• Tweet

Trong bữa cơm đoàn viên, người ta không chỉ thưởng thức món ăn ngon mà còn cùng nhau chia sẻ bầu không khí ấm áp của gia đình. Tất cả thành viên trong gia đình, dù đi công tác hay làm ăn xa, đều tụ họp về nhà trong thời khắc quan trọng này.

Bữa cơm tất niên

Ngày 30 Tết, ở bất cứ gia đình người Việt nào cũng đều tất bật dọn dẹp nhà cửa, đi chợ mua nốt những thứ cần thiết còn thiếu và để về chuẩn bị cho mâm cơm cúng gia tiên chiều 30. Bữa cơm chiều 30 còn gọi là bữa cơm tất niên. Đây là một bữa cơm rất quan trọng để mọi người cùng nhau sum vầy sau một năm lao động vất vả, chia tay một năm cũ để đón năm mới với nhiều niềm vui, hạnh phúc hơn. Bởi thế, nó cũng quan trọng như mâm cơm của ngày đầu năm.

Bữa cơm tất niên là dịp để gia đình đoàn tụ, sum vầy

Theo quan niệm của người Việt, bữa cơm tất niên sẽ được tổ chức vào chiều ngày 30 tết, lúc đó mọi công việc chuẩn bị cho ngày Tết đã cơ bản xong, bánh chưng đã được vớt ra và bày biện ngay ngắn trên bàn thờ, nhà cửa cũng đã gọn gàng, sạch sẽ. Ngoài ý nghĩa tiễn biệt năm cũ, việc các gia đình sửa soạn bữa cơm tất niên còn để mời ông Công, ông Táo trở về trần thế tiếp tục cai quản việc bếp núc tư gia. Đây cũng là bữa cơm để con cháu thể hiện tấm lòng tôn kính, hiếu thảo với những người đã khuất trong gia đình.

Ở một số nơi, chiều ngày 30, trước lúc diễn ra bữa cơm tất niên, các gia đình thường ra mộ thắp hương mời ông bà, tổ tiên về ăn tết cùng con cháu, nhưng cũng có nhiều nơi không có phong tục này mà chỉ thắp hương tại nhà. Có thể nói, bữa cơm tất niên là nét văn hoá, in đậm trong tâm trí người Việt và trở thành sợi dây vô hình, liên kết chặt chẽ giữa các thành viên trong gia đình, cộng đồng mỗi khi tết đến, xuân về. 

Thật ấm áp nếu bữa cơm chiều 30 có đủ 3 hoặc 4 thế hệ cùng ngồi ăn cơm và trò chuyện. Trong khói hương trầm thơm ngát, bên mâm cơm có đủ bánh chưng xanh, dưa hành, giò mỡ… con cháu thành kính báo cáo với ông bà, cha mẹ những việc đã làm tốt trong năm, từ chuyện học hành, làm ăn đến chuyện tình cảm, hiếu nghĩa…Ông bà cũng không quên nhắc nhở con cháu phải phát huy  truyền thống quê hương, gia đình, đồng thời phân công nhiệm vụ cho từng người, trong đó có việc phải đến chúc tết, thăm hỏi những cụ cao niên trong họ.

Cũng giống như ở miền Bắc, mâm cơm cúng  của Miền Nam, miền Trung cũng có đủ bốn món: giò, nem, ninh, mọc nhưng khác nhau ở cách chế biến. Ỏe Miền Nam, món ninh là thịt heo hầm với măng tre Mạnh Tông, loại măng được cho là ngon nhất Nam Bộ để gợi cho con cháu nhớ đến tích ông Mạnh Tông trong Nhị Thập Tứ Hiếu. Món kho là thịt heo hay cá lóc kho với dừa xiêm, đây là món ăn gợi phong vị Nam Bộ nhất, nhờ hương vị thơm rất đặc trưng của dừa. Nếu Bắc Bộ cúng bánh trưng thì Nam bộ cúng bánh tét. Dẫu rằng trong cuộc sống hiện đại người ta không có nhiều thời gian để chăm lo cho bữa cỗ trong ngày tất niên như xưa, nhưng không khí ấm cúng, linh thiêng của bữa ăn ngày 30 Tết vẫn không hề thay đổi. Khác với người Bắc, uống rượu trong bữa Tất niên, người Sài Gòn thường chọn bia để lai rai do khí hậu nóng của phương Nam.

Nhà sử học Dương Trung Quốc cho rằng: "Bữa cơm tất niên không phải nghi lễ ngày Tết song đó là phong tục của người dân Việt Nam. Đây không phải là lễ bắt buộc nên có nhiều nhà không có bữa cơm này, song là dịp cần thiết để mỗi gia đình sum họp, tưởng nhớ đến ông bà tổ tiên, gặp gỡ những người con cháu ở xa sau một năm. Bữa cơm tất niên là nét văn hoá đã in đậm trong tâm trí nhiều người Việt và trở thành sợi dây liên kết chặt chẽ giữa các thành viên trong gia đình mỗi khi Tết đến, xuân về". 

Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, cảm giác hồi hộp, thiêng liêng, phấn chấn khi được dự bữa cơm tất niên và đón năm mới giữa những người thân yêu trong gia đình chắc hẳn không thể nào quên với mỗi người con đất Việt. Điều đó lý giải vì sao với những người xa quê, xa xứ không được về sung họp, quây quần bên gia đình, quê hương luôn là nỗi niềm thương nhớ da diết.

(Theo GD&TĐ)