Cúm gia cầm có thể nguy hiểm hơn nếu kết hợp với virus cúm mùa

Những người làm việc trong trang trại chăn nuôi gia cầm và bò là nhóm chính bị ảnh hưởng bởi H5N1 trong đợt bùng phát đang diễn ra tại Mỹ. (Ảnh:KARRASTOCK)

Cúm gia cầm dường như đang gia tăng ở Mỹ, nhưng chỉ ở những người tiếp xúc với động vật bị nhiễm bệnh - cụ thể là bò và gia cầm.

Kể từ tháng 4 năm 2024 đến nay, Mỹ đã chứng kiến 36 trường hợp cúm gia cầm H5N1 ở người trên 17 tiểu bang. Trong đó có 16 trường hợp ở California, bảy trường hợp trong số đó được chẩn đoán vào tuần kết thúc vào ngày 20/10. Cùng tuần đó, sáu công nhân tại một trang trại trứng ở Washington cũng được chẩn đoán mắc bệnh.

Mặc dù ngày càng có nhiều trường hợp được báo cáo, các chuyên gia vẫn chưa tìm thấy bất kỳ trường hợp nào về việc virus lây lan giữa người với người. Các chuyên gia cho rằng H5N1 vẫn là mối lo ngại ở mức độ thấp cho đến khi nó xảy ra.

Tuy nhiên, trên thực tế đã ghi nhận trường hợp khiến giới chuyên môn lo lắng khi một bệnh nhân nhập viện ở bang Missouri được chẩn đoán mắc H5N1 vào tháng 8 và các nhân viên y tế điều trị đã xuất hiện các triệu chứng tương tự. Tuy nhiên, các xét nghiệm của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) của Mỹ phát hiện ra rằng, không có bác sĩ nào thực sự mắc virus, nên đã loại trừ khả năng lây lan từ người sang người. CDC nhắc lại rằng rủi ro đối với những người không tiếp xúc với động vật có khả năng bị nhiễm bệnh vẫn ở mức thấp .

Tuy nhiên, sự lây lan liên tục của H5N1 đã đặt ra một số câu hỏi: Liệu virus có thể trở nên nguy hiểm hơn không? Liệu nó có thể bắt đầu lây lan giữa người với người không?

Virus có thể trở nên nguy hiểm hơn?

Kể từ ca H5N1 đầu tiên vào tháng 4 năm nay, các ca nhiễm ở Mỹ chủ yếu xảy ra ở những người làm việc trong trang trại chăn nuôi gia cầm hoặc sữa, tất cả đều có các triệu chứng nhẹ, chẳng hạn như đỏ mắt hoặc ho. Tại một cuộc họp báo của CDC được tổ chức vào ngày 24/10 vừa qua, Eric Deeble thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ cho biết các triệu chứng về mắt có thể do lông vũ hoặc các vật chất chứa virus khác xâm nhập vào mắt của người lao động.

Theo lịch sử, các ca nhiễm H5N1 ở người nghiêm trọng hơn nhiều. Từ khi phát hiện ra chủng virus này vào năm 1997 đến tháng 6 năm 2024, hơn 900 người đã bị nhiễm bệnh và hơn một nửa trong số đó đã tử vong. Ai Cập, Trung Quốc và Campuchia đã báo cáo nhiều ca bệnh nhất.

Chủng H5N1 ở Mỹ có vẻ ít nghiêm trọng hơn, nhưng vẫn còn quá ít trường hợp ở người để đưa ra kết luận chắc chắn về độc lực của nó, Francesco Branda, một nhà dịch tễ học tại Đại học Campus Bio-Medico ở Rome, cho biết. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh ở Mỹ liên quan đến những người làm việc trong trang trại khỏe mạnh, vì vậy không rõ liệu người lớn tuổi hoặc những người mắc các bệnh lý khác cũng có biểu hiện các triệu chứng nhẹ hay không.

Bộ gien từ các mẫu H5N1 từ sáu trường hợp ở California, Mỹ cho thấy không có đột biến mới nào có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nhiễm trùng. "Tuy nhiên, cần nhớ rằng virus cúm được biết đến với khả năng đột biến nhanh chóng, vì vậy điều này có thể thay đổi theo thời gian", Branda cho biết.

Một khả năng đáng lo ngại là sự tái tổ hợp: Nếu nhiều chủng cúm lây nhiễm cho cùng một người, chúng có thể trộn lẫn và kết hợp các phân đoạn ADN của chúng, tạo ra một chủng hoàn toàn mới. Khi Mỹ bước vào mùa cúm, sự tái tổ hợp có thể xảy ra ở những công nhân làm việc ở nông trại bị nhiễm cúm theo mùa và H5N1 cùng một lúc. Điều này có thể dẫn đến sự xuất hiện của một chủng mới, cực kỳ độc lực, có khả năng dẫn đến một đợt bùng phát hoặc đại dịch. Sự tái tổ hợp đã tạo ra loại virus gây ra đại dịch cúm lợn năm 2009.

Các phòng xét nghiệm y tế công cộng đang xét nghiệm H5N1 ở những người tiếp xúc với động vật bị nhiễm bệnh, chẳng hạn như bò và chim, và những người có kết quả xét nghiệm dương tính với cúm nhưng âm tính với các loại cúm theo mùa, như bệnh nhân ở bang Missouri.

Tuy nhiên, khi mùa cúm bắt đầu, các phòng xét nghiệm địa phương có thể chứng kiến sự gia tăng trong xét nghiệm cúm thường xuyên. Bệnh nhân ở bang Missouri của Mỹ đã gióng lên hồi chuông cảnh báo vì người bệnh cho biết mình không tiếp xúc với động vật bị nhiễm bệnh, làm dấy lên khả năng họ có thể bị nhiễm H5N1 từ người.

Tuy nhiên, "vẫn có khả năng phơi nhiễm là từ động vật hoặc sản phẩm từ động vật mà chúng ta chưa xác định được", Demetre Daskalakis, giám đốc Trung tâm quốc gia về miễn dịch và bệnh hô hấp của CDC, cho biết tại cuộc họp báo. Mèo nhà, chim hoang dã và sữa chưa tiệt trùng là những con đường phơi nhiễm tiềm ẩn không thể loại trừ.