Thiếu đất giữa... rừng
Để từng bước đảm bảo sinh kế lâu dài cho người dân miền núi, phát triển rừng bền vững, năm 2004, Chính phủ đã ban hành Nghị định 200 nhằm đổi mới, rà soát và sắp xếp lại các lâm trường quốc doanh. Trên cơ sở đó, sẽ nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của hệ thống lâm trường, đồng thời bóc tách một phần diện tích đất lâm nghiệp gần khu dân cư để giao cho dân sản xuất. Thế nhưng, sau hơn 9 năm thực hiện, tình trạng người dân miền núi vẫn thiếu đất sản xuất đang diễn ra phổ biến.
Xã Tam Hợp, huyện Quỳ Hợp hiện có 709ha đất lâm nghiệp. Trong số này có đến 604ha, chiếm trên 85% do lâm trường Đồng Hợp, thuộc công ty lâm nghiệp Sông Hiếu quản lý. Sau khi rà soát, mới chỉ có 105ha đất rừng được thu hồi và tạm giao cho các hộ gia đình sản xuất, nếu tính bình quân, thì đến thời điểm này, mỗi hộ chỉ có 350m2 đất lâm nghiệp.
 |
| Người dân miền núi thiếu đất sản xuất ngay cạnh các Lâm trường quốc doanh là thực trạng có ở nhiều địa phương (Ảnh minh họa) |
Cũng như nhiều gia đình khác, gia đình bà Nguyễn Thị Lộc lên vùng đất này lập nghiệp từ những năm 1968 và đã có 4 thế hệ gắn bó ở đây. Thế nhưng, ngoài 3 sào đất vườn thì gia đình chưa hề được giao một m2 đất lâm nghiệp nào để ổn định sản xuất, cải thiện cuộc sống. Không có đất sản xuất, bao nhiêu năm nay, gia đình bà hết làm thuê cho lâm trường lại vào rừng đốt than…
Điều người dân băn khoăn là dù Nghị định 200 của Chính phủ triển khai thực hiện được hơn 9 năm nhưng vẫn xẩy ra tình trạng: Người ăn không hết, kẻ lần chẳng ra - Trong khi người dân thiếu đất rừng sản xuất thì cạnh nhà là những cánh rừng bạt ngàn do các lâm trường quản lý. Xóm Hợp Thành, xã Tam Hợp có 53 hộ dân, được giao 15,5 ha đất rừng để sản xuất. Trong khi đó, theo người dân, chuyện mỗi cán bộ lâm trường có vài chục ha rừng không phải là chuyện hiếm - Ông Trương Văn Dũng – Phó chủ tịch UBND xã Tam Hợp thừa nhận!
Đây cũng là thực trạng chung tại các lâm trường trên địa bàn. Lâm trường Quỳ Hợp hiện có 31 nhân viên chính thức nhưng quản lý hơn 7500ha đất lâm nghiệp, trung bình mỗi người hơn 241ha. Việc các lâm trường được giao diện tích đất lâm nghiệp quá lớn, vượt ngoài khả năng tổ chức sản xuất của mình nên xu hướng các lâm trường thầu đất của nhà nước rồi cho người dân thuê lại để hưởng lợi, rõ ràng đã đi ngược lại với chủ trương của nhà nước.
Huyện Quỳ Hợp cũng đã xác định chỉ có giao đất, giao rừng theo nghị định 200 của CP mới có thể giúp họ ổn định cuộc sống lâu dài. Năm 2012, thực hiện rà soát theo nghị định 200 để phân bổ lại nguồn lực do 2 lâm trường đứng chân trên địa bàn quản lý, đã có 3800ha rừng được giao lại cho chính quyền địa phương, nhưng thực chất, số diện tích này phần lớn chỉ được bàn giao trên giấy, bởi phần lớn diện tích này đã được cấp trùng, một số diện tích người dân đang sản xuất, số ít còn lại ở những vị trí hiểm trở, chưa có đường sá đi lại, xa khu dân cư nên người dân không thể sản xuất.
Ông Nguyễn Đình Tùng – Phó chủ tịch UBND huyện Quỳ Hợp cho biết thêm: Trong 3800 ha có 2 loại, một loại đã cấp trùng, sử dụng trùng, diện tích này cơ bản dân đã và đang sử dụng ổn định, chỉ có việc lập hồ sơ cấp giấy, không phải giao nữa, còn một loại lâm trường tự nguyện trả, thì chủ yếu là xa dân, chưa có đường vào nên chưa cấp.
Ông Trương Văn Dũng – Phó chủ tịch UBND xã Tam Hợp không giấu được sự bức xúc trước nhu cầu về đất sản xuất cho dân, xã đã nhiều lần đề nghị nhưng vẫn chưa được giải quyết. Trong năm 2013, đã có rà soát lại, nhưng hai bên vẫn chưa đi đến thống nhất cuối cùng để đáp ứng nhu cầu đất sản xuất cho người dân…
Không riêng gì xã Tam Hợp mà đến nay trên 2460 hộ dân của huyện miền núi Quỳ Hợp đang hàng ngày mong chờ được giao đất để trồng rừng. Sẽ không thể chậm trễ hơn nữa trong việc rà soát những diện tích rừng sử dụng kém hiệu quả để thu hồi và giao lại cho người dân. Bởi có đất sản xuất, có rừng bảo vệ, khoanh nuôi không những thực hiện đúng chủ trương lớn của Đảng và nhà nước là từng bước đảm bảo sinh kế lâu dài cho người dân miền núi, mà trước mắt là giảm được tình trạng nghèo đói đang có chiều hướng ngày một gia tăng ở các khu vực nông thôn, miền núi.
(Hồng Phong – Hữu Đức)
