý giá hơn.
Trân trọng cám ơn anh Lương Thanh Hải - cũng là một người con rất yêu bản làng đã nhiệt huyết đồng hành cùng NTV thực hiện chương trình này. Cám ơn và rất vui vì sự trưởng thành về chiều sâu tri thức, tâm hồn, năng lực tổ chức chuyên nghiệp của các đồng nghệp; để NTV ngày càng có nhiều chương trình hay, nhân văn và lay động lòng người như Đêm nhạc Lương Tuyển - Khát vọng đại ngàn.
Mai Linh
