Lạ miệng với các món ăn chế biến từ hoa Bo Bo của đồng bào Khơ Mú
Sau tết khi thịt mỡ phơi trên giàn bếp đã ít dần đi cũng là lúc, chị Lô Thị Nhung cũng như nhiều chị em người Khơ Mú khác trong bản Ca Da, xã vùng cao Bảo Thắng, Kỳ Sơn lại gùi bế lên rừng tìm chọn các búp hoa Bo Bo nhỏ, khả năng đậu quả thấp, về chế biến làm món ăn thường ngày, cũng như để làm món đãi khác quý đến thăm nhà.
“Hoa Bo Bo ngon nhất ta lấy hoa nào mới lên, chưa đến tháng, già cũng ăn được, nhưng ta phải bỏ bớt những cái bên ngoài, ta chỉ ăn bên trong. Ta đi lấy ta chọn những cây yếu, tóm lại hắn ra quả không năng suất ta mới lấy, còn những cây tốt, có thể cho năng suất thì ta không lấy để sau này lấy quả” - chị Lô Thị Nhung chia sẻ.
Món ăn được chế biến từ những búp hoa của cây thảo dược là món chẻo Bo Bo (người Khơ Mu gọi là Cư đọ gre). Để chế biến những búp hoa rừng này thành món ăn, sau khi hoa Bo Bo được hái về, người Khơ Mu xã Bảo Thắng nướng búp hoa trên bếp lửa, cho đến khi vỏ cứng bên ngoài đã cháy đen, người dân sẽ bóc bỏ vỏ, chỉ lấy những nụ hoa phía trong, rồi bỏ vào cối đâm nhuyễn với các gia vị như, muối mì chính, ớt cay, một ít củ gừng. Để món ăn có thêm vị đậm ngọt, có thể thêm một ít cá suối nướng đâm trộn đều là món ăn có thể ăn được.
“Hoa Bo Bo có thể chế biến được rất nhiều món ăn, như Chẻo, sào thịt bò, thịt lợn, nấu canh nhọc, nói chung hoa này nấu gì cũng ngon và thơm" - anh Moong Văn Thỏa, bản Ca Da, xã Bảo Thắng, Kỳ Sơn cho biết thêm.
Những món ăn được chế biến từ hoa búp hoa Bo Bo là các món truyền thống được đồng bào Khơ Mú huyện vùng cao Kỳ Sơn chế biến. Những món ăn này gắn liền với tập quán sản xuất nương rẫy của người dân. Vào mùa phát nương, đốt rẫy, vì công việc sản xuất mất rất nhiều thời gian, nên vào mùa này người dân thường ở hẳn trên rẫy để hoàn thành mùa vụ. Để có thực phẩm nuôi sống gia đình người dân phải vào rừng hái rau củ có thể ăn được về làm món ăn qua ngày. Từ đó, mà hoa Bo Bo và một số rau củ quả khác đã trở thành nguồn thực phẩm không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt của đồng bào vùng cao.
"Từ ngày xưa hoa Bo Bo đã được người dân hái về chế biến làm món ăn, đến nay con cháu cũng đưa về chế biến ra rất nhiều món ăn khác nhau, nhất là khi người dân vào trong rừng trong rú không có món khác là ta dùng cái món này ăn, vừa ngon, vừa tiện dễ tìm…" - ông Cụt Văn Đào, nguyên chủ tịch UBND xã Bảo Thắng, Kỳ Sơn nói.
“Các món ăn được chế biến hoa Bo Bo, không chỉ mang giá trị dinh dưỡng, nó còn là bài thuốc có tác dụng chữa cảm, và có lợi cho sức khỏe. Từ một loại cây rừng, mọc tự nhiên, nay cây bo bo đã trở thành cây trồng mang lại giá trị kinh tế, cũng như cung cấp và làm phong phú thêm nguồn thực phẩm cho người dân. Nhờ đó người dân đã chủ động trong công tác bảo vệ, trồng thêm giống cây thảo dược này ở các cánh rừng tự nhiên vừa có tác dụng bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước"- ông Cụt Thanh Hoài, chủ tịch UBND xã Bảo Thắng, Kỳ Sơn trao đổi.
Lữ Phú
