Bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024: Phán quyết gây chấn động

Động thái này được cho là sẽ khoét sâu tranh cãi giữa đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ; có thể tạo ra bước ngoặt trong quá trình tranh cử tại xứ Cờ hoa.

Trụ sở Tòa án Tối cao bang Colorado (Mỹ).

Theo phán quyết của Tòa án Tối cao bang Colorado, Tổng thống Donald Trump sẽ không thể tham gia cuộc bỏ phiếu sơ bộ lựa chọn ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa tại bang này, do những hành động liên quan đến vụ tấn công ngày 6-1-2021 nhằm vào trụ sở Quốc hội Mỹ ở Đồi Capitol. Vì vậy, ông Donald Trump không đủ tư cách giữ cương vị tổng thống theo Điều 3 của Tu chính án thứ 14 Hiến pháp Mỹ. Việc giới chức bang Colorado đưa cựu Tổng thống trở thành ứng cử viên trong cuộc bầu cử sơ bộ của bang này sẽ là hành vi trái luật.

Vụ kiện do một nhóm cử tri Colorado khởi xướng với sự hỗ trợ từ tổ chức Công dân vì trách nhiệm và đạo đức ở Washington. Tổ chức này lập luận rằng, ông Donald Trump phải bị gạch tên vì thúc giục người ủng hộ tấn công Đồi Capitol để cản trở việc chuyển giao quyền lực sau cuộc bầu cử năm 2020. Những người này cũng đã khởi xướng một số vụ kiện tương tự ở nhiều bang đối với tư cách ứng cử của ông Donald Trump theo mục 3 của Tu chính án thứ 14, vốn được ban hành sau nội chiến Mỹ. Họ hy vọng có thể dùng vụ việc ở bang Colorado để tạo cú hích cho các vụ kiện xóa tư cách khác nhắm vào ông Donald Trump, cũng như có thể đưa vấn đề ra trước Tòa Tối cao Mỹ.

Theo các nhà bình luận, phán quyết trên khiến ông Donald Trump trở thành ứng viên tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị coi là không đủ tư cách vào Nhà Trắng theo một điều khoản hiếm khi được kích hoạt trong Hiến pháp Mỹ. Dù đội ngũ cố vấn pháp lý của cựu Tổng thống sẽ gửi đơn kháng cáo với hạn chót là ngày 4-1-2024 và kết quả có khả năng sẽ được đảo ngược, song hệ lụy của phán quyết do Tòa án Tối cao bang Colorado đưa ra được đánh giá là khó có thể lường hết.

Đầu tiên, phán quyết có nguy cơ tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực tới uy tín của cựu Tổng thống Donald Trump, người đang dẫn đầu về tỷ lệ ủng hộ của cử tri trong các cuộc thăm dò dư luận. Nhiều năm qua, bang Colorado vẫn là “thành trì” vững chắc của đảng Dân chủ với 10 phiếu đại cử tri. Điều này có nghĩa là Tổng thống Joe Biden có thể nắm tới 90% khả năng chiến thắng ở bang này bất kể ông Donald Trump có đảo ngược được kết quả vụ kiện hay không. Tuy nhiên, phán quyết của tòa án sẽ tạo thành một "vết hằn" đối với hình ảnh của ứng cử viên đảng Cộng hòa trong cuộc tổng tuyển cử toàn quốc ngày 5-11.

Đúng như nhận định của nhà bình luận chính trị tại CNN, bà Alyssa Farah Griffin: “Động thái lịch sử này có thể gây ra hậu quả cho cựu Tổng thống. Ông ấy không nhất thiết phải cạnh tranh 10 phiếu đại cử tri ở Colorado. Nhưng đó có thể là một cảnh báo nhắc nhở các cử tri rằng, lần đầu tiên trong lịch sử có một ứng cử viên không phù hợp để xuất hiện trong lá phiếu bầu cử tổng thống”.

Mặt khác, phán quyết của Tòa án Tối cao bang Colorado sẽ khoét sâu những tranh cãi vốn phức tạp giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Ngay trong ngày 20-12, nhiều nghị sĩ cốt cán của đảng Con Voi đã mạnh mẽ lên tiếng. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cho rằng, đây là một cuộc tấn công được thực hiện dưới lớp vỏ bọc mỏng manh, đồng thời nhấn mạnh, cử tri có quyền quyết định người được đề cử và lựa chọn người họ cho là xứng đáng làm tổng thống.

Chủ tịch Ủy ban quốc gia đảng Cộng hòa (RNC) Ronna McDaniel đã chỉ trích quyết định của Tòa án Tối cao Colorado khi gọi đó là "sự can thiệp bầu cử". Bà cho biết, nhóm pháp lý của RNC mong muốn được hỗ trợ cựu Tổng thống Donald Trump đảo ngược phán quyết tại Tòa án Tối cao Mỹ.

Hiện tại, hai đảng lớn của Mỹ vẫn đang chìm trong bế tắc liên quan tới các cuộc thảo luận về dự luật chi tiêu ngân sách năm 2024. Thượng viện Mỹ đã phải lùi lại kỳ nghỉ Giáng sinh để tìm kiếm sự đồng thuận về việc cấp kinh phí viện trợ cho Ukraine và an ninh biên giới của Mỹ. Tuy nhiên, phán quyết nhằm vào ông Donald Trump khiến triển vọng đạt được một thỏa thuận trước năm 2024 trở nên mong manh.

Kết quả thăm dò dư luận về mức độ tín nhiệm của Tổng thống Joe Biden và Donald Trump cho thấy, tỷ lệ ủng hộ dành cho 2 ứng cử viên tổng thống tiềm năng của hai đảng Dân chủ và Cộng hòa hiện đang bám đuổi nhau ở khoảng cách sít sao. Phán quyết của Tòa án Tối cao bang Colorado là một dấu hiệu cho thấy, cuộc cạnh tranh giữa hai đảng trong cuộc bầu cử sắp tới sẽ rất khốc liệt.