Nhiều khó khăn trong tự chủ tài chính ở đơn vị sự nghiệp công lập
Tự chủ tài chính ở các đơn vị sự nghiệp công lập là một trong các nội dung quan trọng trong chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 - 2020. Tuy nhiên, đến thời điểm này, việc thực hiện vẫn đang còn gặp không ít vướng mắc và khó khăn.
Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất huyện Nghi Lộc hiện có 22 cán bộ, trong đó, có 8 người trong biên chế. Là đơn vị sự nghiệp công lập, cung ứng các dịch vụ công, nên các khoản phí, lệ phí tiền thu từ các dịch vụ được xem là nguồn thu chính để trả lương cho 14 cán bộ hợp đồng ngoài biên chế. Vì thế, nếu thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị định 16, đơn vị sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Ông Mai Hồng Lê - Phó giám đốc Văn phòng đăng ký QSDĐ huyện Nghi Lộc nói: Khi nhu cầu cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cơ bản đáp ứng; các dự án trên địa bàn đã triển khai xong thì công việc sẽ ít đi. Cho nên vấn đề tạo nguồn thu sẽ là rất nan giải.
![]() |
| Cao đẳng nghề kỹ thuật Việt Nam - Hàn Quốc phải đầu tư thiết bị nhiều, trong khi số lượng SV chỉ được bố trí từ 15-20 người, sẽ gặp nhiều khó khăn trong tự chủ tài chính |
Với trường Cao đẳng nghề kỹ thuật Việt Nam - Hàn Quốc, hiện nay, nguồn thu của nhà trường tập trung vào 3 nội dung: thu từ các hoạt động dịch vụ, sản xuất, kinh doanh; liên kết đào tạo; học phí (trong đó học phí được nhà nước hỗ trợ 1 học sinh hệ cao đẳng là 8 triệu và hệ trung cấp là 7 triệu). Còn nguồn chi chủ yếu là chi thường xuyên và chi cho đầu tư. Đặc biệt là chi cho đầu tư cơ sở vật chất là rất lớn. Cho nên, việc thực hiện cơ chế tự chủ về mặt tài chính đối với các trường nghề, trường khối kỹ thuật cần phải được tính toán hợp lý, có lộ trình. Theo ông Nguyễn Duy Nam - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề kỹ thuật Việt Nam - Hàn Quốc Nghệ An: Máy móc thiết bị phục vụ cho thực hành rất đắt, phải thay đổi thường xuyên cho phù hợp với xu thế. Thứ 2 là, học sinh mỗi lớp chỉ có từ 15 - 20 người, vật tư nhiều, chi phí đầu tư tăng lên.
Nhiều đơn vị sự nghiệp công lập đều xác định, việc tự chủ tài chính là một xu thế tất yếu. Theo Nghị định 16/2015, việc tự chủ sẽ được áp dụng ở các lĩnh vực: thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính; trong đó, tự chủ về tài chính là nội dung quan trọng. Cùng với Nghị định khung Quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập, các bộ, ngành sẽ tham mưu cho chính phủ xây dựng 7 nghị định chuyên ngành. Tuy nhiên, sau hơn 2 năm ban hành nghị định 16, đến thời điểm này, mới có Bộ KH - CN và Bộ Tài chính tham mưu ban hành nghị định 141 và nghị định 54. Sự chậm trễ từ phía TW là một trong nguyên nhân làm chậm quá trình triển khai từ phía các địa phương.
Ông Nguyễn Văn Hải - Trưởng Phòng Hành chính - Sự nghiệp, Sở Tài chính cho rằng: Quy hoạch danh mục dịch vụ công của địa phương cũng chưa ban hành; quy hoạch các mạng lưới dịch vụ công cũng chưa có; định mức kinh tế - kỹ thuật cũng chưa đầy đủ. TW chưa ban hành đầy đủ, tỉnh cũng chưa ban hành đầy đủ làm khó cho các đơn vị thực hiện phía dưới.
![]() |
| Bệnh viện Đa khoa TP Vinh là đơn vị đầu tiên trong số 8 đơn vị sự nghiệp thuộc ngành Y tế Nghệ An phải tự đảm bảo kinh phí hoạt động thường xuyên |
Bệnh viện Đa khoa TP Vinh, đơn vị đầu tiên trong số 8 đơn vị sự nghiệp thuộc ngành Y tế Nghệ An phải tự đảm bảo kinh phí hoạt động thường xuyên giai đoạn 2017 - 2019. Sau 3 tháng thực hiện tự chủ theo quyết định của UBND tỉnh đơn vị cũng đang gặp không ít vướng mắc. Ông Hồ Văn Thăng - Phó giám đốc BV Đa khoa TP Vinh cho biết: Chúng tôi hiện chưa nhận được văn bản hướng dẫn cụ thể nào về việc tự chủ tài chính. Trong khi đó, với lưu lượng bệnh nhấn nhiều và đòi hỏi việc khám chữa bệnh phải nâng cao đã gây khó khăn cho đơn vị.
Việc thực hiện cơ chế tự chủ tài chính còn mẫu thuẫn ở yêu cầu thực tế và khả năng chi trả lương cho cán bộ viên chức. Những đơn vị tự chủ thực hiện nhiệm vụ thì cũng cần được tự chủ chi trả lương dựa trên năng lực, hiệu qủa công tác, trong khi đó quy định lại bắt buộc tiền lương chi cho cán bộ viên chức và người lao động phải đảm bảo theo ngạch bậc, điều này chẳng những không khuyến khích được sự sáng tạo, các nhân tố tích cực, mà còn tạo sức ì, gây khó khăn cho đơn vị.
![]() |
| Nghệ An có gần 300/1.900 đơn vị được giao tự đảm bảo chi phí hoạt động và đảm bảo một phần chi thường xuyên |
Tỉnh Nghệ An hiện có trên 1.900 đơn vị sự nghiệp công lập. Trong số đó, có gần 300 đơn vị được giao tự đảm bảo chi phí hoạt động và đảm bảo một phần chi thường xuyên. Mới đây, HĐND tỉnh tiến hành giám sát tại một số đơn vị, sở, ngành về tình hình thực hiện cơ chế tự chủ trong các đơn vị sự nghiệp công lập. Đánh giá sơ bộ ban đầu cho thấy, kết quả triển khai Nghị định 16 còn rất hạn chế. Đặc biệt là trong việc thực hiện tự chủ về mặt tài chính. Theo bà Thái Thị An Chung - Phó trưởng Ban Pháp chế, HĐND tỉnh: Quan trọng nhất là phải xác định được dịch vụ công nào mà nhà nước cần phải hỗ trợ đầu tư ngân sách để từ đó đặt trọng tâm vào những dịch vụ mà chúng ta cần.
Như vậy, việc thực hiện cơ chế tự chủ cần phải có sự chủ động hơn từ phía các sở, ngành cấp tỉnh trong tham mưu cho UBND tỉnh để định hướng triển khai cơ chế tự chủ về tài chính cho các đơn vị sự nghiệp công lập. Từ đó, tạo cơ sở cho các đơn vị tự chủ về nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự. Quá trình này phải được thực hiện đồng bộ, có lộ trình, tránh duy ý chí nhằm đảm bảo bước tiến vững chắc cho các đơn vị được giao quyền tự chủ theo tinh thần Nghị định 16 của Chính phủ.
(Thái Dương - Hồng Phong)



