Bệnh viện giữ chân bệnh nhân: Phải chăng vì lợi nhuận?
Ông Thái Bá Cảnh, 53 tuổi quê ở xã Diễn Phú, Diễn Châu mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 hơn một năm nay. Cuối tháng 4 năm ngoái, ông đến khám và nằm điều trị tại Bệnh viện đa khoa huyện Diễn Châu. Sau hơn 1 tháng điều trị, bệnh của ông vẫn không thuyên giảm. Mặc dù, rất muốn chuyển tuyến lên chữa ở Bệnh viện nội tiết Nghệ An, nhưng năm lần bảy lượt nài nỉ vẫn không được chấp nhận, ông Cảnh đành phải tiếp tục điều trị ở đây thêm một tháng nữa. Đến cuối tháng 6/2011, lúc này, bệnh của ông đã diễn biến theo chiều hướng xấu, mắt mờ, răng lung lay, tê mỏi nhiều 2 chi dưới, lượng đường huyết tăng tới 28,5 mmol/l (milimôn/lít), bệnh viện Diễn Châu mới làm thủ tục cho ông chuyển tuyến. Trong khi đó, theo quy định số 2043 của Sở y tế Nghệ An, bệnh nhân đái tháo đường ở mức gluco huyết tương máu lúc đói dưới 11 mmol/l phải cho chuyển lên tuyến trên.
Tương tự trường hợp ông Cảnh, cả 2 mẹ con chị Đặng Thị Hương ở phương Hưng Bình, TP Vinh hiện đang điều trị ở BV Nội tiết. Chị Hương mắc bệnh tiểu đường đã 11 năm nay, còn mẹ chị đã ngoài 80 tuổi bị đái tháo đừơng biến chứng nặng, dẫn đến suy gan. Mặc dù có thẻ khám chữa bệnh ban đầu tại BV đa khoa TP Vinh, nhưng chị Hương vẫn đưa mẹ đến điều trị tại đây. Vì theo chị, tuy đi trái tuyến, vượt tuyến, tốn tiền một tý nhưng bù lại yên tâm chữa trị. Chị Hương nêu lý do: Ở BV Đa khoa TP Vinh không cho chuyển tuyến vì lý do ở đây cũng có phòng, có khoa điều trị, tôi ra ngoài này yên tâm hơn, vì đây chuyên khoa hơn, ở đó khi thì họ nói máy xét nghiệm hỏng, khi thì mất điện nên tôi ra BV Nội tiết điều trị yên tâm hơn, cho dù phải đồng chi trả 30% nhưng tôi vẫn thấy thoải mái.
Trường hợp của bà Nguyễn Thị Thanh ở xã Quỳnh Thanh, huyện Quỳnh Lưu cũng vậy. Bà Thanh được chẩn đoán là bị sỏi thận cần phải phẫu thuật. Do khó khăn trong việc xin chuyển tuyến, nên bà “bỏ qua” nơi khám chữa bệnh ban đầu, vượt tuyến đến điều trị tại Bệnh viện hữu nghị đa khoa tỉnh.
Đây chỉ là 3 trong số nhiều trường hợp bệnh nhân bị bệnh viện “giữ chân”. Không hiếm các trường hợp bệnh nhân thì năn nỉ cố xin chuyển tuyến còn bệnh viện thì nhùng nhằng cố giữ bệnh nhân. Tình trạng này không chỉ diễn ra ở bệnh viện tuyến huyện mà còn xảy ra cả các bệnh viện tuyến tỉnh. Nhiều người bệnh phản ánh, mặc dù không cho chuyển tuyến nhưng cán bộ y tế cũng không giải thích thỏa đáng cho người bệnh, chỉ nói chung chung là bệnh chưa đến lúc cần phải chuyển. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính của các ca bệnh vượt tuyến, trái tuyến gia tăng. Bác sỹ Nguyễn Văn Hoàn, Giám đốc BV Nội tiết Nghệ An cho rằng: Việc cho bệnh nhân chuyển tuyến muộn và chậm, dẫn đến bệnh nặng, gây tốn kém cho người bệnh và gây khó khăn trong quá trình điều trị cho các bệnh viện tuyến trên như chúng tôi. Trường hợp nặng quá khả năng buộc chúng tôi lại phải chuyển tuyến trung ương. Dẫn đến chi phí ăn ở, thuốc men của bệnh nhân BHYT cũng như không có BHYT đều lớn hơn rất nhiều…
Qua tìm hiểu của phóng viên chúng tôi, nhiều cán bộ trong ngành y tế cho biết, với việc khoán quỹ bảo hiểm theo định suất hiện nay cho các cơ sở y tế thì chuyện “giữ chân” bệnh nhân là lẽ đương nhiên. Nếu bệnh nhân đến khám, bệnh viện giữ lại điều trị ở cơ sở khám chữa bệnh ban đầu của mình thì có thể quản lý được nguồn quỹ, không bị thâm hụt quỹ. Từ đó, đơn vị sẽ tiết kiệm được nhiều chi phí hơn và sẽ được hưởng lợi nhuận nhiều hơn so với việc chuyển bệnh nhân lên tuyến trên. Bác sỹ Dương Công Hoạt, Giám đốc BV Nhi Nghệ An phản ánh: Vượt quỹ BHYT đang là một vấn đề trong thực hiện chính sách BHYT rồi đây phải bàn lại, đây là một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho bệnh nhân, chắc chắn phải trong thời gian tới chắc chắn phải tính lại lộ trình này.
Dư luận đang đặt câu hỏi về sự công bằng trong việc phân chia thẻ khám chữa bệnh BHYT. Họ cho rằng có chuyện ưu ái cho bệnh viện này, bệnh viện khác cũng như có chuyện “lôi kéo thẻ” của các cơ sở y tế với cơ quan bảo hiểm, thậm chí với chính quyền địa phương. Về vấn đề này, bác sỹ Phạm Gia Vân - Phó giám đốc cơ quan BHXH khẳng định, việc phân quỹ thẻ BHYT từ trước đến nay luôn được thực hiện rõ ràng minh bạch. Khi Sở Y tế lập danh sách các cơ sở y tế đủ năng lực khám chữa bệnh chuyển qua thì cơ quan BHXH mới tiến hành phân bố số người dân có thẻ BHYT về khám, chữa bệnh và được chăm sóc sức khỏe tại các cơ sở y tế đó. Việc phân bố dựa trên đánh giá năng lực các khám chữa bệnh của cơ sở y tế cũng như các yếu tố gần gũi về mặt địa lý để tạo điều kiện thuân lợi cho người dân.
Qua trao đổi lãnh đạo một số bệnh viện cho biết trong thực tế, các trường hợp cho chuyển tuyến muộn và chậm không nhiều lắm. Còn việc một số bệnh viện giữ bệnh nhân để xảy ra các sự cố đáng tiếc, thực chất là do không tiên lượng được diễn biến bệnh tình. Bác sỹ Nguyễn Danh Linh, Giám đốc BV hữu nghị đa khoa tỉnh có ý kiến: Việc lôi kéo thẻ BHYT hoặc giữ bằng thủ tục hành chính trong khi anh không làm được, vẫn cố tình để làm sai cho người bệnh, điều trị sai cho người bệnh càng nặng hơn là anh đã vi phạm. Hiện tượng đó không phổ biến, trừ một số trường hợp người thầy thuốc không tiên liệu được bệnh đó cần phải chuyển tuyến.
Bệnh viện giữ chân bệnh nhân, phải chăng là do lợi nhuận? Đem câu hỏi này trao đổi với bác sỹ Bùi Đình Long - phó giám đốc Sở y tế, thì bác sỹ Long thừa nhận là có. Nguyên nhân là do cơ chế khoán quỹ bảo hiểm theo định suất. Nếu số bệnh nhân có thẻ BHYT khám chữa bệnh ban đầu càng lớn và ở lại điều trị tại bệnh viện càng nhiều thì lợi nhuận càng cao. Tuy nhiên, số người phản ánh việc chuyển tuyến khó khăn chủ yếu rơi vào 3 đối tượng. Đối tượng thứ nhất có tâm lý không tin tưởng tuyến dưới muốn lên tuyến trên điều trị cho yên tâm. Thứ 2, một số bệnh nhân đi khám chữa bệnh theo nhu cầu, nhưng vì có mối quan hệ quen thân hoặc phát hiện bệnh tại đây nên nằm lại điều trị và quay trở lại tuyến dưới xin giấy chuyển tuyến để được thanh tóan BHYT. Trường hợp thứ 3, bao gồm các bệnh nhân bị bệnh mãn tính khám ở tuyến Trung ương được cấp giấy hẹn tái khám theo quy định. Song khi khám và điều trị lần đầu và ra viện lại không lấy giấy hẹn. Đến thời gian tái khám, họ phải xin cấp lại quy trình chuyển tuyến ban đầu. Qua số liệu điều tra của phòng Nghiệp vụ y, Sở y tế có khoảng 80% bệnh nhân có thể nằm điều trị tuyến dưới nhưng lại xin chuyển về tuyến trên.
Bác sỹ Bùi Đình Long cũng cho rằng trong thực tế số bệnh nhân được chuyển tuyến là rất lớn. Cụ thể, hàng tháng có tới 45-50% số Quỹ khám chữa bệnh BHYT tuyến huyện dành cho chuyển tuyến tỉnh. Và mỗi tháng, BHXH Nghệ An phải chuyển cho Bệnh viện tuyến Trung ương 6 - 10 tỷ đồng do điều trị chuyển đa tuyến. Phó giám đốc Sở y tế Bùi Đình Long khẳng định: Vấn đề giữ bệnh nhân gây khó khăn cho người bệnh chúng tôi khẳng định là có, nhưng do yếu tố khách quan. Còn lại giữ bệnh nhân để bệnh nặng tỷ lệ này không nhiều lắm. Quan điểm của chúng tôi không điều trị được sẽ cho chuyển. Vì vậy, song song với công tác nâng cao chất lượng KCB, ngành y tế chú trọng đào tạo cán bộ giảm tối đa chuyển tuyến TƯ…
Mặc dù đã có văn bản liên ngành quy định về nơi khám chữa bệnh ban đầu và chuyển tuyến của Sở Y tế và BHXH tỉnh. Song, để giải quyết tình trạng bệnh viện giữ chân bệnh nhân như người dân phản ánh, thì cần phải có thời gian. Về phía các cơ sở khám chữa bệnh, cần nỗ lực nâng cao chất lượng điều trị, phát triển nguồn nhân lực, nâng cao y đức, gây dựng thương hiệu tạo niềm tin với nhân dân. Về phía người bệnh, cần phải tin tưởng, an tâm chữa trị nơi khám chữa bệnh ban đầu, bởi hiện nay nhiều bệnh viện tuyến dưới đã đầu tư nâng cấp và có thể đảm nhận được những ca bệnh khó.
(Hiến Chương)
