Bài học từ vụ Trại lợn giống ngoại Thái Dương
Trại lợn giống ngoại Thái Dương thuộc Công ty cổ phần thức ăn chăn nuôi Thái Dương, được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt đầu tư tại xã Đại Sơn, huyện Đô Lương từ năm 2005. Các tiêu chuẩn về môi trường cho quy mô đàn lợn 5000 con được công ty cam kết đảm bảo với sự xác nhận đầy đủ của Sở Tài nguyên Môi trường Nghệ An.
Song sự việc bắt đầu trở nên phức tạp kể từ năm 2006, khi trại lợn tăng tổng đàn lên 35.000 con; trong khí đó hệ thống xử lý chất thải, nước thải không được đầu tư đúng như cam kết. Vào mùa mưa, các chất thải, nước thải từ các hồ chứa bị tràn ra ngoài, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng tới đời sống và sản xuất của người dân. Theo giám định của Sở Tài nguyên môi trường, nhiều chỉ số ô nhiễm trong nước thải đã vượt quy định cho phép từ 10 - 15 lần.
Trước tình trạng đó, hơn 6 năm nay, nhân dân xã Đại Sơn đã rất nhiều lần gửi đơn thư phản ánh, kiến nghị các cấp chính quyền, các ngành chức năng của tỉnh xem xét giải quyết; yêu cầu công ty Thái Dương khắc phục ô nhiễm. Và từ tháng 8/2009 đến nay, các cơ quan ban ngành chức năng của tỉnh, huyện Đô Lương và xã Đại Sơn cũng đã hơn chục lần ra quyết định xử phạt hành chính đối với công ty với tổng số tiền gần 73 triệu đồng. UBND tỉnh Nghệ An đã nhiều lần tổ chức các cuộc họp, ban hành tới 7 thông báo nêu các kết luận chỉ đạo, ổn định tình hình và khắc phục ô nhiễm môi trường ở trại lợn Thái Dương. Thế nhưng, công ty Thái Dương vẫn không chấp hành kịp thời và đầy đủ các quyết định của tỉnh. Tình trạng ô nhiễm không những không được khắc phục, mà ngày càng nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng tới đời sống và gây thiệt hại tới sản xuất của người dân nhiều hơn.
Cuối năm 2011, sự bức xúc của nhân dân trên điạ bàn ngày càng lên cao. Nhiều người dân tụ tập trước trại lợn phản đối quyết liệt, cản trở hoạt động của doanh nghiệp. Đỉnh điểm của sự việc là vào ngày 31 tháng 12 năm 2011, gần 2000 người dân đã tụ tập phản đối, hùa nhau xông vào trại, đuổi lợn ra ngoài. Khi lực lượng công an tới can thiệp, một bộ phận quá khích đã chống đối. Hậu quả là 14 người đã bị cơ quan công an khởi tố và bắt tạm giam về tội gây rối trật tự công cộng và chống người thi hành công vụ. Sau vụ việc này, doanh nghiệp Thái Dương cũng bị thiệt hại gần 70 tỷ đồng.
 |
 |
| Cuối năm 2011, gần 2000 người dân đã tụ tập phản đối, hùa nhau xông vào trại, đuổi lợn ra ngoài |
Vụ việc đã xảy ra trong thời gian dài nhưng đến nay, tình trạng ô nhiễm ở trại lợn Thái Dương vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Các đối tượng vi phạm vẫn còn bị tạm giam. Song vấn đề lớn mà dư luận đặc biệt quan tâm đó là vai trò, hiệu lực của các cấp chính quyền các ngành liên quan trong vấn đề xử lý sai phạm của doanh nghiệp. Vì sao công ty Thái Dương không thực hiện nghiêm các thông báo, xử phạt của chính quyền các cấp và các ngành, nhưng chính quyền vẫn không có giải pháp mạnh để yêu cầu doanh nghiệp thực hiện, năng hơn là đình chỉ hoạt động. Hậu quả để lại từ vụ việc này rất nặng nề. Đó là nhà nước phải trích ngân sách tới 3,5 tỉ đồng để xây dựng khu tái định cư cho các hộ dân trong vùng ô nhiễm. Đó là mất ổn định về trật tự an toàn xã hội tại một vùng quê trước đây vốn rất thanh bình. Quan trọng hơn, đó là làm mất lòng tin của nhân dân về vai trò, năng lực quản lý điều hành của các cấp chính quyền, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân.
 |
| UBND - HDND tỉnh đã tổ chức nhiều cuộc họp để tìm giải pháp cho vụ việc Trại lợn giống ngoại Thái Dương nhưng đến nay vẫn chưa tới hồi kết |
Vụ việc trại lợn giống ngoại Thái Dương chưa tới hồi kết nhưng đã để lại những bài học đắt giá về công tác thu hút đầu tư của tỉnh cũng như các địa phương. Rõ rang, không thể thu hút đầu tư bằng mọi giá, nhất là vì lợi nhuận của doanh nghiệp mà coi nhẹ yếu tố bảo vệ môi trường, càng không thể vì lợi nhuận của doanh nghiệp mà làm tổn hại tới đời sống và sản xuất của người dân. Và sâu xa, đó là cần xây dựng chính quyền đủ mạnh, với đội ngũ cán bộ công chức có phẩm chất, năng lực, bản lĩnh giải quyết công việc của nhà nước và nhân dân trên cơ sở thượng tôn pháp luật, có lý, có tình. Như vậy chúng ta mới có được sự bền vững cho phát triển của kinh tế xã hội của địa phương và cả đất nước.
(Mai Linh)
