Nhà thờ Tô Bá Ngọc đón nhận Bằng DTLSVH cấp tỉnh
Di tích nhà thờ Tô Bá Ngọc là nơi thờ tự và tưởng niệm Tô Bá Ngọc và hai vị thủ lĩnh phong trào Cần Vương là Nguyễn Xuân Ôn và Phan Đình Phùng, là địa điểm ghi dấu nhiều sự kiện có ý nghĩa đối với các thủ lĩnh trong phong trào Cần Vương. Tô Bá Ngọc còn có tên là Tô Sỹ Trác – sinh năm 1838 là một nhà nho yêu nước, quê ở làng Đông Yên, tổng Vân Tụ, nay là xã Minh Thành, huyện Yên Thành, vốn người dòng dõi, có phong thái của cổ nhân, nhà tuy không giàu lắm nhưng lại có lòng nhân ái, thương người, hay giúp đỡ người nghèo khó.
Cuối thế kỷ XIX, khi Nguyễn Xuân Ôn lãnh đạo phong trào Cần Vương chống Pháp, Tô Bá Ngọc không những đem nhiều lương thực và tiền của ra ủng hộ mà còn vận động nhiều người khác ủng hộ, ông được xem như Đốc vận quân lương cho nghĩa quân của Nguyễn Xuân Ôn. Tháng 2 năm Đinh Hợi (1887), thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa Hương Khê là Phan Đình Phùng, trên đường ra Bắc nhằm thực hiện kế hoạch liên kết với các phong trào chống Pháp đã tìm đến nhà Tô Bá Ngọc và lưu lại nơi đây một thời gian. Trong thời gian này, Phan Đình Phùng đã gặp một số thủ lĩnh tham gia phong trào Cần Vương ở Nghệ An.
Tại Di tích còn lưu giữ được nhiều hiện vật cổ như: Cột hương bằng đá cổ, hương án cổ, biển rước, long ngai, bài vị, lư hương cổ... và một số tài liệu chữ Hán có giá trị. Đặc biệt là bức trướng ghi lại di bút của cụ Phan Đình Phùng viết tặng ông Tô Bá Ngọc trong thời gian lưu lại nhà thờ họ Tô (năm 1887).
Nhà thờ Tô Bá Ngọc tôn được UBND tỉnh xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh là sự ghi nhận những công lao và đóng góp to lớn của liệt sỹ Tô Bá Ngọc, con cháu dòng họ Tô đối với quê hương đất nước. Đây là niềm vinh dự, tự hào của nhân huyện Yên Thành nói chung, xã Minh Thành và con cháu họ Tô nói riêng.
(Thái Hồng)
