Vì dòng điện ngày mai
Đến thăm công trường trong lúc này sẽ không khỏi bỡ ngõ bởi khí thế lao động khẩn trương, cũng như quy mô của một dự án tầm cỡ quốc gia. Song song với việc xây lắp, vùng giải phóng lòng hồ với diện tích hơn 2000ha đang được các cấp ngành và chính quyền đặc biệt quan tâm. Việc di chuyển 1300 hộ dân với hơn 5000 nhân khẩu ra khỏi vùng lòng hồ thực sự là một cuộc “đại di dân” chưa từng có ở địa phương.
Nhận thức rõ công tác giải phóng mặt bằng, phục vụ dự án là trách nhiệm của địa phương đối với công cuộc hiện đại hóa đất nước, huyện Quế Phong đã tích cực vận động nhân dân di dời tới khu tái định cư. Đồng thời cơ cấu lại tổ chức hành chính và dân cư, tạo cách làm ăn mới cho một bộ phận đồng bào vùng sâu vùng xa. Ông Bùi Văn Nhân, tổng giám đốc công ty cổ phần thủy điện Hủa Na cho biết, theo kế hoạch đến năm 2012 thủy điện tích nước phát điện, nếu không làm an lòng người dân đến nơi ở mới sẽ ảnh hưởng đến việc phát điện nhà máy, kéo theo đó mỗi ngày nhà nước thất thoát 1,5 tỷ đồng từ việc bán điện nên “an dân” là công việc được ưu tiên số 1 hiện nay.
Trung tâm quy hoạch và phát triển nông thôn thuộc Bộ NN&PTNT nhận nhiệm vụ tư vấn cho chủ đầu tư và UBND huyện nhanh chóng triển khai phương án đền bù. Các tiêu chuẩn đền bù được áp dụng theo quy định của tỉnh và nhà nước, những phương án di dân được đề xuất và cân nhắc kỹ càng. Ngày 1/6/2009 UBND tỉnh Nghệ An thông qua quy định bồi thường hỗ trợ và tái định cư công trình thủy điện Hủa Na do phó chủ tịch Hồ Đức Phớt ký. Từ những cơ sở này, đội ngũ tư vấn và nhân viên kỹ thuật ngày đêm lăn lộn cùng đồng bào, chọn lựa, đo vẽ tham vấn cộng đồng quy hoạch tổng thể 17 điểm tái định cư của dự án. Chỉ trong một thời gian ngắn, hàng trăm bản đồ cùng hàng ngàn trang tài liệu phuc vụ công tác tái định cư đã được hoàn thiện. Công tác kiểm kê, kiểm đếm được làm cụ thể chi tiết, đầy đủ. Đến nay, xã Thông Thụ vẫn còn 2 bản không chịu di dời ra khỏi địa bàn xã, chủ đầu tư và chính quyền đang cố gắng vận động để người dân hiểu, dù khó khăn nhưng vì dòng điện ngày mai thì phải hy sinh. Người dân tái định cư sẽ được đền bù theo quy định của nhà nước và hỗ trợ khi di dời, không những thế, trong 3 năm đầu chủ đầu tư sẽ hỗ trợ người dân tái định cư toàn bộ lương thực.
Các điểm tái định cư được xây dựng theo tiêu chuẩn bản làng nông thôn mới kiểu mẫu, với 800m2 đất ở và vườn liền kề cho mỗi hộ, chưa kể đất sản xuất, đất lâm nghiệp. Hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ và kiên cố đáp ứng mọi nhu cầu thiết yếu của của người dân về điện đường trường trạm, nước sạch vệ sinh môi trường. Những căn nhà cũ nát hoặc quá sơ sài được xây mới hoàn toàn theo tiêu chuẩn mới quy định, kiểu dáng ngôi nhà được trưng cầu ý kiến nhân dân, trước khi UBND huyện phê duyệt.
Các điểm xây dựng khu tái định cư Hủa na không chỉ người dân mới đến mà cả những người dân sở tại cũng được hưởng lợi rất nhiều từ các cơ sở hạ tầng như điện đường trường trạm của dự án đem lại.
Nhân dân vùng dự án đều tin tưởng vào cuộc sống mới sẽ tốt đẹp hơn trong tương lai. Tuy nhiên, phải rời bỏ vùng đất đã gắn bó với bao đời nay, đi đến nơi ở mới quả là một điều không dễ chút nào. Nơi ở mới còn rất nhiều khó khăn đòi hỏi mọi người phải cố gắng như việc thay đổi thói quen, thay đổi tập quán sản xuất cải tạo ruộng, cải tạo vườn, có thể phá vỡ thuần phong mỹ tục bao đời gìn giữ. Việc di dời toàn bộ nhà cửa, trâu bò, gia đình con cái… qua 30km – 40 km đường rừng, men theo sông suối, lên đèo xuống dốc cũng là chuyện không dễ đối với người dân. Bà Lương Thị Lan, bản Lốc xã Thông Thụ thừa nhận, đến nơi ở mới phải thay đổi tất cả, cách suy nghĩ lẫn cách làn ăn, nhưng vì dòng điện ngày mai dù không muốn nhưng bà con vẫn phải di dời đến nơi ở mới, huy vọng mọi cái sẽ tốt đẹp.
Vì dòng điện ngày mai còn nhiều việc phải làm. Những khó khăn trước mắt là một trở ngại lớn đối với người dân. Vì vậy đòi hỏi các cấp chính quyền huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An và nhà đầu tư cần phải tìm ra những địa điểm định cư thuận lợi, phải đầu tư thật tốt về mọi mặt để người dân an tâm xây dựng quê hương mới.
(Vân Thanh - Ngọc Tăng)
