Gian nan công tác dân số ở một xã vùng biển
Với 100% dân số làm nghề biển thì suy nghĩ cố hữu từ bao đời của người đi biển là phải có con trai. Con trai để nối dõi, con trai để đi biển, để kế thừa nghề của cha ông. Vì thế, về Tiến Thủy, để tìm đến một gia đình làm nghề biển mà thực hiện KHHĐ thì thật hiếm có. Họ cho rằng nghề biển là nghề vất vả và nguy hiểm nên cần có người đàn ông để chèo chống, chứ phụ nữ thì không thể tham gia được. Nhiều gia đình khi cán bộ dân số đến tuyên truyền còn bị đuổi ra khỏi nhà, rồi bị quát mắng… Đặc biệt với người dân làm nghề biển mà lại là giáo dân thì việc truyên truyền lại khó gấp bội.
Chị Tạ Thị Vân ở thôn Sơn Hải, xã Tiến Thủy, sinh năm 1974 mà đã có 5 đứa con, cháu lớn mới chỉ học lớp 6. Chồng làm nghề biển, lại là người theo đaọ thiên chúa nên anh chị đã không sử dụng bất kỳ một biện pháp tránh thai nào, ngoài việc vợ chồng tự kế hoạch theo chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng. Ngay cả khi cán bộ chuyên trách và cộng tác viên dân số đến tận gia đình thì cũng không dễ dàng thực hiện nhiệm vụ của mình. Họ chỉ dám trò chuyện rồi khuyên nhủ, hướng dẫn cách tránh thai tự nhiên và gợi ý về một vài biện pháp khác mà ít khi đề cập trực tiếp. Trò chuyện với chúng tôi, chị Vân tâm sự rất thật: 5 đứa con vất vả lắm rồi chị ơi, vì thời nay thì phải cho con đi học, theo bạn theo bè, rồi bao nhiêu chi phí trong cuộc sống. Vợ chồng cũng xác định không đẻ nữa nhưng vì với những người theo đạo thiên chúa, sử dụng các biện pháp tránh thai là có tội nên vợ chồng chỉ tự kế hoạch với nhau. Lỡ mà có bầu thì lại phải đẻ tiếp thôi…
Suy nghĩ này là của hầu hết người dân vùng giáo chứ không chỉ riêng chị Vân hay một cá nhân nào. Vì thế, để tiếp cận với họ đã là khó chứ chưa nói đến việc tuyên truyền vận động để họ tham gia chiến dịch chăm sóc SKSS hay thực hiện KHHĐ. Đặc biệt, năm 2012 là năm con Rồng, mà theo tín ngưỡng dân gian thì là năm đẹp và phù hợp để sinh con. Vì thế, chỉ mấy tháng đầu năm nhưng tỷ lệ trẻ được sinh ra trên địa bàn xã đã tăng hơn nhiều lần so với cùng kỳ năm 2011.
 |
| Lễ phát động chiến dịch CSSKSS/KHHGĐ ở Quỳnh Lưu. |
Ngay như chiến dịch Chiến dịch CSSKS đợt 1 năm 2012 được tổ chức tại Tiến Thủy nhưng kết quả cũng không mấy thành công. Mặc dù để chọn lựa được thời gian tổ chức chiến dịch thì cán bộ dân số cũng các cộng tác viên đã phải tìm hiểu thật kỹ càng và chọn ngày lệch với những đợt thuyền bè của ngư dân đi về. Chọn mãi, cuối cùng vẫn trùng với ngày thuyền bè cập bến. Số chị em lại phải ra bến bán cá, phục vụ chồng con sau nhiều ngày lênh đênh trên biển, nên họ không có thời gian để tham gia các buổi tư vấn hay dịch vụ thăm khám sức khỏe. Dù chiến dịch truyền thông về CSSKSS và một trong nhưng đợt tuyên truyền sâu rộng và quan trọng nhất để nâng cao nhận thức của người dân về công tác chăm sóc SKSS và kế hoạch hóa gia đình. Đây là một chiến dịch lớn và mang nhiều lợi ích đến cho người dân. Họ không phải mất thời gian ra trung tâm huyện mà lại được tiếp cận với các dịch vụ tư vấn, chăm sóc sức khỏe sinh sản tại chỗ, phần lớn là miễn phí, chỉ các đối tượng tiếp cận với công nghệ cao như siêu âm, nội soi cổ tử cung..vv. thì mới phải mất thêm một phần kinh phí rất nhỏ. Nhưng vì nhiều lý do khác nhau, từ nhận thức đến đặc thù nghề nghiệp của người dân địa phương nên kết quả của chiến dịch cũng không mấy khả quan.
Có thể nói, với sự nỗ lực hết mình của đội ngũ chuyên trách và cộng tác viên dân số xã Tiến Thủy trong thời gian qua, công tác dân số địa phương đã có nhiều chuyển biến. Song để đạt được mục tiêu đề ra là giảm mức sinh thô, tỷ lệ sinh con thứ 3 cũng như đưa số gia đình ký cam kết thực hiện tốt CSKSS/ KHHGĐ từ gần 64% năm 2011 lên cao hơn trong năm 2012 là điều không dễ. Và là bài toán nan giải của những người làm công tác dân số địa phương.
(Khánh Ly)
