Báo động tình trạng học sinh hút thuốc lá trong trường học gia tăng

Thuốc lá “xâm nhập" học đường

Một trong những ưu tiên hàng đầu của chính sách về phòng, chống tác hại của thuốc lá ở nước ta là ngăn ngừa hút thuốc lá ở giới trẻ, đặc biệt là tầng lớp học sinh, sinh viên.

Thế nhưng, trên thực tế kết quả đạt được không mấy khả quan khi thuốc lá và thuốc lá điện tử còn âm thầm xâm nhập vào môi trường học đường, nhiều học sinh sử dụng thuốc lá và thuốc lá điện tử như một cách để thể hiện bản thân với bạn bè. Theo điều tra năm 2019 của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 15-17 tuổi tại Việt Nam là 2,6%. Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh năm 2022 cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử học sinh độ tuổi 13 -15 là 3,5%, hầu hết đều khởi đầu với việc thử cho biết, rồi từ từ trở thành những con nghiện bị chi phối bởi nicotine - một hoạt chất gây nghiện có trong thuốc lá. Đáng lưu tâm là gần như tất cả học sinh đều biết việc thuốc lá bị cấm hoàn toàn trong khuôn viên trường học, nhưng trên thực tế thì vẫn có nhiều học sinh lén lút rủ nhau sử dụng.

Khuôn viên nhà vệ sinh học sinh một ngôi trường ở Hà Tĩnh ngập tràn trong những vỏ bao thuốc lá đã qua sử dụng. Những bao thuốc lá nằm ngổn ngang trên lối vào khu vực vệ sinh nam của ngôi trường, gây ra sự mất mỹ quan và ảnh hưởng nghiêm trọng tới những học sinh khác.(Ảnh: Quốc Bảo)

Thông thường, đa phần các bạn học sinh sử dụng thuốc lá vào giờ ra chơi hoặc khi tan học, tuy nhiên nhiều học sinh cho biết vẫn có những trường hợp cá biệt trong giờ học xin phép ra ngoài với mục đích đi vệ sinh, nhưng thực chất lại để trốn ra hút thuốc lá.

Khi được hỏi về thực trạng sử dụng thuốc lá nơi học đường, em Lê Hoàng Mai Nhi – học sinh trường THPT Kim Liên, Nam Đàn chia sẻ: “Đối với hành vi sử dụng thuốc lá trong khuôn viên trường học, em cảm thấy hành động này không những ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân chính người hút mà còn trở thành nỗi nguy hại, vấn nạn của nhà trường và phụ huynh học sinh. Thậm chí có lúc em thấy một số bạn học thường xuyên xin đi vệ sinh khi đang trong tiết học, nhưng túi quần lúc nào cũng có bao thuốc hút dở. Các bạn hút thuốc xong vứt thuốc lá bừa bãi làm ảnh hưởng đến khuôn viên nhà trường, làm ám mùi thuốc lá gây khó chịu cho những người xung quanh” .

Rác thải và những vỏ bao thuốc cũng là tác nhân khiến môi trường ở khu vực này bị ô nhiễm. (Ảnh: Quốc Bảo)

“Mỗi lần đi qua khu vực vệ sinh, em đều phải bịt mũi bởi mùi thuốc cực kỳ nồng và khó chịu, hơn nữa khi vào tiết học, những bạn nào hút thuốc đều có thể phát hiện ra ngay, nhưng dường như biện pháp răn đe chưa đảm bảo nên thực trạng đó vẫn tiếp tục tái diễn” - Mai Nhi cho biết thêm.

Hiểm họa ma túy “núp bóng” thuốc lá, thuốc lá điện tử

Thanh, thiếu niên đang là lứa tuổi nhận sự tác động không nhỏ từ gia đình, môi trường sống và chịu ảnh hưởng giáo dục không nhỏ của nhà trường, xã hội nên tập tành hút thuốc lá theo các bạn mà không biết rằng hút thuốc lá thì rất dễ dàng nhưng để bỏ hút thuốc là một hành trình đầy gian nan. Hơn nữa đa số những bạn trẻ tìm đến thuốc lá chưa nhận thức cũng như chưa thật sự hiểu được mối nguy hại nghiêm trọng mà thuốc lá có thể gây ra. 

Trên thị trường, thuốc lá điện tử có nhiều tên gọi khác nhau, được thiết kế đa dạng với hình dáng như điếu thuốc lá truyền thống hoặc giống như bút, ổ đĩa, hình thỏi son… Vì vậy, học sinh, sinh viên dễ dàng sử dụng, mang vào lớp học, mang đi chơi mà không lo bị phát hiện. Ngoài ra hiện đang xuất hiện nhiều loại thuốc lá điện tử được bày bán trôi nổi, công khai trên thị trường mà trong đó đã được người bán trộn thêm vào những chất ma túy tổng hợp, tinh dầu cần sa (CBD) để người sử dụng gây nghiện, từ đó trở nên lệ thuộc vào sản phẩm này. 

Để ngăn chặn các loại ma túy núp bóng thuốc lá điện tử, cùng với sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng trong việc xử lý cá nhân, tổ chức buôn bán, sử dụng thuốc lá điện tử, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để thanh thiếu niên hiểu, nâng cao nhận thức. Đồng thời, gia đình, nhà trường cần phối hợp chặt chẽ trong việc quản lý, giáo dục, ngăn ngừa học sinh bị dụ dỗ, lôi kéo sử dụng thuốc lá điện tử nhằm kiên quyết không để thuốc lá điện tử len lỏi vào môi trường học đường.  

Trên thị trường, thuốc lá điện tử rất đa dạng mẫu mã, giống như những đồ vật bình thường nên rất khó để phát hiện . Ảnh minh họa Reseachgate

“Theo em để phòng tránh việc sử dụng nicotine nơi học đường,nên có một số biện pháp cần được thực hiện như là giáo dục và tăng cường nhận thức về nguy hiểm của nicotine và hút thuốc lá. Thông qua các buối sinh hoạt ngoại khóa, chương trình giáo dục và tài liệu nhằm bổ sung kiến thức cho học sinh về tác động tiêu cực của nicotine đối với sức khỏe. Bên cạnh đó, tạo ra môi trường học tập không thuận lợi cho việc sử dụng nicotine cũng rất cần thiết. Đồng thời, việc giám sát nghiêm ngặt và thực hiện các biện pháp kiểm soát để đảm bảo rằng quy định này được tuân thủ có thể làm cho các sinh rời xa nicotine và hút thuốc lá.

Quan trọng nhất là việc xây dựng sự hỗ trợ và tư vấn cho những học sinh có nguy cơ sử dụng nicotine. Những người trưởng thành như giáo viên và nhân viên trường học có thể cung cấp thông tin, tư vấn và hỗ trợ cho những học sinh đang gặp khó khăn trong việc cai nghiện và ngừng sử dụng nicotine.” Nguyễn Khánh – Học sinh trường THPT Nam Đàn 1 chia sẻ.

Hiện nay, tại các trường học trên toàn tỉnh, các nhà trường đều xây dựng những quy định nghiêm cấm học sinh hút thuốc lá. Hàng năm nhà trường cũng thường tổ chức những buổi tuyên truyền, giáo dục, tổ chức các hoạt động truyền thông phòng chống tác hại của hút thuốc lá. Nhưng việc học sinh hút thuốc lá ngày càng gia tăng đang là một hồi chuông báo động cho các bậc phụ huynh, nhà trường, và đòi hỏi các lực lượng chức năng cần phải quan tâm, hành động mạnh mẽ hơn nữa để bảo vệ những mầm xanh, những tương lai của đất nước.