Nâng cao chất lượng Thỏa ước lao động tập thể ở doanh nghiệp Nghệ An
Bí quyết để Công ty CP tư vấn và xây dựng thủy lợi Nghệ An có thể vượt qua được những thời điểm khó khăn và khẳng định được thương hiệu trong làng tư vấn thiết kế tỉnh nhà chính là yếu tố biết quan tâm đến vấn đề con người, xem con người là nguồn lực cốt lõi cho sự phát triển của doanh nghiệp. Đây cũng là một trong những đơn vị của Sở NN&PT có truyền thống thực hiện tốt việc thương lượng, ký kết xây dựng thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT). Trên cơ sở pháp luật quy định và khả năng của đơn vị, văn bản thỏa ước lao động tập thể của công ty luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi cho người lao động từ chế độ phúc lợi đến môi trường làm việc cũng như các chế độ khác. Chính nhờ thực hiện tốt thỏa ước lao động đã tạo được niềm tin cho người lao động và tạo được sự đồng thuận cao trong đơn vị. Qua đó người lao động trong công ty đã chung sức, chung lòng xây dựng đơn vị ngày một phát triển. Minh chứng là những kết quả đạt được về sản xuất kinh doanh của đơn vị trong những năm qua luôn ở mức cao. Tính từ năm 2006 lại nay, các tiêu chí của đơn vị đều tăng gấp 3 lần.
Với các công ty tư vấn, vấn đề chảy máu chất xám hoặc không yên tâm công tác do chưa đáp ứng được các yêu cầu về đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động là điều vẫn xảy ra lâu nay. Tuy vậy, ở công ty CP tư vấn và xây dựng thủy lợi Nghệ An điều này đã được hạn chế tối đa nhờ việc thực hiện được những cam kết giữa người sử dụng lao động và người lao động công ty - Ông Đinh Xuân Thông, Giám đốc Công ty khẳng định.
Nhìn chung, trong những năm gần đây, các công đoàn cơ sở đã chủ động đã chủ động đề xuất với người sử dụng lao động để thương lượng, ký kết và sửa đổi bổ sung TƯLĐTT với nhiều nội dung có lợi hơn cho người lao động và phù hợp với khả năng điều kiện của doanh nghiệp, tập trung vào những vấn đề như: chế độ phúc lợi tập thể, thời giờ làm việc và thời giờ nghỉ ngơi, tiền lương, thăm hỏi khi ốm đau, trợ cấp khó khăn đột xuất, hiếu hỷ, mừng sinh nhật… Thậm chí có một số công đoàn cơ sở bằng kỹ năng thương lượng của mình đã ký kết được các văn bản TƯLĐTT mà trong đó đạt được nhiều điều khoản cao hơn quy định của luật cho người lao động.
Cách làm của công đoàn Công ty CP tư vấn, thiết kế và xây dựng Hùng Tiến là hướng đi đúng đắn để các công đoàn cơ sở trên địa bàn tỉnh học tập, áp dụng. Bởi đơn thuần nếu muốn người sử dụng lao động chấp nhận những điều kiện có lợi hơn trong thỏa ước lao động cho người lao động thì đòi hỏi tổ chức công đoàn phải thực sự phát huy vai trò đại diện và bằng những phong trào thiết thực để chứng minh sự cống hiến của người lao động nhằm thuyết phục chủ doanh nghiệp.
4 cuộc đình công của người lao động tại Nghệ An chỉ trong vòng 3 tháng từ cuối năm 2009 đến đầu năm 2010 đã cho thấy tình hình quan hệ lao động ở Nghệ An bắt đầu có những dấu hiệu nóng lên. Nguyên nhân của những cuộc đình công tự phát này đều xuất phát từ sự chịu đựng quá sức của người lao động đối với việc trả lương quá thấp, điều kiện làm việc, điều kiện sống không đảm bảo mức tối thiểu, chi trả các chế độ phụ cấp, thưởng, nghỉ phép, nghỉ lễ, tết không sòng phẳng của một số doanh nghiệp trên địa bàn. Vấn đề này và việc chưa tổ chức thương lượng, ký kết được TƯLĐTT hoặc có nhưng không thực hiện được có mối quan hệ lô gíc biện chứng. Đó chính là việc những quyền lợi của người lao động tại các công ty không được công khai và tất yếu là khi quyền lợi không được đáp ứng sẽ dẫn tới việc tranh chấp lao động.
Theo thống kê của LĐLĐ và Sở LĐTB&XH Nghệ An, cho đến cuối tháng 12/2010, Nghệ An có đến trên 7.000 doanh nghiệp. Tuy nhiên, mới chỉ có 336 doanh nghiệp có tổ chức công đoàn và thực tế chỉ có 209 doanh nghiệp đã có TƯLĐTT, chiếm 62%. Theo quy định, các doanh nghiệp đã có TƯLĐTT phải đăng ký về sở Lao động, tuy vậy việc này cũng không được mấy doanh nghiệp mặn mà khi chỉ có 93 doanh nghiệp thực hiện. Ông Phan Sỹ Dương - PGĐ Sở LĐTB&XH Nghệ An cho biết: Tính chất đối phó, né tránh của các doanh nghiệp khi ký kết TƯLĐTT không chỉ thể hiện qua số lượng mà còn thể hiện thông qua chất lượng nội dung ký kết khi phần lớn các bản thoả ước lao động tập thể đều có chất lượng chưa cao, chủ yếu còn sao chép luật, ít có những thoả thuận về quyền lợi cao hơn. Nhiều doanh nghiệp chưa kịp thời sửa đổi, bổ sung thoả ước lao động tập thể cho phù hợp sự thay đổi trong doanh nghiệp và chính sách mới ban hành. Việc đàm phán, thương lượng và ký kết giữa công đoàn và chủ doanh nghiệp còn mang tính chất hình thức.
Theo quy định của Luật Lao động thì công đoàn cơ sở có trách nhiệm đại diện cho người lao động để ký kết thỏa ước lao động với người sử dụng lao động. Nhưng cũng phải nhận thấy rằng nguyên nhân dẫn tới số lượng và chất lượng các bản thỏa ước lao động chưa cao trong thời gian qua một phần do đội ngũ cán bộ công đoàn tại các cơ sở còn thiếu và yếu về kỹ năng, thậm chí còn chưa nắm chắc các quy định của luật về xây dựng TƯLĐTT. Nhận thức được vấn đề này, thời gian qua LĐLĐ tỉnh bên cạnh việc vận động phát triển đoàn viên, thành lập mới các công đoàn cơ sở còn xây dựng kế hoạch chỉ đạo các công đoàn huyện, ngành lựa chọn các đơn vị để chỉ đạo điểm, tăng cường các biện pháp hỗ trợ pháp lý cho đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở trong kỹ năng thương lượng, ký kết TƯLĐTT.
Sau khi xảy ra đình công vào năm 2008, Công ty TNHH sản xuất bật lửa ga Trung Lai, doanh nghiệp có 100% vốn nước ngoài đã được LĐLĐ tỉnh Nghệ An chọn làm điểm chỉ đạo để thành lập công đoàn cơ sở và xây dựng thỏa ước lao động. Và hôm nay đến Công ty TNHH sản xuất bật lửa ga Trung Lai, điều mọi người đều có thể thấy và cảm nhận được chính là sự công khai các chế độ, quyền lợi cho người lao động của doanh nghiệp. Đây là nét hoàn toàn mới ở công ty. Với việc thành lập được tổ chức công đoàn và ký kết được thỏa ước lao động tập thể, chủ sử dụng lao động công ty đã có được cầu nối nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của người lao động và ngược lại người lao động cũng đã hiểu rõ được những quyền lợi mà mình được hưởng cũng như trách nhiệm phải thực hiện trong công việc.
Ngoài môi trường làm việc được tạo điều kiện thuận lợi, người lao động tại công ty bật lửa ga Trung Lai còn được hưởng các chế độ khác như: hỗ trợ tiền ăn trưa; công nhân ở xa được hỗ trợ tiền nhà trọ; tiền xăng xe đi lại; với những người có con nhỏ dưới 6 tuổi được hỗ trợ mỗi tháng 100.000 đồng; ngày chủ nhật làm thêm được trợ cấp và cuối năm có thưởng cho những công nhân xuất sắc, tiên tiến, chuyên cần… Với những kết quả đã đạt được, có thể khẳng định những nỗ lực của LĐLĐ tỉnh nhằm thí điểm các giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng thương lượng, ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể tại doanh nghiệp đã đem lại những thành công. Đây cũng là điều mà người sử dụng lao động của doanh nghiệp đánh giá cao.
Trong cơ chế thị trường theo định hướng XHCN ở nước ta hiện nay, cùng với xu thế hội nhập và toàn cầu hoá, quan hệ lao động ngày càng đòi hỏi sự hài hoà về lợi ích giữa người lao động và người sử dụng lao động. Vai trò và tầm quan trọng của thoả ước lao động tập thể trong việc xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định và tiến bộ trong doanh nghiệp là điều không thể phủ nhận. Đồng thời đây cũng là cơ sở pháp lý quan trọng để tổ chức Công đoàn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên và người lao động. Mục tiêu 74% công đoàn cơ sở thương lượng, ký kết được TƯLĐTT có thể không đạt nhưng bù lại việc thương lượng và ký kết thoả ước lao động tập thể phải đi vào thực chất, khắc phục tính hình thức trong thương lượng, ký kết và thực hiện.
(Xuân Hướng)