• Tweet

Xâm nhập "bản AIDS"

Trước khi xâm nhập bản "ết" chúng tôi đã được Ông Vi Thanh Hà - Phó trạm trưởng Trạm y tế xã Đồng Văn kể khá rõ tình hình thực tế tại địa phương này: Trong danh sách mà các trung tâm xét nghiệm chuyển về thì năm 2010, toàn xã phát hiện 52 trường hợp dương tính với vi rút HIV/AIDS. Tháng 1/2011 có đoàn xét nghiệm của tỉnh lên, phát hiện thêm được 13 trường hợp nữa. “Từ đó đến nay, không thấy đoàn nào lên nên hiện giờ trạm cũng không nắm rõ lắm. Danh sách họ chuyển về cho trạm là vậy nhưng trong thực tế chắc chắn còn lớn hơn vì nhiều người sau khi chồng chết, người vợ cũng không đi xét nghiệm bởi họ không quan tâm đến căn bệnh xã hội này” - ông Hà cho biết thêm.

Như để minh chứng cho lời nói của mình, ông Hà đưa cho chúng tôi xem một danh sách dài ngoẵng. Đoạn, ông lấy cây bút đánh vào danh sách những người đã chết. Sơ bộ chỉ trong năm 2010 - 2011, xã Đồng Văn đã có 21 người ra đi vì “ết". Ông Hà buồn rầu: “Năm 2012, chưa có thống kê cụ thể nhưng cũng đã có khoảng hơn 10 người rồi đó. Có nhà chết gần hết rồi, tất cả đều nhiễm HIV, trừ đứa con gái đầu lòng đang học lớp 5”. Đó là trường hợp của cháu Lương Thị V. (12 tuổi) hiện đang sống với ông bà nội ở bản Huồi Muồng. Năm 2011, bố em, ông Lương Văn Đ. phát hiện nhiễm “ết” và chết sau đó ít lâu.  Cuối năm 2011, đến lượt đứa em Vi Văn Cáng (2 tuổi). Và đến đầu năm 2012 này, mẹ V. là  Lương Thị T. cũng mất vì lây nhiễm từ chồng.

Lần theo danh sách có được, chúng tôi đánh đường tìm vào các bản "ết". Khi hỏi về căn bệnh thế kỷ, người dân hồn nhiên trả lời: Bây giờ người nhiễm “H” nhiều vô kể, các bản ở đây sắp hết thanh niên vì “ết” cả rồi… Tiếp xúc với một số cán bộ phụ nữ và công an xã , hỏi về số lượng người nhiễm HIV, chúng tôi chỉ nhận được cái lắc đầu kèm theo câu trả lời: “Không nắm được”.

Thế nhưng, chuyện về những gia đình có người chết vì "ết" thì lại là "chuyện thường ngày ở xã". Có nhà cả bố lẫn còn chết cách nhau có 2 ngày vì bị AIDS, hiện có nhà cả hai anh em ruột đang sống lay lắt... Đã thế, số người nhiễm "H" hầu hết ở thế hệ 8X, 9X và đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa, và nguyên nhân lây nhiễm phần lớn là do tiêm chích ma túy.

Trụ cột mất đi, gánh nặng gia đình dồn lên vai phụ nữ

Thế mới biết sự khốc liệt của cơn “bão ết” và hậu quả mà nó để lại nặng nề như thế nào đối với người dân nơi vùng biên vốn được xem là nghèo nhất nhì tỉnh Nghệ An, thậm chí là của cả nước.

Sống hồn nhiên trong cơn “bão AIDS”

Ở cái tuổi 30 nhưng trông Trần Thị T. già sọm như người phụ nữ đã ngoại ngũ tuần. Khuôn mặt đen đúa khắc khổ nhễ nhại mồ hôi vì phải vác một bó củi to từ trên núi xuống. Từ hồi chồng mất, (mà theo chị thì người ta bảo chồng chết là nghi nhiễm HIV/ AIDS) thì  tất cả mọi công việc nặng nhọc trong nhà đều dồn lên đôi vai yếu ớt của chị. "Vất vả, mệt nhọc nuôi con thì em gắng được, nhưng em sợ lắm, không biết cái con "ết" từ chồng có lây sang em và con hay không, em cũng đang tính xoay xở tiền nong để đi xét nghiệm, em lo lắm, lỡ mà em cũng không may mà bị nhiễm, không biết gia đình em rồi sẽ ra sao..." Tuy nhiên, không phải ai ở xã Đồng Văn có người bị nhiễm, bị chết vì AIDS cũng có suy nghĩ như chị T.

Tiếp chúng tôi trong căn nhà cũ nát tại bản Na Chảo (xã Đồng Văn), Hà Thị H. (SN 1991) buồn bã kể về "câu chuyện buồn" của gia đình. Vào cuối tháng 4 vừa rồi, chỉ cách nhau trong vòng 2 ngày, chị phải chịu 2 cái tang khi cả chồng chị là anh Lương Văn T. (Sinh 1987)  và bố chồng là Lương Văn Th. (Sinh 1965) đều ra đi vì căn bệnh "ết". Căn nhà vốn đã tềnh toàng, rách nát nay càng rách nát hơn khi "trụ cột" là người chồng ra đi. Niềm an ủi duy nhất bây giờ với chị là đứa con trai 1 tuổi, không biết có thoát khỏi nguy cơ lây nhiễm của căn bệnh thế kỷ qoái ác. Buồn hơn, khi hỏi về nguyên nhân cái chết của chồng, Hương nói chỉ nghe người ta nói là chết vì bệnh AIDS chứ bản thân Hương cũng chẳng biết “ết” là gì. Khi được giảng giải một lúc về căn bệnh này, chị đã hiểu ra, nhưng nói đến chuyện đi xét nghiệm để xem có bị nhiễm hay không thì chị tư lự "Phải đợi có tiền mới đi kiểm tra được".

Còn trường hợp của  Hà Văn Đ. (Sinh 1987), cũng ở bản Na Chảo, dù đã đến giai đoạn phía bên kia cuộc đời nhưng vẫn không hay gì về căn bệnh "ết". Ở cái tuổi sức dài, vai rộng nhưng trông Đ thảm hại đến não nề. Toàn thân chỉ còn xương bọc da và luôn nằm thở dốc. Thế nhưng, khi được hỏi, Đ. nói: “Em không nghiện, chỉ chích có mấy lần thôi”. Nhiễm “ết” như thế nào, Đ. không biết…, ngay cả vợ Đ. sinh năm 1992 cũng hồn nhiên chẳng kém chồng, chưa bao giờ biết bao cao su là gì, dù rằng chị cũng nghe đâu đó bảo con “ết” đáng sợ lắm... Hỏi lỡ, nếu một mai hai vợ chồng đều bị "con ma ết" bắt đi, ai nuôi con? - Chị cười, cái cười méo xệch, câm lặng... Em trai của Đ. là Hà Văn N. (SN 1988) cũng đang lay lắt trong những ngày cuối đời cùng vợ và 2 đứa con nhỏ. Cái chết cận kề mà chính họ, và cả bản này, nào có ai quan tâm...?!

Anh Đ. vẫn hồn nhiên vì không biết mình nhiễm AIDS

Chợt nhớ đến câu chuyện của một anh bạn làm ở Hạt kiểm lâm Quế Phong khi đi rừng kể cho chúng tôi nghe: Đồng bào nghĩ rằng con “ết” là con sâu chui vào bụng làm mình đau nên rủ nhau uống rượu để giết “con sâu ết”... Không biết câu chuyện của anh bạn thật hay đùa nhưng nghe đến xót xa. Cán bộ phụ nữ xã Đồng Văn còn cho biết một thực trạng đang tiếp diễn: Một số phụ nữ có chồng chết vì AIDS vài tháng sau lại thấy sống chung như vợ chồng với người đàn ông khác. Chúng tôi tự hỏi, nếu tình trạng này có thực thì không hiểu vài ba năm nữa con số những người nhiễm AIDS và chết do nhiễm AIDS sẽ là bao nhiêu?

Rời huyện Quế Phong trong cái nắng như thiêu, như đốt đang đổ lửa xuống miền biên ải, ráng chiều đỏ quạch, bất giác, một cảm giác ớn lạnh chạy dọc sống lưng, hình ảnh ông Trạm phó trạm y tế xã Đồng Văn với danh sách dài ngoằng những người nhiễm "H" lại hiện ra trước mắt, và văng vẳng câu nói bên tai - Không biết đến bao giờ "Bão AIDS" mới thôi hoành hành bà con dân bản?

(Hữu Đức)