Biến chủng mới của Omicron xuất hiện ở Mỹ

XBB.1.5 là họ hàng của biến chủng Omicron XBB, tái tổ hợp từ hai biến chủng phụ là BA.2.10.1 và BA.2.75. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cả XBB và XBB.1.5 chiếm 44% trường hợp ở Mỹ, lấn át các chủng phụ Omicron khác.

CDC dự đoán khoảng 40% số ca nhiễm tại Mỹ hiện nay do chủng XBB.1.5 gây ra, tăng từ 20% so với tuần trước. Ở vùng Đông Bắc, khoảng 75% ca được xác nhận nhiễm XBB.1.5.

Các nhà khoa học chưa rõ nguồn gốc của chủng phụ Omicron này. Song họ nhận định nó có tốc độ lây truyền nhanh chóng, chủ yếu do khả năng liên kết thụ thể tế bào người mạnh mẽ và né tránh miễn dịch. Tiến sĩ Barbara Mahon, giám đốc bộ phận nghiên cứu các loại virus hô hấp của CDC, cho biết chưa có dấu hiệu XBB.1.5 gây triệu chứng nặng hơn các loại Omicron khác.

Theo tiến sĩ Mahon, tổng số ca nhập viện do Covid-19 đang gia tăng trên khắp nước Mỹ. Tuy nhiên, vùng Đông Bắc, nơi có số lượng biến chủng mới cao, số ca nhập viện không tăng.

"Chúng tôi thấy số ca nhập viện tăng lên trên toàn quốc, nhưng dường như không thêm ở các khu vực có nhiều XBB.1.5 hơn", bà nói.

Số ca nhập viện do Covid-19 hôm 31/12/2022 là hơn 42.000, tăng 4,2% so với hai tuần trước đó, theo NBC News. Số ca vào khu hồi sức tích cực trong 7 ngày cũng tăng lên 5.100 mỗi ngày, hơn 9% so với hai tuần trước.

Mahon cho biết vẫn còn nhiều điều chưa sáng tỏ về biến chủng phụ mới, gồm cả việc liệu nó có dễ lây lan hơn các dạng Omicron khác hay không. Các nhà khoa học lo ngại XBB.1.5 có khả năng trốn tránh kháng thể từ vaccine, hơn những biến chủng trước đó như BA.1, BQ.1.1 và BQ.1.

Biến chủng phụ làm dấy lên mối lo ngại về làn sóng Covid-19 tiềm ẩn sau kỳ nghỉ lễ và du lịch. Nó mang nhiều đặc điểm của XBB, biến chủng đã lây lan ở 70 quốc gia, gây ra làn sóng lây nhiễm ở một số khu vực của châu Á, bao gồm Ấn Độ và Singapore, vào tháng 10.

Người cao tuổi tại một viện dưỡng lão ở Bronx, Mỹ, được tiêm liều tăng cường vaccine Covid-19. Ảnh: NYT

Các nghiên cứu phòng thí nghiệm trước đó phát hiện XBB có khả năng trốn tránh kháng thể từ các lần tiêm chủng và mắc Covid-19 trước đó. Nghĩa là người từng nhiễm nCoV vẫn có thể tái nhiễm XBB và các chủng phụ.

Tuy nhiên, các thành phần khác của hệ thống miễn dịch (chẳng hạn tế bào T) vẫn giúp ngăn ngừa bệnh chuyển nặng và làm giảm đáng kể nguy cơ tử vong.

Rick Bright, nhà miễn dịch học Mỹ, cựu giám đốc Cơ quan Phát triển và Nghiên cứu Y sinh Cao cấp (BARDA), dẫn kinh nghiệm từ Singapore, quốc gia từng đối mặt làn sóng XBB. Theo ông, tác động của biến chủng không đáng kể bởi người dân nước này đã được tiêm chủng đầy đủ bằng các loại vaccine, sử dụng cả liều tăng cường.

Tuy nhiên, tình hình tại Mỹ có thể nghiêm trọng hơn. Hiện chỉ hơn 37% người từ 65 tuổi trở lên tại nước này đã tiêm liều tăng cường được điều chỉnh để chống lại Omicron, theo dữ liệu của CDC. Trước đó, các nhà khoa học nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiêm chủng bằng vaccine hai giá trị (loại vaccine đã tinh chỉnh, phù hợp ngăn ngừa virus gốc ở Vũ Hán và các biến chủng mới) để củng cố hệ miễn dịch.

"Tình hình không còn giống năm 2020, nhưng mọi người vẫn cần tiêm chủng đầy đủ, nghiêm túc để tự bảo vệ mình", ông Mahon nói. Điều này cũng đặc biệt quan trọng với người trên 65 tuổi, nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao nhất.

Nghiên cứu công bố trên Tạp chí Y học New England chỉ ra rằng vaccine đã điều chỉnh của Moderna và Pfizer-BioNTech có khả năng tăng cường kháng thể đối với các biến chủng phụ của Omicron, trong đó có XBB. Dù kháng thể này chưa hoàn thiện, vaccine vẫn bảo vệ người dùng trước tình trạng nguy kịch và tử vong.