Khai thác cát sạn trên sông Lam: Lợi bất cập hại!
Trước đây, bãi bồi sông Lam đoạn chảy qua xóm 3 của xã Hưng Lĩnh, huyện Hưng Nguyên trải rộng hàng chục mét, là đất canh tác, sản xuất của hàng chục hộ dân. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, dòng chảy đã biến đổi, bờ sông đã bị sạt lở nghiêm trọng không những khi có mưa lụt mà ngay cả ngày thường vẫn diễn ra. Bờ sông giờ đây áp sát vào làng vào tận vườn nhà của các hộ dân. Nguyên nhân một phần cũng do hoạt động khai thác cát sạn trái phép của tàu thuyền, xà lan diễn ra trong thời gian gần đây.
![]() |
| Dòng nước đang dần gặm nhấm diện tích đất sản xuất của người dân |
Hoạt động khai thác phép trên sông Lam thực tế đã diễn ra từ nhiều năm qua, trong mọi điều kiện thời tiết, cả ngày lẫn đêm. Ảnh hưởng và tác động nhiều đến môi trường cũng như cuộc sống của người dân. Thực tế cũng đã xảy ra nhiều vụ va chạm giữa người dân và chủ các phương tiện khai thác cát sạn trái phép trên sông và tình trạng này đang nằm ngoài sự kiểm soát của chính quyền các cấp. Bị đẩy đuổi, truy quét mạnh ở địa bàn này, thì các phương tiện lại chuyển vùng hoạt động sang các địa bàn khác.
![]() |
| Hàng nghìn m3 cát được xúc lên từ dòng sông mỗi ngày |
Dọc bờ sông Lam đoạn chảy qua huyện Hưng Nguyên, hiện có khoảng 8 bến tập kết cát kinh doanh phục vụ nhu cầu xây dựng. Phần lớn các địa điểm kinh doanh này đều hoạt động trái phép, tiêu thụ cát sạn khai thác trái phép trên sông, được chính quyền các xã cho thuê mặt bằng và hàng năm đều phải nộp thuế, các khoản phí cho nhà nước. Sự việc diễn ra từ nhiều năm nay nhưng vẫn chưa được chấn chỉnh. Thực tế, khi các lực lượng chức năng của huyện Hưng Nguyên có mặt cũng chỉ kiểm tra, xử phạt về mặt hành chính đối với các chủ kinh doanh vật liệu xây dựng. Còn đối với hàng chục phương tiện hoạt động khai thác cát trái phép thì gần như bất lực.
![]() |
| Bờ sông Lam bị sạt lở nghiêm trọng do tình trạng khai thac cát sỏi |
Theo lãnh đạo huyện Hưng Nguyên, việc xử lý các hoạt động khai thác cát sạn trái phép đang còn gặp rất nhiều khó khăn, khi các địa điểm khai thác cát được cấp phép thì chưa hoạt động, còn phần lớn các phương tiện hoạt động khai thác trái phép thì đều liên quan đến cuộc sống của hàng trăm hộ dân vạn chài sống bằng nghề sông nước.
Việc đưa các điểm kinh doanh cát cũng như hoạt động khai thác cát đúng theo quy định của pháp luật là phù hợp với yêu cầu thực tế, như vậy môi trường dòng sông được bảo vệ cũng như nhu cầu xây dựng của xã hội. Bởi điều này cũng liên quan trực tiếp đến cuộc sống không chỉ hàng chục hộ dân vạn chài của huyện Hưng Nguyên, mà còn của hàng trăm hộ dân sống bằng nghề sông nước của các huyện Nam Đàn, Thanh Chương, Đô Lương, Anh sơn…. Tuy nhiên, trước khi đưa hoạt động này đi vào quy củ thì cũng cần phải chấn chỉnh, ngăn chặn kịp thời các hành vi khai thác cát ồ ạt trên dòng sông Lam như hiện nay.
(Trần Minh)



