• Tweet

Bản Xốp Cháo xã Kim Đa cũ, nay là xã Lượng Minh có 3 điểm dân cư gồm 79 hộ dân gần 400 nhân khẩu, trong đó, vùng trung tâm bản có 30 hộ, vùng Khe Vi có 27 hộ và vùng Pủng Peo có 22 hộ. Theo thông số kỹ thuật của các nhà tư vấn thì bản Xốp Cháo nằm ở cao trình 200,5m. Vì vậy, trong quá trình di dân vùng lòng hồ Thủy điện Bản Vẻ, bản này không thuộc diện phải di dời. Thế nhưng, khi mực nước chỉ mới ở mức 190,3m thì đã có 1 số hộ dân, trường Tiểu học bị ngập sâu hơn 4m. Điều đó cũng có nghĩa là những hộ dân này đang nằm ở thấp hơn cao trình 200,5m nhưng lại không nằm trong diện phải di dời. Còn khi thời điểm đỉnh lũ, mực nước có thể vượt ngưỡng 200,5m. Và khi đó, không chỉ có bản Xốp Cháo mà nguy cơ các bản khác bị ngập là điều khó tránh khỏi. Theo khảo sát của đoàn công tác Ban quản lý dự án Thủy điện 2 và UBND huyện Tương Dương, ngay sau xảy ra sự cố ngập nước thì có khoảng 30 hộ ở bản Xốp Cháo, trường Tiểu học, trường Mầm Non, 4 bể nước công cộng cũng có nguy cơ bị ngập và phải di dời khi lòng hồ tích nước đạt đến cao trình. Bản Con Phen cũng có một số hộ dân và trường tiểu học có nguy cơ bị ngập phải di dời.

BQL Dự án thủy điện 2đổ lỗi cho huyện thiếu sót trong việc kiểm đếm di dời. Chính quyền địa phương khẳng định ngập nước là do sai sót về thông số kỹ thuật của đơn vị tư vấn. Và nhiều hộ dân và trường học ở bản Xốp Cháo bị chìm trong nước

Vậy, việc bản Xốp Cháo xã Lượng Minh huyện Tương Dương bị ngập lụt trong những ngày qua có phải là do dự báo sai về các thông số kỹ thuật? Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Quốc Toản phó trưởng ban Quản lý dự án Thủy điện 2 giải thích, việc tích nước không phải là đột ngột mà đã được thực hiện từ lâu và việc này đã được chuẩn bị từ trước, bình quân mỗi ngày mực nước dâng khoảng từ 30cm đến 70cm. Còn về việc, tại sao khi chỉ mới tích nước đến cao trình 190,3m đã gây ngập nhà một số hộ dân bản Xốp Cháo và trường Tiểu học, thì ông Toản cho rằng, việc đền bù và giải phóng mặt bằng đã được Ban ủy quyền cho huyện Tương Dương và việc 2 hộ dân không di dời là do thiếu sót trong quá trình kiểm đếm của UBND huyện Tương Dương và 2 hộ này đang có nguy cơ bị ngập  chứ chưa bị ngập.

Ông phó ban cũng khẳng định việc đơn vị cắm mốc thủy công và đường viền lòng hồ đều chính xác và đã được phê duyệt cụ thể. Tuy nhiên, theo công văn số 10387 ngày 10/8/2011 do Ban quản lý dự án thủy điện 2 gửi Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông nghiệp với nội dung “Giải quyết sự cố về số liệu khảo sát, điều tra thiệt hại, quy hoạch tổng thể, chi tiết bồi thường di dân tái định cư Thủy điện Bản Vẽ” lại công nhận: “Dự án Thủy điện Bản Vẽ trong quá trình tích nước đợt hai và thời điểm hiện tại đang là mùa lũ chính vụ do đó những thiếu sót do những kết quả khảo sát, điều tra sai đã dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, khó lường”. Công văn cũng đã yêu cầu đơn vị cử tổ công tác và máy móc thiết bị vào hiện trường kiểm tra. Giải thích về vấn đề này, ông Toản nói: Nếu mốc thủy công sai thì dẫn mốc từ mốc thủy công đến mốc đường viền sai, mốc đường viên sai hay đúng phải kiểm tra thật kỹ đối với góc độ mặt kỹ thuật chứ còn văn bản viết như thế chỉ để yêu cầu đơn vị thiết kế vào kiểm tra về mặt kỹ thuật đúng hay sai mà thôi.

Ngay sau khi sự việc xảy ra, UBND huyện Tương Dương đã phối hợp với Ban quản lý dự án Thủy điện 2 huy động lực lượng, phương tiện tháo dỡ nhà cửa giúp dân di dời lên các vùng cao trình trên 200,5m. Đồng thời, hỗ trợ lương thực, các dụng cụ sinh hoạt thiết yếu để đồng bào ổn định cuộc sống. Cùng với đó, cả 3 bên gồm chủ đầu tư, Bản Quản lý Dự án Thủy điện 2, đơn vị tư vấn thiết kế là Viện Quy hoạch và thiết kế Nông nghiệp và huyện Tương Dương đã cử đại diện cùng các phương tiện, máy móc thiết bị vào lòng hồ kiểm tra lại cao trình cốt ngập tại các bản di vén và vùng lân cận ngập. Theo biên bản kiểm tra hiện trường được lập vào ngày 16/8 giữa Ban quản lý dự án thủy điện 2 với  đơn vị tư vấn và UBND huyện Tương Dương, Hội đồng đền bù giải phóng mặt bằng huyện Tương Dương đã kết luận: “Tại bản Xốp Cháo, ở cụm trung tâm, mốc đường viền tại cao trình 200,5 m có 3 mốc, đến nay đã tìm được 1 mốc, còn lại 2 mốc đã mất nhưng vẫn tìm được vị trí chôn. Cao độ các mốc này đúng theo kết quả cắm mốc đơn vị tư vấn đã lập. Chênh cao giữa mốc viền số 1 so với mặt hồ hiện trạng tại bản là 7,8m tương ứng với cao trình mặt nước tại đập là 192,1m. Hiện, tại bản có 1 trường Tiểu học bị nước ngập dâng lên tận  chân mái”. Biên bản này cũng đã khẳng định việc 2 hộ dân bị ngập là có thật. Đó là hộ ông Moong Văn Hải nằm dưới cao độ đường viền 0,3m, hộ ông Moong Văn Huyền cao hơn đường viền 0,5m. Còn việc trường Tiểu học bị ngập là do trước đây chưa có phương án di dời.

Ông Nguyễn Hồ Cảnh - Chủ tịch UBND huyện Tương Dương khẳng định: Đây là một sai sót của nhà tư vấn và quá trình kiểm đếm của Ban quản lý thủy điện 2. Sau khi có thông tin nước ngập, UBND huyện đã kịp thời báo cáo UBND tỉnh, Ban quản lý thủy điện 2 đã phối hợp vào tận nơi giúp nhân dân chuyển trường và một số hộ dân có nguy cơ ngập lụt di dời lên địa điểm cao hơn. Đến thời điểm này, trường học đang được dỡ và di dời lên. Về lâu dài, UBND tỉnh đã cho chủ trương tìm địa điểm mới di dời cả 79 hộ dân ra khỏi vùng ngập nước.

Cũng theo ông Chủ tịch huyện Tương Dương, Ban quản lý dự án thủy điện 2 thuê đơn vị tư vấn để thống kê những việc cần làm. Và khi Ban quản lý dự án thủy điện 2 ủy quyền lại cho UBND huyện Tương Dương thì huyện cũng căn cứ trên những việc mà nhà tư vấn đã thống kê để thực hiện. Vì vậy, việc ngập nước, lỗi là do nhà tư vấn thiết kế!

Đã bước vào năm học mới, thế nhưng học sinh xã Lượng Minh vẫn chưa có trường lớp để học. Tuy nhiên, để thiết kế xây dựng một trường học mới không thể làm trong ngày một, ngày hai mà lại đòi hỏi phải có thời gian, phải xử lý mặt bằng trong điều kiện có thể. Ông Nguyễn Hồ Cảnh kiến nghị: Ban quản lý dự án sớm có văn bản chính thức để UBND huyện tổ chức di dời và dựng nhà trường cho học sinh học và cho chủ trương cùng phối hợp tìm địa điểm mới để di dời 79 hộ dân theo ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh.

Chủ đầu tư đổ lỗi cho huyện thiếu sót trong việc kiểm đếm di dời. Chính quyền địa phương khẳng định ngập nước là do sai sót về thông số kỹ thuật của đơn vị tư vấn. Thiết nghĩ, sau khi đã có văn bản kết luận, tìm ra nguyên nhân, thiếu sót, thì tất cả các bên liên quan đều phải rút kinh nghiệm và sớm có giải pháp khắc phục. Trước mắt, việc cần làm ngay đó là, khẩn trương dựng trường lớp tạm, phục vụ cho việc dạy và học của trường Tiểu học Lượng Minh. Còn về lâu dài, phải sớm lập phương án di dời các hộ dân trong vùng ngập lụt, đảm bảo một cuộc sống ổn định cho người dân.

(Hiến Chương)