Thế giới

Trung Quốc xin gia nhập CPTPP, Mỹ và các nước thành viên "lo ngay ngáy"

08:43, 14/10/2021
Việc 11 quốc gia châu Á - Thái Bình Dương trong CPTPP sẽ phản ứng như thế nào trước nỗ lực của Trung Quốc để gia nhập hiệp định này sẽ phản ánh những hàm ý chiến lược lớn lao không chỉ với khu vực mà còn với toàn bộ thế giới.

Tháng 9/2021, Trung Quốc đã nộp đơn xin gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) - một thỏa thuận an ninh khu vực từng được biết tới với tên gọi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

CPTPP không chỉ đơn giản là một khung hợp tác kinh tế nhằm thiết lập các điều khoản thương mại và kinh doanh mới giữa các nước thành viên. CPTPP ban đầu được thiết kế nhằm xây dựng các quy tắc thương mại và dòng chảy dữ liệu minh bạch trong khối như một liên minh thiết lập các quy tắc, dẫn đầu là Mỹ và Nhật Bản, đồng thời gây sức ép để Trung Quốc chấp nhận những quy tắc này.

Ảnh minh họa: Reuters
Ảnh minh họa: Reuters

Tuy nhiên, vận mệnh của hiệp định thương mại trên đã thay đổi mạnh mẽ. Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã thực hiện lời hứa tranh cử của mình và rút khỏi thỏa thuận này. Vì vậy, 11 quốc gia còn lại đã ký kết một hiệp định mới mà không có nền kinh tế lớn nhất thế giới và hiệp định này có hiệu lực vào cuối năm 2018. Người kế nhiệm của ông Trump, Tổng thống Biden cũng không mấy sẵn sàng trong việc thúc đẩy Washington quay lại hiệp định.

Trung Quốc coi sự vắng mặt của Mỹ là một cơ hội chiến lược lớn và vào tháng trước, nước này đã tận dụng điều đó. Theo nhà quan sát Hiroyuki Akita nhận định trên Nikkei Asia, rõ ràng, mục đích của Bắc Kinh là biến hiệp định này thành một khu vực kinh tế với Trung Quốc là trung tâm.

Câu hỏi đặt ra là các nước thành viên của CPTPP sẽ phản ứng như thế nào trước động thái của Trung Quốc? Hiện nay, các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách có 2 luồng quan điểm trái ngược nhau.

Ủng hộ hay phản đối Trung Quốc gia nhập CPTPP?

Một bên ủng hộ việc tiến hành các cuộc trao đổi về tư cách thành viên của Trung Quốc một cách chủ động. Để gia nhập CPTPP, Trung Quốc cần thực hiện những bước đi nhằm làm hài hòa các chính sách và quy định theo các tiêu chuẩn mà hiệp định đặt ra, chẳng hạn như việc dừng các quy định của nước này với các dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới, chấm dứt chính sách trợ giúp các doanh nghiệp sở hữu nhà nước qua việc chính phủ thu mua và nhà nước trợ giá, cũng như cấm lao động cưỡng ép.

Bên ủng hộ sự tham gia của Trung Quốc cũng cho rằng việc trở thành thành viên của CPTPP sẽ buộc Trung Quốc phải thúc đẩy các nỗ lực cải cách quy định và chính sách, từ đó dần trở thành chất xúc tác để dẫn đến nhiều sự thay đổi quyết liệt hơn.

Trong khi đó, bên phản đối Trung Quốc gia nhập CPTPP chỉ ra rằng, Bắc Kinh sẽ yêu cầu những ngoại lệ nhất định trong các quy định của CPTPP bởi vì nước này khó có thể đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn trong hiệp định. Với việc chấp nhận bất kỳ ngoại lệ nào, hiệp định gồm 11 nước này không những không đưa Trung Quốc tiến gần hơn các tiêu chuẩn của CPTPP mà trên thực tế còn đẩy hiệp định này tiến về phía các tiêu chuẩn của Bắc Kinh.

Ngoài ra, có một lý do mạnh mẽ hơn cho việc không để Trung Quốc gia nhập CPTPP. Đó là một quốc gia chỉ được phép tham gia hiệp định khi tất cả các thành viên nhất trí với điều đó. Nếu Trung Quốc trở thành thành viên của CPTPP trước Mỹ, Bắc Kinh có thể sẽ phủ quyết việc Washington xin gia nhập hiệp định.

Nếu điều đó xảy ra, Mỹ sẽ mãi mãi bị loại khỏi cuộc chơi trong khi Trung Quốc tái định hình CPTPP thành một công cụ mạnh mẽ để thực hiện những tham vọng chiến lược của mình ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Chuỗi cung ứng của khu vực này sẽ hội nhập với hệ sinh thái khổng lồ của Trung Quốc, vốn chi phối mạnh mẽ tình hình kinh tế khu vực, theo chiến lược quốc gia của Bắc Kinh.

Sự kiện liên quan

Xem thêm sự kiện