Giải pháp nào cho nguồn nước sinh hoạt ở nông thôn hiện nay?
Hơn 4 tháng nay gần 1.000 người dân ở xóm Trung Độ, xã vùng cao Tân Hợp, huyện Tân Kỳ phải đối mặt với tình trạng thiếu nước sinh hoạt trầm trọng.
Hàng ngày người dân phải vượt 5km đến Mó Ráng để lấy nước, thế nhưng hiện mức nước ở Mó cũng đã cạn đến đáy.
Dù nước cạn, lại không đảm bảo vệ sinh nhưng không còn cách nào khác, người dân ở đây vẫn phải lấy về để phục vụ sinh hoạt hàng ngày. Anh Nguyễn Văn Hương – xóm Trung Độ - Tân Hợp – Tân Kỳ cho biết: "Nhà anh ở tận cuối làng, giữa trưa nắng như đổ lửa trong mấy ngày qua, nhưng người dân ở đây vẫn phải dành nhau từng xô nước"
Hiện tại nguồn nước dùng cho sinh hoạt của người dân Tân Hợp rất khó khăn, tất cả các bể chứa nước, giếng nước đều đã cạn kiệt.
Với những hộ gia đình không có phương tiện đi lấy nước thì phải mua nước với giá 100 nghìn đồng/1m3. Đây là mức giá quá cao đối với người dân thuộc xã vùng cao của huyện Tân Kỳ- nơi có tới 50% gia đình thuộc diện hộ nghèo.
Còn đối với những hộ sử dụng xe máy đi lấy nước thì chi phí cho xăng xe phải mất tới 50 nghìn đồng/ngày.
Nhiều hộ gia đình đã đầu tư trên 10 triệu đồng để thuê máy về khoan giếng nhưng chỉ sử dụng được một thời gian thì nguồn nước cũng cạn kiệt.
Ngay tại cụm trường mầm non ở xóm Trung Độ, Nhà trường đã thuê máy khoan giếng sâu tới 80m mà vẫn không có nước .
Theo Cô Lang Thị Thanh – Giáo viên trường mầm non xã Tân Hợp thì những ngày này các bậc phụ huynh mỗi khi đưa con tới trường đều phải kèm theo một can nước để có thể vệ sinh cho các cháu…
Tình trạng thiếu nước sinh hoạt hiện nay không chỉ xảy ra ở các huyện miền núi, nơi có địa hình cao, phụ thuộc vào thời tiết, mà ngay ở các huyện đồng bằng, ven biển, nước sạch cho sinh hoạt cũng là vấn đề nan giải.
Trước khi sát nhập vào thành phố Vinh, xã Hưng Chính thuộc địa giới hành chính của huyện Hưng Nguyên. Vì thế việc cung cấp nước trong sinh hoạt do Trung tâm cấp nước Hưng Nguyên đáp ứng.
Tuy nhiên, với thiết bị máy móc, mạng đường ống cũ kỹ, chỉ có khoảng 60% dân số của xã Hưng Chính có nước sinh hoạt, còn lại là sử dụng nước trời và nước giếng khoan.
Những tháng không có mưa, nhiều người dân vẫn phải mua nước sinh hoạt với giá cao 100 nghìn đồng/1 khối.
Theo thống kê, nhiều địa phương trong tỉnh, hiện đang trong tình trạng thiếu nước sinh hoạt kéo dài nhiều năm nay, nhất là vào dịp hè.
Tại các xã Hưng Trung, Hưng Yên Nam (huyện Hưng Nguyên); Nghi Vạn, Nghi Hoa (huyện Nghi Lộc) và nhiều xã khác ở Diễn Châu, Tân Kỳ, Đô Lương, Quỳ Hợp … luôn trong tình trạng thiếu nước, do nguồn nước ngầm bị nhiễm phèn hoặc nhiễm mặn. Có nhiều nguyên nhân đẫn đến thực trạng kể trên nhưng nhìn chung đó là do các công trình nước sạch chưa được đầu tư xây dựng tại địa phương hoặc đã được đầu tư nhưng công suất nhỏ và đang trong tình trạng xuống cấp, hư hỏng.
Để khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt, nhiều địa phương cũng đã có những giải pháp thực tế, trong đó huyện vùng trũng Yên Thành là một điển hình.
Ngoài 16 nhà máy nước với mô hình nhà nước, địa phương và nhân dân cùng đầu tư đang hoạt động hiệu quả, năm 2015, huyện Yên Thành đã thu hút được “dự án cấp nước sạch và VSMT liên xã Long Thành, Khánh Thành, Vĩnh Thành và Trung Thành”. Đây là dự án được hỗ trợ từ nguồn vốn vay của Ngân hàng phát triển Châu Á ( ADB) với tổng mức đầu tư 113 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn đầu tư dự án được vay từ ngân hàng ADB là 87 %, số còn lại là vốn đối ứng từ các hộ đấu nối sử dụng nước từ dự án, ngân sách địa phương.
Thời gian tới, toàn huyện sẽ phấn đấu xây dựng thêm 5 nhà máy nước, cung cấp nước sạch cho nhân dân ở cả 32 xã, thị trấn. Ông Nguyễn Viết Hưng – Phó chủ tịch UBND huyện Yên Thành khẳng định “Trong những năm tới, chúng tôi sẽ tiếp tục tuyên truyền nâng cao ý thức cho người dân...xây dựng quy hoạch và bổ sung quy hoạch hệ thống nhà máy nước và hệ thống cung cấp nước sạch cho nhân dân trên địa bàn để kêu gọi đầu tư các dự án; huy động mọi nguồn lực để xây dựng các nhà máy theo quy hoạch. Đồng thời chỉ đạo công tác giải phóng mặt bằng tạo mọi điều kiện thuận lợi để xây dựng...”
Không chỉ riêng Yên Thành, khắc phục tình trạng thiếu nước sạch cho người dân, tỉnh Nghệ An đang thực hiện nhiều giải pháp, tranh thủ huy động các nguồn vốn để đầu tư xây dựng công trình nước sạch, ưu tiên cho những địa phương có đông hộ dân sinh sống, các cụm dân cư gần những khu công nghiệp, cụm công nghiệp để kết hợp cấp nước cho sản xuất, kinh doanh.
Tỉnh cũng khuyến cáo người dân đầu tư xây dựng các bể chứa nước mưa; thực hiện các giải pháp tích trữ, tiết kiệm nước sạch, nhất là trong mùa hè.
Nghệ An phấn đấu trong năm 2015, hoàn thành giai đoạn 1 dự án nâng cấp Nhà máy nước thị xã Cửa Lò từ 3.000 m3/ngày đêm lên 16.000 m3/ngày đêm; Nhà máy nước thị xã Thái Hòa từ 4.000 m3/ngày đêm lên 16.000 m3/ngày đêm; Nhà máy nước huyện Quỳnh Lưu từ 3.000 m3/ngày đêm lên 10.000 m3/ngày đêm.
Vấn đề nước sạch và vệ sinh môi trường ở khu vực nông thôn được xem là một trong những tiền đề cơ bản nhằm góp phần xây dựng nông thôn mới theo hướng văn minh, hiện đại.
Tuy nhiên với thực tế hiện nay thì để thực hiện thắng lợi mục tiêu này đang rất cần sự nỗ lực vào cuộc của chính quyền địa phương các cấp, đồng thời làm thay đổi tư duy và nhận thức của người dân về vấn đề nước sạch để cùng đầu tư và phát huy các công trình nước sạch ở địa phương.
(Hoài Thanh – Bùi Thọ)
