Lao động có tay nghề tại Nghệ An: Thách thức lớn
Nhu cầu cấp bách cho các KKT, KCN
Để vận hành nhà máy tại KKT Đông Nam, Nghệ An, giai đoạn đầu chúng tôi cần 3000 công nhân lao động. Sau đó, số nhân công sẽ tăng lên 5.000 người. Nếu tình hình kinh doanh tiến triển tốt, chúng tôi sẽ mở rộng quy mô và số lượng công nhân nhà máy cần là 7000 người. Trong đó 17% là lao động phổ thông, số còn lại chúng tôi hy vọng sẽ tuyển được những lao động tốt nghiệp ĐH chuyên ngành như kế toán, xuất nhập khẩu hoặc kinh doanh, điện tử... Chúng tôi đã liên hệ với trường Việt - Hàn và sẽ tiếp tục liên hệ các trường khác. Tuy nhiên, rất khó có thể tuyển dụng được lao động chất lượng cao có 5-7 năm kinh nghiệm”- Đó là tâm sự của Ông Sim Woo Sup - Phó TGĐ Công ty điện tử BSE khi trả lời phỏng vấn của phóng viên về nhu cầu nhân lực phục vụ nhà máy sản xuất linh kiện điện tử BSE tại Khu kinh tế Đông Nam Nghệ An.
Trong những năm vừa qua, với những chính sách khuyến khích đầu tư, tạo cơ hội cho nhà đầu tư vào với Nghệ An, tỉnh ta đã thu hút được hàng trăm dự án. Chỉ tính từ năm 2009 đến nay đã có hơn 300 dự án đầu tư tạo được công ăn việc làm cho hàng vạn lao động. Tuy nhiên, phần nhiều vẫn là lao động phổ thông, nhất là các dự án may mặc, khai thác khoáng sản, chế biến gỗ… Với quan điểm thu hút đầu tư vào những dự án có chọn lọc, ưu tiên các dự án công nghệ cao, công nghiệp phụ trợ, điện tử, chế biến nông sản xuất khẩu, trong những năm tới nhu cầu lao động có tay nghề phục vụ cho các Khu công nghiệp, khu kinh tế Đông Nam sẽ rất lớn. Chỉ tính riêng dự án của công ty TNHH sắt xốp Kobelco Việt Nam tại KCN Hoàng Mai đã có nhu cầu trên 1000 lao động có tay nghề cao thuộc các linh vực điện tử, cơ khí, điều hành bảng điều khiển, giám sát môi trường, giám sát an toàn…
Không những thế, các khu kinh tế, khu công nghiệp của các tỉnh trong khu vực Bắc Trung Bộ và vùng duyên hải miền Trung đang trong thời kỳ xây dựng và đi vào vận hành cũng cần một lượng lớn lao động có tay nghề mà nguồn nhân lực tại các tỉnh đó khó đáp ứng được.
![]() |
| Trường ĐH Công nghiệp TP HCM cơ sở Nghệ An tìm hiểu nhu cầu sử dụng lao động tại Tập đoàn Formosa (Hà Tĩnh) |
Thành lập và đi vào hoạt động được 5 năm, KKT Vũng Áng hiện có hơn 153 doanh nghiệp, dự án được cấp Giấy chứng nhận đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh với số vốn đăng ký hơn 16 tỷ USD. Tại đây, có hơn 10.000 lao động đang làm việc cho các doanh nghiệp, các nhà đầu tư. Ngoài lao động của Hà Tĩnh số lao động là người Nghệ An khá đông. Hiện tại các doanh nghiệp có nhu cầu lao động lớn đang trong giai đoạn xây dựng. Trong vòng 3- 4 năm tới khi hầu hết các dự án lớn vận hành và khai thác khi đó nhu cầu lao động đã qua đào tạo và có tay nghề cao là rất lớn, cụ thể giai đoạn 2011-2015 hơn 70.000 người. Riêng dự án khu liên hợp gang thép và cảng Sơn Dương Formosa Hà Tĩnh có diện tích trên 2.200ha, với tổng vốn đầu tư 7,8 tỷ USD đang trong giai đoạn xây dựng nhưng đã có nhu cầu và đang tìm kiếm các lao động có chất lượng cao trong các lĩnh vực luyện kim, nguyên vật liệu, hóa chất, máy móc, điện khí, luyện quặng, môi trường, công nghệ thông tin, điện, điện tử, cơ khí, hàng hải, hóa dầu, với mức lương khởi điểm từ 6-7 triệu đồng/tháng, áp dụng cho cả thời gian đào tạo tại dự án. Tính đến khi hoàn thành và đi vào hoạt động, lượng lao động trực tiếp: 10.000 người, lượng lao động gián tiếp của nhà thầu: 12.000 người, tổng cộng 22.000 người (Số lượng lao động tham gia dự án trong giai đoạn xây dựng trên 30.000 người). Sau khi hoàn thành sẽ trở thành liên hợp nhà máy gang thép (Integrated Steel Plant) lớn nhất trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
![]() |
| Khu kinh tế Vũng Áng có nhu cầu tuyển dụng 70.000 lao động có tay nghề |
Được xác định là trung tâm đào tạo và cung cấp nhân lực cho khu vực Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung vừa là cơ hội, cũng vừa là thách thức cho Nghệ An bởi đến cuối năm 2010, tỷ lệ lao động qua đào tạo của tỉnh mới chỉ đạt 33%, trong đó, số lao động có trình độ kỹ thuật mới đạt 5,54%. Một điều có thể thấy rất rõ là hầu hết các doanh nghiệp đều mong muốn tuyển dụng được những lao động có tay nghề là con em địa phương bởi ngoài những ưu điểm là lao động cần cù thì đây còn là những người lao động có thể gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Tuy nhiên, có một điều mà theo nhiều doanh nghiệp như tập đoàn Formosa Hà Tĩnh, công ty điện tử BSE... thì các ứng viên ở địa phương thường kém về ngoại ngữ, thiếu kỹ năng mềm mà sẽ là trở ngại khi làm việc trong các doanh nghiệp nước ngoài. Đây cũng là điều để các nhà hoạch định chính sách, các cơ sở đào tạo cũng như người lao động Nghệ An phải suy ngẫm và hành động ngay để có thể đáp ứng được yêu cầu của thời kỳ Hội nhập kinh tế quốc tế.
Cần có sự kết hợp của "3 nhà"
Trên địa bàn tỉnh Nghệ An hiện có 6 trường Đại học, 05 trường Cao đẳng , 05 trường Cao đẳng nghề; 8 trường Trung cấp nghề cả công lập và ngoài công lập. Những năm qua, UBND tỉnh đã tập trung đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao năng lực cho các cơ sở đào tạo và dạy nghề. Đồng thời, tỉnh cũng đã quan tâm đến phát triển đội ngũ giáo viên bằng các cơ chế thu hút, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ.
Trường Cao đẳng kinh tế kỹ thuật Nghệ An có bề dày trên 50 năm với 3 hệ đào tạo từ trung cấp, cao đẳng và liên thông lên đại học. Hiện trường đang đào tạo hơn 8000 sinh viên, trong đó có cả sinh viên nước bạn Lào. Những năm qua, trường đã được đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ dạy và học như camera, máy chiếu, máy vi tính, thư viện điện tử, hệ thống phòng thí nghiệm, vườn thực nghiệm... Một điều rất hay ở trường Cao đẳng kinh tế Kỹ thuật Nghệ An là bên cạnh việc liên hệ thực tập cho sinh viên sắp tốt nghiệp, trường còn đưa học sinh sinh viên đi trải nghiệm thực tế tại các doanh nghiệp như Tập đoàn KHKT Hồng Hải, Bắc Ninh hay liên kết với công ty Oleco đưa sinh viên đi thực tập sinh tại đất nước Israel. Tham gia thực tập sinh tại Israel, các em có cơ hội vừa học vừa làm với mức lương khá cao, được tiếp cận công nghệ cao trong lĩnh vực nông-lâm nghiệp hàng đầu thế giới của đất nước Israel. Trường cũng có mối quan hệ chặt chẽ với Hội doanh nghiệp vừa và nhỏ, Hội doanh nghiệp trẻ của tỉnh vừa nắm được nhu cầu lao động của các doanh nghiệp vừa tạo cơ hội việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.
![]() |
| Giờ học tài chính máy tại trường CĐ Kinh tế -kỹ thuật Vinh |
Trường Công nghiệp TP HCM cơ sở Nghệ An là một trong những dự án đầu tư vào lĩnh vực giáo dục ở Nghệ An. Đây là một địa chỉ đào tạo có cơ sở vật chất, trang thiết bị khá hiện đại. Đặc biệt với những ngành kỹ thuật, các thiết bị thực hành được nhà trường đầu tư đổi mới như thiết bị thực hành động cơ ô tô, công nghệ động lực, điện tử, viễn thông, hóa dầu... Đồng thời trường cũng khuyến khích phong trào nghiên cứu khoa học trong giáo viên học sinh. Những công trình nghiên cứu có giá trị được giữ lại làm thiết bị giảng dạy cho học sinh của trường. Để tạo cơ hội việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp, nhà trường đã tìm đến các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng lao động ở trong tỉnh và khu vực như Tập đoàn Formosa Hà Tĩnh. Khởi công tháng 7/2008, với tổng số vốn giai đoạn 1 lên tới 7,8 tỷ USD, Dự án Khu liên hợp gang thép và cảng Sơn Dương Formosa Hà Tĩnh là một trong những dự án lớn nhất khu vực Bắc Miền trung sẽ sử dụng hơn 22.000 lao động. Vì vậy với cách liên hệ trực tiếp như thế này, sẽ có rất nhiều sinh viên của trường sau khi tốt nghiệp có cơ hội tìm được việc làm ổn định tại đây. Đại diện Tập đoàn Formosa tại Hà Tĩnh cũng khẳng định ngoài các cơ sở đào tạo tại tỉnh Hà Tĩnh, doanh nghiệp rất coi trọng các cơ sở đào tạo Nghệ An, nơi có nguồn nhân lực rất dồi dào và có nhiều năm kinh nghiệm trong đào tạo lao động kỹ thuật.
Không chỉ trường ĐH công nghiệp TP HCM cơ sở Nghệ An, trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật Nghệ An, những năm gần đây, bắt nhịp với xu hướng chung của các cơ sở đào tạo trong cả nước, nhiều trường trong tỉnh đã thực hiện tốt mô hình đào tạo gắn nhu cầu doanh nghiệp, thông qua các hợp đồng đào tạo. Có thể kể đến trường Cao đẳng du lịch Cửa Lò ký kết đào tạo cho các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch trong cả nước như Vinpearl...
![]() |
| Lớp học thực hành động cơ ô tô tại trường ĐH Công nghiệp TP HCM cơ sở Nghệ An |
Không chỉ từ phía nhà trường, bản thân các doanh nghiệp trong giai đoạn xây dựng hoặc trước khi đi vào hoạt động cũng trực tiếp đến đặt vấn đề và tuyển dụng sinh viên, học sinh của các cơ sở đào tạo trên địa bàn. Chẳng hạn như công ty điện tử BSE đặt vấn đề với trường cao đẳng Việt Nam - Hàn Quốc tuyển dụng lao động cho dự án nhà máy sản xuất linh kiện điện tử tại Khu kinh tế Đông Nam, các doanh nghiệp chế biến gỗ, may mặc đặt vấn đề với trường trung cấp nghề tiểu thủ công nghiệp…
Tuy nhiên, một thực tế hiện nay là các cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp đang tự tìm đến nhau. Đây cũng là một cách hay nhưng vẫn có những hạn chế là mang tính bột phát, nhỏ lẻ và tốn kém chi phí không đáng có. Hiện nay, Chủ tịch UBND tỉnh cũng đã có quyết định 5579 ngày 19/12/2011 phê duyệt quy hoạch phát triển nguồn nhân lực Nghệ An giai đoạn 2011-2020. Các đề án cụ thể như Chương trình thực hiện Nghị quyết 09-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về xây dựng và phát huy vai trò đội ngũ doanh nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH và hội nhập quốc tế; Đề án đào tạo công nhân kỹ thuật giai đoạn 2012 -2015, có tính đến năm 2020; Đề án đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tỉnh Nghệ An giai đoạn 2012-2020. Tuy nhiên, theo đại diện các trường tại buổi đối thoại trực tiếp về xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao do Đài PT-TH Nghệ An tổ chức ngày 9/5/2012 thì tỉnh cần thành lập một trung tâm dự báo nguồn nhân lực thông qua đó cung cấp các thông tin về nhu cầu nhân lực, các lĩnh vực ngành nghề, chất lượng để các trường có kế hoạch đào tạo và chương trình đào tạo phù hợp; Còn các hội chợ việc làm khi tổ chức thì sinh viên đã đến ngày tốt nghiệp nên nhiều khi ngành nghề học ra lại không phù hợp với lĩnh vực mà xã hội đang cần. Đồng thời, cũng mong tỉnh sẽ là cầu nối giữa các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp để có tiếng nói chung trong đào tạo và sử dụng lao động.
(Hương Giang)




