Những vướng mắc trong thực hiện Luật BHYT mới
Thực hiện chỉ đạo của Bộ y tế, ngay sau khi Luật được ban hành, Nghệ An đã tập trung công tác xây dựng văn bản hướng dẫn, tuyên truyền, phổ biến Luật BHYT và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật. Sở y tế đã chủ trì phối hợp với các Sở, ban ngành, tổ chức tập huấn, tuyên truyền và phổ biến Luật và các văn bản liên quan như Luật BHYT số 25, Nghị định số 62 của Chính phủ, Thông tư liên tịch của Bộ y tế - Tài chính, quyết định số 301. Đồng thời, chỉ đạo các cơ sở khám, chữa bệnh trong và ngoài công lập triển khai tuyên truyền, phồ biến Luật BHYT thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, qua hội nghị, qua giao ban. Từ đó, nhiều đơn vị đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện luật một cách nghiêm túc, đạt hiệu quả cao. Đến nay, tất cả các cơ sở khám chữa bệnh BHYT từ xã và tương đương, tuyến huyện, tỉnh, bệnh viện công lập và bệnh viện ngoài ngành đều đã hợp đồng khám chữa bệnh với BHXH tỉnh đúng quy định. Trong đó, cơ sở khám chữa bệnh tuyến xã và tương đương là 495 đơn vị, tuyến tỉnh 15 đơn vị, tuyến huyện 28 đơn vị và 8 cơ sở ngoài công lập. Toàn tỉnh cũng đã phát hành được hơn 1 triệu 862 thẻ BHYT, chiếm tỷ lệ trên 63% dân số, tăng 17% so năm 2009. Số lượng bệnh nhân khám điều trị ngoại trú giảm cả tuyến tỉnh và huyện. Tuy nhiên sang quý 2/2010 lại có xu hướng tăng dần. Trong đó, bệnh nhân điều trị nội trú tuyến tỉnh tăng do người bệnh tự chọn nơi điều trị thích hợp, chiếm 43,8%, tăng so với cùng kỳ năm 2009 là 6,2%.
Mặc dù đã đạt được một số kết quả bước đầu, nhưng trong quá trình thực hiện luật BHYT mới đã nảy sinh một số vướng mắc, bất cập như một số thẻ còn sai mã quyền lợi của người có công, sai tên, địa chỉ… ảnh hưởng đến quyền lợi bệnh nhân và khó khăn cho cơ sở khám chữa bệnh. Đặc biệt, thẻ BHYT không có ảnh gây khó khăn do nhiều đối tượng trẻ em, người già, người độc thân cô đơn. Đáng lưu ý là việc thanh toán BHYT cho các trường hợp bị tai nạn giao thông còn nhiều bất hợp lý, gây bức xúc cho nhiều bệnh nhân.
Mặc dù Luật đã có hiệu lực và có Nghị định hướng dẫn nhưng một số thủ tục thanh quyết toán vẫn còn bất cập. Lý do mà các ngành đưa ra ở đây đó là cùng một văn bản đó nhưng đứng về phía góc độ người bác sỹ khám chữa bệnh thì được hiểu khác. Về phía quản lý nhà nước, giám định chi lại hiểu khác và phía BHXH, thanh tra kiểm tra lại hiểu khác. Theo đó, chỉ với 2 Thông tư 14 và Thông tư 03 với Quyết định thu viện phí của UBND tỉnh Nghệ An, giữa văn bản hướng dẫn của BHXH Việt Nam và ngành y tế, ngành bảo hiểm đã có nhiều điểm không đồng thuận. Từ đó dẫn đến khó khăn, thiệt thòi cho đơn vị KCB trong việc thanh toán các chi phí KCB, nhất là việc thực hiện các chính sách đối với các hộ nghèo và cận nghèo.
Một vướng mắc nữa đã bộc lộ trong quá trình thực hiện luật BHYT đó là do hệ thống công nghệ thông tin ở các cơ sở KCB không có hoặc chưa đáp ứng được yêu cầu, vì vậy thủ tục thanh toán chủ yếu được thực hiện bằng thủ công từ khâu đăng ký cho đến khâu thanh quyết toán. Đây là nguyên nhân khiến người bệnh phải chờ đợi lâu, gây tâm lý mệt mỏi phiền hà cho bệnh nhân. Bởi một lẽ là trước đây khi chưa thực hiện Luật, người bệnh chỉ cần đăng ký một lần khi làm thủ tục. Nhưng hiện tại bệnh nhân phải đợi một lần khi làm thủ tục đăng ký và đợi thêm một lần nữa khi cùng chi trả. Về phía đơn vị KCB, việc chi trả 5% không mang lại nhiều lợi ích kinh tế, nhưng bệnh viện lại phải huy động rất nhiều nhân lực, mất công làm nhiều thủ tục, giấy tờ, hồ sơ. Theo bác sỹ Bùi Đình Long, Phó giám đốc Sở y tế Nghệ An, việc chi trả 20% với người điều trị ngoại trú, 5% với người điều trị nội trú, ngành y tế có thể thực hiện được. Tuy nhiên, theo quy định, những trường hợp bệnh nhân sử dụng dịch vụ y tế với chi phí lớn thì BHYT có quy định khống chế mức thanh toán. Cụ thể, tại các mục của Khoản 2, Điều 7, Chương II của Nghị định 62 quy định chi phí thanh toán của bệnh nhân theo BHYT không quá 40 tháng lương tối thiểu cho một lần sử dụng dịch vụ kỹ thuật cao, chi phí lớn. Quy định là vậy, nhưng thực tế, nhiều trường hợp bệnh nặng có chi phí trên 30 triệu đồng, thậm chí đến 100 triệu đồng/một đợt điều trị. Do vậy, với nhiều người bệnh hưởng trợ cấp mất sức lao động, trợ cấp bảo trợ xã hội hàng tháng hay thuộc hộ gia đình nghèo, người dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng đặc biệt khó khăn… thì khả năng chi trả gặp không ít khó khăn.
Trả lời về các giải pháp nhằm tháo gỡ các khó khăn vướng mắc nêu trên, Tiến sỹ Trần Văn Tiến, Vụ phó Vụ BHYT - Bộ Y tế cho rằng, việc khắc phục phải được tiến hành từng bước, phải có lộ trình, căn cứ vào thực tế để tiếp tục điều chỉnh luật phù hợp, đảm bảo quyền lợi cho bệnh nhân. Ông khẳng định, việc đảm bảo quyền lợi cho người bị tai nạn giao thông, hiện nay Bộ y tế cùng với các Bộ, ban ngành đang tích cực xây dựng, sửa đổi điều chỉnh lại và sẽ có một Thông tư chuyên biệt riêng về việc giải quyết quyền lợi chế độ cho người có thẻ BHYT bị tai nạn giao thông. Với tinh thần giảm bớt các thủ tục hành chính, làm sao cho người bị TNGT ở trong bệnh viện sẽ được hưởng đầy đủ các quyền lợi theo quy định của Luật.
Việc giảm bớt các khâu thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh trong thực hiện đồng chi trả cũng sẽ được Bộ y tế quan tâm giải quyết trong thời gian tới. Tiến sỹ Trần Văn Tiến, Vụ phó Vụ BHYT cho biết thêm, Bộ y tế cũng đang rất tích cực chỉ đạo yêu cầu các cơ sở KCB cũng như cơ quan BHYT ứng dụng công nghệ thông tin, đưa hệ thống máy tính sử dụng các phần mềm để làm sao giản tiện tối đa thời gian xử lý chờ đợi của bệnh nhân. Đồng thời tiếp tục điều chỉnh, xem xét lại và đề nghị các bệnh viện cải cách quy trình thủ tục, tiếp nhận bệnh nhân BHYT, làm sao bệnh nhân BHYT được tiếp nhận được đưa vào điều trị trong thời gian ngắn nhất.
Hy vọng, với việc sớm tháo gỡ các vướng mắc của Bộ y tế và các Bộ ngành liên quan sẽ góp phần thực hiện có hiệu quả Luật BHYT mới, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh BHYT. Đồng thời đảm bảo quyền lợi cho đối tượng tham gia BHYT khi đến khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế.
(Hiến Chương)
