Bầu không khí u ám bao phủ ‘tâm chấn’ siêu biến thể Omicron

Các sinh viên tại Đại học Công nghệ Tshwane. Ảnh: AP

Theo hãng tin AP, trường Đại học Công nghệ Tshwane (TUT) đã ghi nhận nhiều ca mắc COVID-19, chủ yếu do biến thể Omicron gây ra, trong thời gian gần đây. Sau khi một số sinh viên có kết quả xét nghiệm dương tính với biến thể mới, ngôi trường này đã phải hoãn một số kỳ thi. Giới chức ở các khu vực đô thị quanh Tshwane, bao gồm cả thủ đô hành chính Pretoria, cũng đang nỗ lực kêu gọi mọi người đi tiêm chủng. 

Tại TUT, rất ít sinh viên muốn nhắc đến Omicron. Trường đại học này cũng còn rất nhiều sinh viên chưa tiêm vaccine, nhưng sự xuất hiện của biến thể mới đang khiến nhiều người suy nghĩ lại về điều đó. Tại Nam Phi, chỉ 22% những người từ 18 đến 34 tuổi đã tiêm vaccine COVID-19

Manqoba Zitha, một sinh viên đã tiêm chủng, cho biết anh sẽ động viên bạn bè cùng lớp đi tiêm vaccine. “Tôi đang cố động viên họ đi tiêm bởi làm thế có thể tránh được COVID-19, loại virus gây chết người và con số tử vong đang tăng lên. Bây giờ, khi mở tivi lên, chúng ta đều thấy người dân khắp nơi đi tiêm chủng, nên các bạn tôi cũng nên đi tiêm”, Zhitha nói. 

Một sinh viên tại Đại học Công nghệ Tshwane đeo khẩu trang bên ngoài nơi ở của mình ở Pretoria, Nam Phi. Ảnh: AP

Tỉnh Gauteng - nơi đặt thủ đô hành chính Pretoria và thành phố lớn nhất Nam Phi Johannesburg - đã trở thành tấm chấn của làn sóng COVID-19 mới tại quốc gia này. Theo các bác sĩ, các ca bệnh được ghi nhận cho đến nay dường như vẫn nhẹ và số người nhập viện không tăng đột biến. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo đợt lây nhiễm này chủ yếu xảy ra những người trẻ tuổi và tình hình có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu virus lây lan cho những người lớn tuổi chưa được tiêm phòng. Tại Nam Phi, 41% người trên 18 tuổi đã tiêm chủng, nhưng tỉ lệ này ở những người trẻ tuổi rất thấp.

Ít nhất ba trường đại học Nam Phi - Đại học Cape Town, Đại học Witwatersrand tại  Johannesburg và Đại học Free State ở Bloemfontein - đã bắt buộc sinh viên phải tiêm phòng vào năm tới. Một số chuyên gia cho rằng quốc gia này cần có các biện pháp cứng rắn hơn nữa.

Sinh viên Đại học Công nghệ Tshwane chơi bóng đá trong khuôn viên trường. Ảnh: AP

Mosa Moshabela, Giáo sư sức khỏe cộng đồng tại Đại học KwaZulu-Natal ở Durban, cho biết: “Tôi nghĩ rằng quyết định mà Nam Phi sẽ phải đưa ra có lẽ là việc bắt buộc tiêm chủng” .

Tại quốc gia này, nhu cầu vaccine rất chậm chạp, đến nỗi gần đây Chính phủ Nam Phi đã phải yêu cầu nhà sản xuất giao hàng chậm lại để có thời gian sử dụng hết 19 triệu liều vaccine Pfizer/BioNTech và Johnson & Johnson dự trữ.

Trong một bài phát biểu trước hôm 28/11, Tổng thống Cyril Ramaphosa đã khẩn thiết kêu gọi người dân nhanh chóng đi tiêm phòng. Ông nói: “Tối nay, tôi kêu gọi ai chưa tiêm hãy tới điểm tiêm chủng gần nhất. Nếu có ai trong gia đình hay bạn bè của bạn chưa tiêm vaccine, hãy động viên họ làm điều đó”.

Các nhà khoa học từ lâu đã dự đoán thế giới sẽ phải đối mặt với các biến chủng virus mới, nhưng sự trỗi dậy nhanh chóng của Omicron đã khiến các chuyên gia y tế Nam Phi bị sốc. Dù số ca nhiễm ban đầu còn tương đối thấp, nhưng chúng đã tăng lên với tốc độ cao. 

Mức tăng đột biến bắt đầu sau một số bữa tiệc của sinh viên ở Pretoria. Con số nhanh chóng tăng vọt từ vài trăm ca mỗi ngày lên hàng nghìn ca. Theo Viện Các bệnh Truyền nhiễm Quốc gia, Nam Phi đã ghi nhận 3.220 trường hợp mới hôm 27/11, trong đó 82% thuộc tỉnh Gauteng. Song con số này được đánh giá là vẫn thấp hơn nhiều so với mức đỉnh của làn sóng dịch trước đó, với trên 25.000 ca nhiễm/ngày. Hôm 28/11, Nam Phi ghi nhận trên 2.800 ca mắc COVID-19.

Một phụ nữ đeo khẩu trang mua gà trên một vỉa hè đông đúc ở Pretoria. Ảnh: AP

Ông Tulio de Oliveira, Giám đốc Nền tảng Nhiên cứu Sáng tạo và Giải trình tự gien KwaZulu-Natal, cho biết 90% ca nhiễm mới ở tỉnh Gauteng do biến chủng Omicron gây ra. Mặc dù các ca nhiễm hiện nay tập trung ở Pretoria và Johannesburg, các đợt xét nghiệm cho thấy Omicron đã xuất hiện trên toàn 9 tỉnh của Nam Phi.

Moshabela, chuyên gia tại Đại học KwaZulu-Natal cho biết: “Chúng tôi từng dự đoán rằng một biến thể mới sẽ xuất hiện trong làn sóng dịch bệnh thứ tư. Tuy nhiên, tôi không mong đợi sẽ có một biến thể mới mang nhiều đột biến như vậy. Biên thể này có khả năng lây nhiễm cao và né hệ thống miễn dịch. Đây thực sự là cú sốc đối với chúng tôi”. 

Trở lại TUT, Nhlanhla Africa Maphosa, sinh viên 25 tuổi, vẫn đang cố gắng tìm hiểu thông tin và những tác động của biến thể này đối với việc học tập của mình.

“Tuần trước, giới chức kiểm tra số liệu và nhận ra có quá nhiều sinh viên TUT mắc COVID-19. Chúng tôi không có số liệu cụ thể, chỉ biết rằng tỷ lệ sinh viên nhiễm virus là rất cao”, Maphosa nói. 

Con phố đông đúc ở Pretoria, Nam Phi. Ảnh: AP

Gần hai năm sau đại dịch, thế giới lại tiếp tục phải chạy đua để ngăn chặn biến thể mới, lần đầu được ghi nhận ở Nam Phi và đang lan rộng trên toàn cầu. Nhiều quốc gia đã phải áp đặt các hạn chế đi lại với du khách Nam Phi và một số quốc gia láng giềng. 

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phân loại Omicron là biến thể có khả năng lây nhiễm cao đáng lo ngại, dù những nguy cơ thực sự của nó vẫn chưa được tìm hiểu rõ. Các nghiên cứu ban đầu cho thấy biến thể này có thể làm tăng nguy cơ tái nhiễm ở những người đã mắc COVID-19. Song có thể mất vài tuần để tìm hiểu xem liệu các loại vaccine hiện tại có hiệu quả hơn để bảo vệ con người trước siêu biến thể này hay không.

Một số chuyên gia vẫn hy vọng vaccine ít nhất sẽ phần nào có hiệu quả trong việc ngăn ngừa các ca mắc nặng và tử vong, đồng thời tiếp tục khuyến khích mọi người tiêm chủng.